| A blind man will not thank you for a looking-glass. | दर्पण आंधळ्याकरीं, देतां न होय उपकारी. |
| A blind man would be glad to see the moon. -Oriental. | आंधळा पाहातां चांद, हेाय मेाठा आनंद. |
| A blithe heart makes a blooming visage.-Scotch. | खुश दिल जाचें असे, मुख त्याचें फुल्लें दिसे. |
| A blockhead takes a whole night, for what a clever fellow will do in an hour.-Oriental. | मुरखकी सारीरात, चतरकी एकबात. |
| A boaster and a liar are cousin-germans. | बढाईखोर आणि लबाड, उभयतां असती भाऊबंद. |
| A broken friendship may be soldered,but will never be sound. | तुटली मैत्री जडली जाती, अखंडित चालत नसती. |
| A buffalo does not feel the weight of his own horns.-Oriental | भैसकों अपानें सींग भारी नही. अ स्वबालकांचे पोषण,नाही वाटत कठिण. |
| A busy tongue makes the mind repent at leisure. | फार बोल बोलतो,पश्चाताप पावतो. |
| A camel came into a mad village,the people thought that it was god.-Oriental | बावलें गावमें उंट आया,लोग जानें परमेसर पाया. |
| A candle lights others and consumes itself. | मेणबत्ती स्वतां जळती,प्रकाश दुसऱ्या देती. अ॰ चंदना परी झिजावें. उपकार लोकीं करावे. |
| A careless watch invites the vigilant foe. | सुस्त असता पाहारेकरी, गलीम येतो भीतरीं. |
| A charitable man is the true lover of God. | जो ईश्वरास मानतो, तो धर्मात्मा असतो. |
| A chaste eye exiles licentious looks. | दुष्ट संगतीनें मन, दोषी नकरिती सुजन. |
| A cheerful countenance is the index of good heart. | मनामाजी सुखी दुःखी, त्याचें चिन्ह जाणा मुखीं. |
| A child may have too much of his mother’s blessings. | आईचे लाडामुळें, मूल होई खुळें. |
| A chip of the old block. | एके माळेचे मणि, एका सारखे एकगणी. |
| A civil denial is better than a rude grant. | थट्टाकरून बक्षिस करी, नदेण्याची बरोबरी. |
| A close heart and an open face will carry you through the world. | गुप्तमन उत्तम वाचा धरी, तो सुखें देश पलाटन करी. |
| A clear conscience fears no accusation. | कर नाही, त्यास डर नाहीं. |
| A close mouth shows a wise head. | मौन धारण करतो, तो शाहाणा दिसतो. |
| A closed fist is equal to a plum.- Oriental. | बंधीमूठ लाख बराबर. म॰ झाकली मूठ सवालाखाची. |
| A coming misfortune must be borne with patience;when it is gone, you are liberated.-Oriental. | आतेका नांव सहज्या, जातेका नांव मुक्ता. अ॰ आलेदैवीं सहनकरणें, गेल्यावरी मुक्त होणें. |
| A contented mind is continual feast. | मनीं संतोषातें मानी, जिकडे तिकडे मेजवानी. सं॰ सदासंतुष्ट मनसःसर्वाःसुखमयादिशः |
| A contented mind is an inestimable treasure. | जे कीं मना समाधान, तेंचि रत्नाचें निधान. |
| A covetous man is always in want. | लोभी मनुष्याची श्रध्दा, तृप्त होईना कदा. |
| A corrupt fountain cannot send forth fresh streams.-Oriental. | खारे पाणी आडांत, गोडें कोठून पोहऱ्यांत. |
| A coward always boasts of his courage.-Persian. | भित्रा युध्दीं सरे मागें, शूरत्वाची बढाई सांगे. |
| A coward and a boaster are near akin. | एक्या जातीचे प्राणी, भितऱ्या बढाईखोरा गणी. |
| A coward may boast when he is safe. | जोंवरी देखिलें नाहीं पंचानना, तोंवरी जंबुक करी गर्जना. |
| A cracked bell can never sound well. | फुटकी घांट नकरी, नाद चांगल्यापरी. अ॰ वेडा झाला, कामांतून गेला. |
| A crooked tree will have a crooked shadow. | वांकडे झाडीं, छाया वांकडी. अ॰ स्वभाव जो वांकडा, तो नीट नहोय बापडा. |
| A crown will not cure the headache,nor golden slipper the gout. | माथ्याचें दुखणें बरें होईना मुकुटानें, पायाचें ना सुवर्णजोड्यानें. |
| A cursed cow has short horns. | गाय मारकी असती, तिचीं सिंगें लांब नसतीं. अ॰ सुज्ञ दुष्टाचे हातीं, सत्ता कांहीं नदेती. |
| A day after the fair. | बाजार उठूनिया गेला, मग आला खरीदीला. हिं॰ सुखे धानो पानी पढा. |
| A debauched son of a noble family is a foul stream from a clear spring. | व्यसनी पुत्र कुलीनाला, शुध्द जळातूनि जैसा नाला. पु॰ सूर्यापोटीं शनैश्र्वर. |
| A deceitful friend is worse than a deadly serpent.-Persian. | कपटी मित्राचें मन, अधिक दुष्ट सर्पाहून. सं॰ दुर्जनस्यच सर्पस्यवरंसर्पोनदुर्जनः |
| A deceitful peace is more hurtful than open war. | कपटाचा सल्ला घातक, लढाई नाहीं इतकी बाधक. |
| A deed done has an end.-Italian. | शेवटास गेलें, तें कार्य झालें. |
| A deformed body may have a beautiful soul. | दिसतां कुरूप कलेवर, आत्मा असतो सुंदर. अ॰ कुरूपतेवरी नजाणें, आत्मा आपले परी माने. |
| A deluge of words and a drop of sense. | शब्दांचा सिंधु, अकलेचा एक बिंदु. |
| A diligent man can always find leisure,a lazy one never. | उद्योगी याशीं मिळे अवकाश, आळशींया नमिळेचि खास. |
| A dog cannot digest boiled milk.- Oriental | कुत्तेकूं खीर, नही पचती. अ॰ हलक्याचे पोटांत कांहीं गुप्त राहात नाहीं. |
| A drowning man will catch at a straw. | बुडतां मनुष्य घाबरे, जे मिळे तें हातीं धरे. |
| A durable good is preferable to a transitory one. | चिरकाल भाजी भाकर बरी, पक्कान क्षणिक न आदरी. |
| A fair,beautiful,and chaste woman is the perfect workmanship of God.- Greek. | गोरी सुरेख पतिव्रता, ईश्वरी कृत्याची पूर्णता. |
| A fair wife without a fortune,is a fine house without furniture. | दिसे सुंदर स्त्री भाग्यविना, जैसा विशोभित दिवाणखाना. |
| A fair woman,without virtue,is like palled wine. | सुंदरी सदाचरणाविण, नासले दुधा प्रमाण. |
| A faithful friend is the medicine of life. | खरामित्र अमोलिक, औषधा परी तारक. |
| A famous prince is honored,a famous thief is hanged.- Oriental. | नामे शाहा कमा खावे, नामे चोर मारा जावे. अ॰ सभ्यास भूषण, चोरास दूषण. |
| A fat kitchen makes a lean will. | बहुत मेजवान्या करितां, पैका नराहे मागें पुरता. पु॰ ठेवतां मोठी चूल घरीं, पिशवी लहान करी. |
| A fault confessed is half redressed. | अपराधातें कबूल झाला, तेव्हा दोष अर्धा उडाला. |
| A fault,once denied,is twice commited. | कबूल अपराध नाहीं केला, तर तो दुप्पट दोषी झाला. |
| A festival in a forest.- Oriental. | जंगलमे मंगल. अ॰ दुःखांत सुख. |
| A fig to the doctor when cured. | गरज सरो, वैद्य मरो. |
| A flatterer is a most dangerous enemy. | आर्जविकाचें लक्षण, घातक शत्रू प्रमाण. अ॰ वरवर आर्जव करी, घात त्याचे अंतरीं. |
| A flow of words is no proof of wisdom. | जेथें शब्दांचा सुकाळ, तेथें बुध्दीचा दुकाळ. |
| A flowing hand keeps friend friendly. | हात ओला, तर जग भला. |
| A fog cannot be dispelled by a fan.- Japanese. | पंख्यानें धुकें, नाहीं फांके. अ॰ मोठे कार्यी अल्प यत्न, चालत नाहीं हेंचि मान. |
| A fool always comes short of his reckoning. | मूर्ख मोठी कल्पना करी, अल्प प्राप्त होय तरी. |
| A fool and his money are soon parted. | मूर्खापाशीं पैका येतो, अनादरें निघून जातो. |
| A fool can make money; it requires a wise man to spend it. | पैका मूर्ख मिळवितो, शहाणा उचित्त खर्च करितो. |
| A fool knows more in his own house,than a wiseman in other’s. | मूर्खा स्वहिताचें गाणें, ज्ञानी लोक हिताहित जाणे. |
| A fool may chance to put something into a wiseman’s head. | मूर्ख कांहीं सुचवितो, सुज्ञा उपयोग होतो. |
| A fool uttereth all his mind,but a wise man keepeth it till afterwards.- Scriptural. | मूर्ख मनांतलें सांगतो, शहाणा राखून ठेवितो. |
| A fool’s heart dances on his lips. | मूर्खाचें अंतःकरण, उथळ असतें जाण. |
| A fool’s speech is a bubble of air. | मूर्खाचें बोलणें, तरंगाप्रमाणें. |
| A fool’s tongue is long enough to cut his own throat. | मूर्ख फार बोलतो, आपले हातीं फसतो. |
| A fool’s wrath is presently known;but a prudent man coverth shame.- Scriptural. | मूर्ख लवकर कोप करितो, शहाणा विवेकें आवरितो. |
| A friar who asks alms for God’s sake,begs for two.- Spanish. | देव नामें भिक्षा मागतो, तो आपला अर्थ साधितो. |
| A friend is never known till needed. | गरज लागे त्याचवेळे, मित्राची परीक्षा कळे. |
| A friend in court is worth a penny in the purse. | दरबारीं आपला हितकर, तो तर पैशाचा चाकर. |
| A friend in need is a friend indeed. | संकटीं उपयोगीं पडतो, तोचि मित्र खरा असतो. |
| A friend to every body is a friend to no body.- Spanish. | सर्व जनाला मित्र करी, त्याची मित्रता नखरी. |
| A friendly admonition is a special point of true friendship. | करी हिताचें शिक्षण, खरें मित्रत्व लक्षण. |
| A full purse never lacks friends. | असतां पैक्याची पूर्णता, नाहीं मित्रांची न्यूनता. |
| A gallant,a son-in-law and a nephew,these three are never grateful.-Oriental. | जार जामात भगिनीसुत, हे उपकार नाहीं आठवत. हिं॰ ज्यार जवाइ भानजा, येहीतिन्हो नहीं आपना. |
| A generous man gives and his cash-keeper is distressed at it.-Oriental. | दाता दे भंडारीका पेट फटे. म॰ खरचणाराचें खर्चतें, कोठवळ्याचें पोट दुखतें. |
| A gift in need is a gift indeed. | अर्थिंदान महापुण्य, पात्रींदान महापुण्य. |
| A given horse should not be looked in the mouth. | धर्माची गाई, दांत कांगे नाहीं. अ॰ धर्माचें घेणें त्यास खोड नठेवणें. |
| A glutton is never generous.- Gaelic. | खादाडाचीवृति, दानशील नसती. |
| A gold bird has come into his hands.-Oriental. | सोनेकी चिडया हात लगीहै. अ॰ चांगला दाता, लागला हाता. |
| A golden pot with a brass bottom.-Oriental. | सोनेका गडवा और पितलकी पैंडी. अ॰ असता सर्व गुण संपन्न, एक तरी राहतो दुर्गुण. |
| A good appetite needs no sauce. | अति भूक लागे ज्याला, कालवणही नको त्याला. |
| A good beginning makes a good ending. | असतां चांगली अगाडी, होती बरवी पिछाडी. |
| A good companion makes good company.- Spanish. | चांगला समागम, तो जाणा उत्तम. |
| A good conscience is the best divinity. | प्रदीप्त अंतरदीप, तेंच ब्रह्मस्वरूप. हिं॰ मनमें चंगा, तो कठोरीमे गंगा. |
| A good cause makes a stout heart and a strong arm. | चांगलें काम येतांहातीं, हुशारी हातापाया येती. |
| A good jest bites like a lamp. | चांगली मस्करी, आवडते बरी. |
| A good life keeps off wrinkles. | चांगला वागे संसारीं, त्यास जरा नये लवकरी. |
| A good man can never be miserable,nor a wicked man happy. | सज्जन दुःखातें नमानी, दुःख वसे दुर्जना मनीं. |
| A good man cares not for the reproofs of evil men. | दुष्ट जन दोष ठेविती, सभ्य मनीं न आणिती. |
| A good name is better than riches. | द्रव्यापेक्षां कीर्ति, लोक पसंत करिती. |
| A good name is rather to be chosen than great riches. | चांगली कीर्ति उपार्जित, द्रव्यापेक्षां वाटे पसंत. |
| A good name keeps its lustre in the dark. | उत्तम कीर्ति सुशोभित, सर्वा ठायीं प्रकाशित. |
| A good name lost is never retrieved. | हलके नांव पडलें जाचें, जन्मावरी तेंचि त्याचें. पु॰ अपकीर्ति झाली असतां, कठिण पडती सुधारतां. |
| A good name will shine for ever. | मिळालेली उत्तम कीर्ति, सदा लोकीं प्रकाशती. |
| A good pilot sometimes suffers shipwreck, and a worthy man is sometimes unfortunate. | शाहाणा कधीं नाडला जातो, गुणी कधीं अभाग्य होतो. पु॰ शाहाणा नाडतो, पोहणार बुडतो. |
| A good servant should have good wages. | कामकरते मनुष्याला, मुशारा असावा चांगला. |
| A good temper is one of the principal ingredients of happiness. | स्वभाव ज्याचा चांगला, सदा सुख असें त्याला. |
| A good wife and health,are a man’s best wealth. | सुंदरस्त्री आणि समाधान, मनुष्याचे उत्तम धन. |
| A good wife is the workmanship of a good husband. | पत्नी गुणें चांगली होणें, हें तो भ्रतारांचे करणें. |
| A good word for a bad one is worth much,and costs little.- Italian. | वाईटापेक्षां चांगले बोले, चांगल्यानें मान हाले. |
| A good word is as soon said as a bad one. | वाईट चांगले बोल, त्यांचे समान तोल. |
| A goose quill is more dangerous than a lion’s claw. | सिंहनखें महाक्रूर, लेखणी त्याहून निष्ठुर अ॰ एकाघायें एकचि मरे, लेख सर्वां वंशीं पुरे. |
| A grain of prudence is worth a pound of craft. | तिळभर चतुराईचें मोल, शेरभर हुंनराचें तोल. |
| A grain of good luck is better than an ass load of skill.- Persian. | हजार हुन्नर व्यर्थजाति, अनुकूळ नसतां जरा रति. |
| A grain of kindred is worth a cart load of friendship.- Oriental. | राइभर नाता और गारीभर आशनायी. |
| A great dowry is a bed full of brambles. | हुंडा घेऊन लग्न करणें, कंटक शय्येवर निजणें. अ॰ श्रीमंताची कन्या करणें, विषय भोग कष्टें घडणें. |
| A great fortune is a great slavery. | जेवढें धन, तेवढें बंधन. |
| A great name and little body.- Oriental. | नाम बडा और दरसन थोडा. म॰ दिसेलहान मूर्ति, पण थोर आहे कीर्ति. |
| A great reputation is a great charge. | जेवढा व्याप, तेवढा संताप. |
| A guilty conscience needs no accuser. | जाचें मन दोषग्राही, त्यास नलगे सूचक कांहीं. |
| A hair of that man’s head will never be crooked,whom God protects.-Oriental. | जहांराखे करतार, वाको बाल न बांको जाय. |
| A handful of trade is a handful of gold. | जैसा जैसा व्यापार चढे, तैसा तैसा पैसा वाढे. |
| A handful of common sense is worth a bushel of learning.- Spanish. | काडीमात्र अकलेचें तोल, भाराभर विद्येचें मोल. |
| A handsaw is a good thing,but not to shave with. | जाचे काम त्यानें करावे, इतरानें फजीत व्हावें. |
| A hare may draw a lion,with a golden cord. | सिंहा बांधून सुवर्णदोरी, ससा नेईल आपुल्या घरीं. अ॰ पाहून द्रव्यशक्ति, थोरही त्यापुढे लवती. |
| A heartless servant is an enemy.- Oriental. | बेदिल नोकर, दुशमन बराबर. |
| A high name is better than a high house.- Persian. | उंच घरापेक्षां पाहे, लौकिक थोर आहे. |
| A hundred wise men are of one mind.- Oriental. | सो शाने एक मत. म॰ शंभर शहाणे, अक्कल एक जाणे. |
| A hungry man is an angry man. | जो भुकेनें पिडिला, तो रागानें ग्रासिला. |
| A husband without ability is like a house without a roof.- Spanish. | भ्रतार सामर्थ्य हीन, जैसें घर छप्परा वीण. |
| A joke never gains an enemy,but often loses a friend. | थट्टा मित्रपणा दूर करी, थट्टा शत्रूला न आवरी. |
| A king’s favour is no inheritance. | राजकृपेवर वारसा, नाहीं चालत फारसा. |
| A lazy man carries about him a perpetual burden. | आळशाचे पाठीवरी, नित्य ओझ्याची स्वारी. |
| A lazy man has many excuses.- Persian. | आळशी लोक, निमित्तें सांगती अनेक. |
| A liar is a bravo towards God, and a coward towards men. | लबाडा ईश्वर भीती नाहीं, मनुष्या भिऊन राही. |
| A liar is not believed when he speaks the truth.- Italian. | लबाड सत्य बोलेजरीं, खरें लोक न मानिती तरीं. |
| A liar must have a good memory. | लबाडाला स्मरण राहातें, तितुकें सात्विकाला नसतें. |
| A liberal disposition is always poor.- Oriental. | आली हिंमत सदा मुफलस. अ॰ अति उदार, तो सदा नादार. |
| A liberal mind is incapable of any base intention. | प्रशस्त मनाचा मानवा, सदा विचार बरवा. |
| A libertine’s life is not a life of liberty. | सोदेपणाचा संसार, संकटीं गुंते वारंवार. |
| A lie begets a lie till they come to generations. | एक लबाडी पासून, अनेक होती उत्पन्न. |
| A lie has no legs, but a scandal has wings. | लबाडी आपले ठायीं राहाती, चाहाडी जगीं प्रसिध्द होती. |
| A life of pleasure and dissipation is an enemy to health,fortune and character. | ख्याली खुशाली केली जांनीं, धन शक्ति अब्रूची केली हानी. |
| A life without animation is a life of death. | जाचे अंगी नाहीं पाणी, त्याचा जीव मेल्यावाणी. |
| A light purse makes a heavy heart. | जाचे पाशीं नाहीं पैका, त्यास वाटे बोलता शंका. पु॰ पैका नाहीं जाचे पदरीं, त्याचें अंतःकरण भारी. |
| A little mouth and big words.- Oriental. | छोटामूह बडी बात म॰ लहान तोंडानें, मोठा घास घेणें. |
| A little neglect may breed great mistake. | थोडी हईगई करणें, नुकसानी करून घेणें. प॰ मिठाची केली वाण, लोणच्यांत पडली घाण. |
| A little pot is soon hot. | अल्प मनुष्य बहु कोपे, लहान भांडें लवकर तापे. |
| A little wind kindleth a great fire : a great one bloweth it out. | किंचित वाऱ्यासंयुक्त, अग्नि मोठा होय प्रदीप्त, मोठ्या वाऱ्यानें विझतो, लहान असतांना तो. |
| A lion at chase and a lamb at home. | गाय स्वघरीं, सिंह बाहेरी. |
| A little with quite is the best of all diet. | स्वस्थपणें थोडें खाणें, तेंचि अंगीं लागणे. |
| A live fly cannot be swallowed.- Oriental. | जीति मखी नही निगली जाती. अ॰ आपला नाश संतोषानें कोणीच न करिती जाणे. |
| A living dog is better than a dead lion. | मूये शेरसे जिति बिल्ली भली. अ॰ अरिष्टांतून पार पडणें, तोचि जिवाचा लाभ जाणे. |
| A lewd bachelar makes a jealous husband. | व्यभिचारी मनीं, स्वस्त्रीला तैसा गणी. |
| A loan should come laughing home. | कर्ज घेता वाटे हौस, देतांना फाल्गुन मास. |
| A long life hath long miseries. | फार वर्षें वाचणें, तितुकें दुःख भोगणें. |
| A lord without riches is a soldier without arms. | थोर गृहस्थ द्रव्यावीण, जैसा योध्दा शस्त्रहीन. |
| A lover is blind.- Oriental. | आशक अंधा होता है. सं॰ नपश्यतिचजन्मांधः कामांधोनैवपश्यति |
| A mad bull is not to be tied up with a packthread. | कच्या धाग्यानें बंधन सैल, कैसा आकळे दांडगा बैल. |
| A mad man and a fool are no witnesses. | मूर्ख आणि वेडा, त्यांची साक्ष सोडा. |
| A man has often more trouble to digest meat than to get it. | अन्न मिळवितां येतें, जिरवितां कठीण पडतें. |
| A man having honor and wanting wisdom is like a fair tree without fruits. | बुध्दिविना थोरपणा, जैसा वृक्ष निर्फळ जाणा. |
| A man in a passion rides a horse that runs away with him. | रागाची स्वारी, अश्वाचे पाठीवरी. |
| A man in debt is stoned every year.- Spanish. | जो मनुष्य कर्जदार, त्यास नेहमी शब्दमार. |
| A man in distress does as much as ten. | घेरलें जास विपत्तीनें, काम करितो दसपटीनें. |
| A man is not hung up for stealing a cucumber.- Oriental. | ककडीके चोरीकों, गरदन नही मारते. अ॰ अल्प अपराध करी, शासन होय त्यापरी. |
| A man is not good or bad, for one action. | एके वेळीं वाईट बरी, मनुष्य परिक्षा न करी. |
| A man is valued as he makes himself valuable. | मनुष्य जातीचें मोल, कृतिच आहे ऐसें बोल. |
| A man is lion in his own cause.- Scotch. | मनुष्य आपले कामा वरी, राहे हुशार सिंहा परी. |
| A man, like a watch,is to be valued for his goings. | किंमत घड्याळीं चालीवरी, तैशी मानवीं पराक्रमावरी. |
| A man may be great by chance but never good by chance. | थोरपणा येतो दैवानें, सभ्य न होय त्या योगानें. |
| A man may hold his tongue in an ill time. | काळ आला उफराटा, न करी कोणाशींबा तंटा. |
| A man may forgive an injury but he cannot easily forget it. | अपराधाची क्षमा करी, मंनातलें न जाय तरी. |
| A man may cause his own dog to bite him. | आपल्या पायांवरती, कुऱ्हाड मारून घेती. |
| A man may love his house well,and yet not ride on the ridge. | मुलांचे लाड करावे, लाडांनी वेडे न करावे. |
| A man may talk like a wise man,and yet act like a fool. | लोकां ऐकवी चतुरवाणी, करणी करितो मूर्खावाणी. |
| A man of gladness seldom falls into madness. | जास आहे सदा संतोष, त्याला क्वचित बुध्दिभ्रंश. |
| A man of parts may lie hid all his life unless fortune calls him out. | दैव उदय झाल्यावीण, गुणी प्रगट नाहीं जाण. |
| A man of straw is worth a woman of gold.- French. | तृणतुल्य पुरूष जरी, सधन स्त्रीच्या बरोबरी. |
| A man of words and not of deeds, is like a garden full of weeds. | कृति नसतां बहु बोलाचा, जैसा बाग उनाड झाडाचा. |
| A man of understanding holdeth his peace.- Scriptural. | ज्ञात्यास समाधान, असतें सदा जाण. |
| A man that breaks his word,bids others be false to him. | आपले वचन भंग करिती, तैसें लोक त्यांसीं आचरती. |
| A man that keeps riches and enjoy them not,is like an ass that carries gold and eats thistles. | असुनि द्रव्य आपले घरीं, गाढवापरी भोग नकरी. |
| A man without modesty is lost to all sense of honor and virtue. | जाचे मनीं लज्जा नाहीं, त्याचा थोरपणा कैसा राही. |
| A man without money,is a bow without an arrow. | धनुष्य जैसें बाणावीण, तैसा मनुष्य धन हीन. |
| A man without principles is commonly a man without character. | ज्या लोकांचे प्रमाण नाहीं, त्याची प्रतिष्ठा नसे कांहीं. |
| A man without reason is a beast in season. | जाला बुध्दीचा अभाव, त्याचा पशूचा स्वभाव. |
| A man’s best fortune,or his worst,is a wife. | बरें वाईट जें भाग्य, पत्नी हेंचि जाणा योग्य. |
| A man’s folly ought to be his greatest secret. | मौर्ख्य न प्रगट करावें, आपले मनांत ठेवावें. |
| A man’s house is seen far off.- Oriental. | अपना घर दूरसे सुझता है. म॰ आपलें आपल्याला घर, दीसतें असतां दूर. |
| A man’s own breast is the safest depository for his secret. | मनुष्याचे पोटीं, आहे गुप्त्याची कोटी. |
| A merchant’s happiness hangs upon chance,winds,and waves. | सावकाराची सौख्य गती, वाऱ्या वादळा वरती. |
| A merry heart doeth good like a medicine; but a broken spirit drieth the bones.- Scriptural. | प्रसन्न मन औषध जसें, उदास मनें रक्त नाहींसें. |
| A mill and a woman are always in want of something.- Italian. | धिरटीस आणि स्त्रीस सत्वर, लागतो कांहीं पदार्थ निरंतर. |
| A mill,a clock,and a woman, always want mending. | घरटी घड्याळ बायको, नीट करण्यावीण राहूं नको. |
| A mouse in time may shear a cable asunder. | सतत कुरतुडतां उंदिर, खंडी मोठाही दोर. |
| A mouse must not think to cast a shadow like an elephant. | पडते आपली छाया हत्तीप्रमाणें, ऐसें मनीं न आणावें उंदिरानें. |
| A new broom sweeps clean.- Scotch. | नवी केरसुणी झाडितां बरी, नवा गडी काम सत्वर करी. हिं॰ नवा नोकर, हरन मारे. |
| A nice wife and a back door, do often make a richman poor.- Italian. | सुकुमार स्त्री आणि चोरवाट घरीं, मनुष्याचें घर खालीं करी. |
| A nod for a wise man and a rod for a fool.- Hebren. | मूर्खा असे सदा टोंचणी, शाहाण्यास इशारा जाणी. |
| A nod from a lord is a breakfast for a fool. | मोठा मनुष्य मान हालवे, मूर्ख तेणें हर्ष पावे. |
| A one eyed man is a king among the blind.- Oriental. | अंधोके गांवमें, काना राजा म॰ वासरांत प्रधान, लंगडी गाय जाण. |
| A partridge in the hand of a blind man.- Oriental. | अंधेके हात बटेर. अ॰ वस्तुची नाहीं माहिती, असून काय मूर्खाहातीं. |
| A passionate temper renders a man unfit for business. | रागीट स्वभावाचा, काहींना उपयोगाचा. |
| A peaceful mind is the virtuous reward. | मनालागीं सुख देतें, देणें सद्रुणाचें होतें. |
| A penny in the pound from an insolvent debtor.- Oriental. | जळत्या घरचा वासा, नादाराचा एक पैसा. |
| A penny saved is a penny earned. | जो पैसा रक्षियेला, तोचि जाणा कमावला. |
| A penny spared is twice got. | रक्षिला एक पैसा, दोहोंचा लाभ जैसा. |
| A penny worth of mirth is worth a pound of sorrow. | गव्हां इतुकें सुख, पायली इतुकें दुःख. |
| A person is considered a guest for one and even two days,but become an intruder the third.- Oriental. | एकदिन मेहमान,दोदिन मेहमान, तिसरेदिन यहान. अ॰ एकदोन दिवस पाहुणा, तिसरे दिवसीं लाजिर वाणा. |
| A person with his clothes torn never wants a companion in rags. | फाटकीं वस्त्रें अंगावरी, तो जातीनें असतो भिकारी. |
| A pin a day is a groat a year. | दिवसाची एक टांचणी वर्षांची बहु मिळवणी. अ॰ दिवसो दिवस एक पैसा, काळें करून होतो लैसा. |
| A pitcher that goes often to the well is broken at last. | पापाचा घडा भरतो, शेवटीं फुटूनिया जातो. हिं॰ सोदिन चोरके, एकदिन सावका. |
| A place of ill example may endanger a good man. | वाईट जागेवर जातां, वाईटपणा येतो माथा. |
| A poor man has not many marks for fortune to shoot at. | गरीबाजवळ नसतां धन, दैव कैसें करील हरण. |
| A poor man in assembly is disbelieved though he is a speaker of truth.- Oriental. | रास्त गो मुफलस, मजलसमे झूठा. अ॰ गरीब खरें बोलती, सभेंत खोटें मानिती. |
| A poor mans debt makes a great noise. | गरीबाला कर्ज जरी, होतो बोभाट लोकांतरीं. |
| A poor man’s wife is every one’s sister-in-law.- Oriental. | गरीबकी जोरू सबकी भाबी. अ॰ गरीब पाहाती, सर्व मस्करी करिती. |
| A poor man’s wisdom is like a palace in a wilderness. | गरीबाची अक्कल, जैसा वनीं राजमाहाल. |
| A port is a place of rest of ship,but friendship to life. | बंदर विसावा जाहजा जैसा, मित्र विसावा जिवा तैसा. |
| A potter sleeps soundly for thieves will not steal his clay.- Oriental. | सुख सोवे कुंह्भार जो चोर नले वांकी मिटया. अ॰ चोरी जाय ऐसा नाहीं अर्थ, त्यास झोंप लागे स्वस्थ. |
| A pound of care will not pay an ounce of debt. | चिंता वाहतां बहुत, कर्ज न फिटें निश्चित. |
| A prince ought to be aware not only of his enemies but of his flattering friends. | आपले शत्रू पासूनी, राहावें राजानें भिऊनी, सदा सावध राहावें, भिऊन आर्जव्या पाळावें. |
| A prince wants a million,a beggar but a groat. | राजाची धाव राजाप्रमाणें, गरीबाची धाव त्यापरी जाणे. |
| A prince without justice is like a river without water. | राजा नीति हीन, जैसी नदी पाण्यावीण. |
| A proverb is an ornament to language.- Persian. | म्हण ही केवळ अलंकार,भाषणीं दिसे छबदार. |
| A proud look makes foul work in a fine face. | गर्व दृष्टीचें लक्षण, दिसतें तोंडावरून. |
| A prudent man values content more than riches. | शाहाणा सदा संतोष मानितो, तालेवारीहून अधिक गणतो. |
| A prudent man will reflect before he forms a resolution. | मनन करून पक्केपणीं, शाहाणा निश्चय करी मनीं. |
| A quiet conscience sleeps in thunder. | स्वच्छ आहे आपले मनीं, त्यास निद्रा लागे गर्जनी. |
| A quiet tongue shows a wise head. | मौन धारण करीत असतो, शाहाणा ऐसा तोचि दिसतो. |
| A rascal grown rich has lost all his kindred. | दुष्टालागी मिळे धन, त्यागी आपले बंधुजन. |
| A ready way to lose your friend, is to lend him money. | मित्रत्यागीं युक्ति करणें, कर्ज देउनिया मांगणें. |
| A religious man is to be found at the door of the mosque and a drunkard at the tavern.- Persian. | फकीर पाहावा मशीदींत, मद्यपी मदिरा गृहांत. |
| A rich fool is a wise man’s treasurer. | द्रव्यवान असतां मूर्ख, शाहाणा त्याचा मालक. |
| A rich friend is a treasure. | मित्र पैकेकरी, तो निधानापरी. |
| A rich man’s foolish sayings pass for wise ones.- Spanish. | अयुक्त वाणी धनवंत्ताची, वंदिति निंदिति पंडिताची सं॰ अयुक्तंस्वामिनोयुक्तं युक्तंनीचस्यदूषणं. |
| A rich mouthful,a heavy groan.- Spanish. | मिष्टान्न भक्षण करी, त्यासि दुखणें येतें भारी. |
| A rigid adherence to duty often exposes to danger and death. | निकरानें करितां चाकरी, विघ्नें लागती माघारी. |
| A rolling stone gathers no moss.- Italian. | घांसता दगड सतत, शेवाळ निर्माण नहोत. अ॰ गातां गळां शिंपता मळा. |
| A rotten apple injures its companion. | नासलें फळ दुसऱ्या फळा, नासूनि हरी त्याची कळा. |
| A rotten sheep infects the whole flock. | कळपीं एका मेंढ्या रोग, सर्व मेंढ्या यांचा भोग. हिं॰ एक मछली, सारी झीलको गंदाती है. |
| A scheming knave that overshoots his mark.- Oriental. | अति शाहाणा, त्याचा बैल रिकामा. |
| A sensible foe, is preferable to a foolish friend.- Oriental. | नादान दोस्तसे, दाना दुशमन भला. |
| A servant is known by his master’s absence. | नसतां धनी माथ्यावरी, परिक्षा चाकराची करी. |
| A short neck and low forehead,are the marks of a bad disposition.-Oriental. | कोताह गरदन तंग पीशानी, हरामजादेकी यही निशानी. |
| A single fact is worth a shipload of argument. | बहु भाषणा परी, एक सत्यता खरी. |
| A sleeping ass eats no barley.- Persian. | गाढव निजलिया वरी, दाणा नमिळे तरी. अ॰ काम जो नकरी, पोट कैसें भरी. |
| A slight gift,small thanks. | अल्प देणगी देणें, तेवढा उपकार घेणें. |
| A small demerit extinguishes a long service. | अल्प अपराध जरी घडे, केल्या चाकरिवरी पाणी पडे. |
| A small spark makes a great fire. | लहानशी ठिणगी, असते मोठी आगी. |
| A smart reproof is better than smooth deceit. | मनांत ठेवणें कातर, त्याहून बरा शब्दमार. |
| A smatterer in every thing is generally good for nothing. | अवघे कामांत थोडें जाणतो, बहुधा उपयोगी तो नसतो. |
| A snake though crooked every where else,is straight in his own hole.- Oriental. | सांप सब जगे तेढा, पर अपनि बीलमें सीधा. अ॰ दुष्ट वांकडा सर्वों पाहीं, सरळ असे स्वगृहीं. |
| A soft answer turneth away wrath,but grievous words stir up anger.- Scriptural. | मृदु उत्तराचे अंतीं, होई रागाची शांति, कठीण शब्द बोलतां क्रोधवाढे तत्वता. |
| A soft tongue breaketh the bone. | मृदु वाणी बोलतां, पाडील जाणा तीक्ष्ण दांता. |
| A sound conscience is a wall of brass. | दृढ अतःकरण, तोचि धातु स्तंभ जाण. |
| A sound faith is the best divinity. | दृढ भाव, तोच देव. सं॰ नदेवोविद्यतेकाष्टेपाषाणेनचमृन्मये, भावेहिविद्यतेदेवस्तस्मातूभावोहिकारणम्. |
| A spare and simple diet contributes to the prolongation of life. | अल्प साधारण खाणें, नित्य आयुष्य वाढे तेणें. |
| A speech remains but time does not.- Oriental. | बात रहजातीहै, बखत नही रहता. अ॰ शब्द राहातो, वेळ निघून जातो. |
| A spider dances by means of stick.- Oriental. | लकडीके बल, मकडी नाचे. अ॰ थोराचे पाठबळावरती, जुलूम लोकांवरीं करिती. |
| A spot is most seen upon the finest cloth. | स्वच्छ कापडा कांहीं, डाग झांकला नराही. |
| A stitch in time saves nine. | फाटते वेळीं टांचा मारी, बहु टांच्याचा श्रम हरी. |
| A stone does not rot in water.- Oriental. | पानीमे पथर नही सडता. अ॰ कज्जा जरी लांबविला, तरी जाणा नाहीं हरला. |
| A straight finger scoops out not clarified butter.- Oriental. | सिधी अंगलीसे, घी नही निकलता. अ॰ खटपटी वीण, प्रतिष्ठा नाहीं जाण. |
| A straight stick is crooked in the water. | घालतां सरळ लाकडी, पाण्यांत दिसती वांकडी. अ॰ सभ्य कुतर्क घेती, ते वांकडे दिसती. |
| A stroke at every tree, without felling any.- Gaelic. | मारतां एकएक घाय, तेणें झाडा नहोय अपाय. |
| A stumble may prevent a fall. | जो ठेचा खातो, तो हुशार होतो. |
| A thief knows a thief,as a wolf knows a wolf. | जातीस जात ओळखती, तसें चोरास चोर जाणती. |
| A thief passes for a gentelman, when stealing has made him rich. | चोरी करून धन मिळवितो, तो चोर असतां साव दिसतो. |
| A thief until he is caught is a king.- Persian. | अंगीं नलागे चोरीचा ठाव, तोवरी चोर असतां दिसे साव. |
| A thousand pounds and a bottle of hay are just the same doomsday. | लक्ष रूपये आणि कवडी, दोन्ही तुल्य जगबुडी. |
| A thousand probabilities do not make one truth. | अनेक कल्पना मनीं करी, त्याचें एकही सत्य नघडेतरी. |
| A vain hope flattereth the heart of a fool. | मूर्खास होतो सतोष, दाखविता खोटी आस. |
| A very great beauty is either a fool or proud. | अति सौंदर्य आहे जेथें, अज्ञान बहुधा वसे तेथें |
| A vicious education leads to a vicious life. | देतां वाईट शिकवण, तेणें घडे दुराचरण. |
| A virtuous education of children is a better inheritance for them than a great estate. | द्रव्या पेक्षां विद्याधन, योग्य पुत्रा ऐसें मान. |
| A virtuous life is the most imperishable monument. | सदाचरणाचें फळ ऐका, धोका नाहीं ऐसें लेखा. |
| A virtuous woman,though ugly, is the ornament of the house. | पतिव्रता कुरूपशी, शोभे दीपज्योति जैसी. |
| A wager is a fool’s argument. | अहंकारें करणें पण, तें तों मूर्खाचें लक्षण. |
| A washerman’s dog, neither belonging to the house nor Ghat.-Oriental. | कूत्ता धोबीका नघरका नघाटका. अ॰ जो भ्रमण करितो, त्यास संसार नसतो |
| A well cultivated mind is preferable to rank and riches. | धनिकाहून अधिक मान, घेती विव्दज्जन जाण. सं॰ विद्ययाल भतेसर्वंविद्यासर्वत्रपूज्यते. |
| A white glove often conceals a dirty hand.- Italian. | वस्त्र भूषणातें धरी, खोडी आछादन करी. |
| A wicked life cannot make a happy death. | दुष्टाचरण आहे जाचें, सुख होइना अंतीं साचें. |
| A wild goose never laid a tame egg.- Irish. | अरण्य हंसिणीचे पोटीं, पिलें नाहीं होत गांवठीं. |
| A wilful man will have his way. | आटखोर आटकरी, आवडता मार्ग धरी. |
| A willing mind makes a light foot. | संतोष होऊन मन उठे, चालतां पाऊल हलकें वाटे. |
| A wise enemy is better than a foolish friend.- Oriental. | दोस्त नादान, दाणा दुस्मान. अ॰ दुस्मान असावा, पण मूर्खनसावा. |
| A wise look may secure a fool,if he talks not. | मुख पाहातां शाहाणा दिसतो, बोलतां मूर्खपणा बाहेर पडतो. |
| A wise man begins in the end, a fool ends in the beginning. | शाहाणे शेवट करिती, अधुरें मूर्ख टाकिती. |
| A wise man endeavours to shine in himself; a fool, to outshine others. | शाहाणा स्वप्रतिष्ठा मिळवितो, मूर्ख अन्याची प्रशंसा करितो. |
| A wise man changes his mind; a fool never.-Spanish. | मूर्ख आपला हेकाधरी, शाहाणा ठेवी विचारावरी. |
| A wise man gets learning from those who have none themselves.-Oriental. | अविव्दानाचे हातीं, शाहाणे शिकूनिया घेती. |
| A wise man is a great wonder. | जास आहे चातुर्य, त्याचें करिती आश्चर्य. |
| A wise man knows his ignorance and a fool thinks he knows every thing. | शाहाणा स्वज्ञान जाणतो, मूर्ख सर्वज्ञता मानितो. |
| A wise man makes all his passions subservient to his reason. | बुध्दीनें इंद्रिय आवरितो, शाहाणाचि हाणावा तो. |
| A wise man may look ridiculous in the company of fools. | शाहाणा बसे मूर्खा गणीं, त्यासी लोक तैसा गणी. |
| A wise man is never deceived twice.- Persian. | दोन वेळ शाहाणा, ठकत नाहीं जाणा. गु॰ कीकीरे कीकी, तो यक वार सीकी. |
| A wise man’s frown is better than a fool’s smile. | शाहाण्याचा क्रोध मूर्खाचें हासें, हास्यापेक्षां क्रोध चांगला दिसे. |
| A wise man’s thought walks within him, but a fool’s without him. | शाहाण्या जवळ विचार असतो, तोतर मूर्खा पासीं नसतो. |
| A wise son maketh a glad father; but a foolish son is the heaviness of his mother.- Scriptural. | सुपुत्र तो सुखा साठें, कुपुत्र तो भारवाटे. सं॰ एकोपिगुणवानपुत्रो निर्गुणैश्र्वशतैरपि. |
| A wit in his own eye is often a fool in the eye of the world. | आपणा आपण शाहाणा म्हणवी, तो जगीं मूर्ख ऐसें जाणवी. |
| A woman and a glass are never out of danger. | स्त्री आणि कांच मात्र, सदा असती भीति पात्र. |
| A woman and a grey hound must be small in the waist.- Spanish. | शिकारीकुत्रा आणि स्त्रिया, कमरेंत बारीक असाव्या. |
| A woman conceals what she knows not. | स्त्रीयेचे पोटांत, गुप्त नाहींच राहात. |
| A woman is known by her walking and talking.- Oriental. | चळण वळणा वरून, येती स्त्री ओळखून. सं॰ आकृतिरेवगुणावगुणानकथयति. |
| A woman that loves to be at the window, is like a bunch of grapes on the highway. | खिडकी माजी उभी राहती, चालतां लोक तीस पाहाती, द्राक्षाचा घड दृष्टीपडे, तैसीइच्छा होय तिजकडे. |
| A word and a stone let go cannot be called back. | शब्दमार दगडमार, मागे नयेती हा निर्धार. |
| A word is enough to the wise. | शाहाण्यास इशारत, मूर्खास टोंचणी. |
| A work well begun is half ended. | काम चांगलें आरंभिलें, म्हणजे जाणां अर्धें झालें. |
| A wounded reputation is seldom cured. | प्रतिष्ठा भंगहोती, विरळा ती सुधारती. |
| A young man idle, an old man needy.-Italian. | निरूद्योगी राही तरूणपणीं, याचना करी म्हातारपणीं. |
| A young twig is easier twisted than an old tree. | कोवळें झाड फार लवतें, जुनें झाल्या कठिण पडतें. |
| A young woman married to an old man, must be like an old woman. | वृध्दासीं लग्न केलेंतरीं, म्हाताऱ्यासारिखी चाल धरी. |
| Above a brother but below the lord knows what.- Oriental. | उपरका धडभाई, और निचेका अलखुदाई. पु॰ उपरकी खुबबनी, अंदरकी रामजानी. |
| Absence cools moderate passions, and inflames violent ones. | प्रवासानें प्रीति शांत होती, अति असतां दुःख देती. |
| According to your purse govern your mouth.-Italian. | पाहूनियां आपुला आदा, खर्च करीत असावा सदा. |
| Accusing is proving, where malice and force sit judges. | व्देषी आणि जुलमी न्यायाधीश बसती, खऱ्या खोट्याचा न्याय विपरीत करती. |
| Accusing the times is but excusing ourselves. | अवकाश नाहीं मला, निमित्त हें सांगण्याला. |
| Action is the proper fruit of knowledge. | कार्यापासून होती, ज्ञानाची प्राप्ति. |
| Action keeps the soul in constant health but idleness corrupts and rusts the mind. | कामानें शरीर चांगलें राहातें, आळसानें मन मलिन होतें. |
| Action polishes the mind,idleness corrodes it. | उद्योगानें मन स्वच्छ राहातें, रिकामपणानें मन खातें. |
| Actions measured by time,seldom prove bitter by repentance. | नेमानें जो काम करितो, तो पश्चात्ताप न पावतो. |
| Adversity flattereth no man. | विपत्ति आल्यावरी, आर्जव कोणी नकरी. |
| Adversity makes wise, though not rich. | शहाणा होय आपत्काळीं, द्रव्यवान नहोय त्याच वेळीं. |
| Advice is not often given from disinterested motives. | निस्पृह बोध क्वचित एक, स्वार्थ बुध्दि असती अनेक. |
| Advice to all,security for none. | जामीन राहूंनको कोणास, आपला सल्ला दे सर्वांस. म्ह॰ जामीन राहे, पदरचें वाहे. |
| Advise not what is most pleasant,but what is most useful.- Greek. | उपदेश उपयोगी सांगावा, आवडता सोडून द्यावा. |
| Admiration is the daughter of ignorance. | बहुआश्चर्य मनीं वाहे, न पाहिलें त्याचें फळ आहे. |
| Adultery desires no procreation but pleusures. | जारकर्मीं मौज मारी, तो उत्पत्तीची आशा नधरी. |
| Affair must suffer when recreation is preferred to business. | कामास अवकाश करिती, ते लोक व्यवहारीं फसती. |
| Affected superiority mars good fellowship. | असतां चांगली दोस्ती, अभिमानाने बिघडती. |
| Affection infects the good quality both of body and mind. | उत्तम देह मनोवृत्ती, त्यांना प्रीति बिघडविती. |
| Affections are harder to suppress than enemies to subdue. | कठिण शत्रूसी जिंकितां, त्याहूनीं ममतेतें टाकितां. |
| After death, the doctor.- French. | रोगी मेल्यावरी, वैद्य आला घरीं. |
| After dinner sit a while; after supper walk a mile. | जेवून बसावें क्षणभरी, रात्रीं जेवल्या फेरी करी. |
| After-wit is every body’s wit. | एकाच्या चातुर्या वरती, सर्वांची चातुर्यें चालतीं. |
| After you have mounted,you kick away the ladder. | वर चढल्यावरीं, शिडीचा त्यागकरी. अ॰ कामापुरता, धरितो हाता. |
| Agues come on horseback,but go away on foot. | दुखणें हत्तीच्या पायीं येतें, मुंगीच्या पायीं जातें. |
| Alike every day makes a clout on Sunday. | सारे दिवस सारखे, नाहीं चालत देखे. |
| All alike have their misfortunes.- Oriental. | दशा एकासारखी, घरोघरीं देखी. |
| All are not friends that speak us fair. | बोलून गोड असती, ते सर्व मित्र नसती. |
| All are naked in one bath.-Oriental. | एक हमाममे, सब नंगे. म्ह॰ वस्त्रा आडवें, सर्व जग नागवें. |
| All are not saints that go to Church.- Italian. | जे जाती देवा, ते सर्व न बावा. |
| All are not thieves that dogs bark at. | कुत्रे भुंकती हें कारण, नाहीं ठरवित चोरपण. अ॰ ज्यावर कुत्रे भुंकती, ते सर्व चोर नसती. |
| All complain of want of memory, but none of want of judgement. | स्मरणाकरितां हाका मारिती, बुध्दि नसे हें जन नेणती. |
| All covet,all lose. | सर्वांचा लोभ करणें, तर सर्वस्वीं हरणें. |
| All fellows at foot-ball. | मोठा गरीबासी खेळे, लहान थोर त्या नवेळे. |
| All fools are not knaves; but all knaves are fools. | मूर्ख तितके दुर्जन नसती, दुर्जन तितके मूर्ख असती. |
| All good is the gift of God. | सर्व प्रकारें कल्याण होणें, तें तर ईश्वरी देणें. |
| All gone to sixes and sevens. | गाढवाचा गोंधळ, लातांचा सुकाळ. |
| All happiness is in the mind. | मानलें तर सुख, नाहीं तर दुःख. |
| All is but lip-wisdom,that wanteth experience. | ज्यास अनुभवाची वाण, बोल त्याचे फोल जाण. |
| All is fine that is fit. | जी वस्तू उपयोगी पडती, ती चांगली वाटती. |
| All is fish that comes to his net. | जें जाळ्यांत येतें,तें मच्छ असतें. अ॰ हातीं आला, तो लाभ झाला. |
| All is not at hand that helps. | कांहीं जवळ असतें, तें उपयोगी पडतें. |
| All is not butter that comes from the cow. | गायीपासून उत्पन्न होतें, तें सर्व लोणी नसतें. |
| All lay load on the willing horse. | घोडा खुशीनें भार घेतो, त्याजवर सर्व पडतो. अ॰ मऊ देखणें, कोपरानें खणणें. |
| All may desert me, so my God desert me not.- Oriental | सब छोडे मेरा रब न छोडे. म॰ सर्वांनें सोडावें, पण ईश्वरानें न त्यागावें. |
| All men are not fit for all things. | कोठे कांहीं कोठे काहीं, एक आहे एक नाहीं. |
| All men think their enemies ill men. | शत्रु दुष्ट असती, हें सर्व जन जाणती. |
| All saint without,all devil within. | बाहेर दिसे भगवा, अंतर्यामीं कावा. |
| All the wit in the world is not in one head. | दुनया भर जी अक्कल, ती नाहीं एका जवळ. |
| All the honesty is in the parting. | वियोगानें कळती गुण, वियोग परिक्षेची खुण. |
| All the world will beat the man whom fortune buffets. | दैव नसतां अनुकूळ, जन होती प्रतिकूळ. |
| All things are difficult before they are easy. | प्रथम अवघें अवघड, मग वाटें सुघड. |
| All things are easy that are done willingly. | खुशीनें करणें, तें सोपें वाटणें. |
| All things that great men do are well done. | थोर लोक जें करिती, त्यास वाहवा म्हणती. |
| All tongues are not made of the same flesh. | जिव्हा सर्व लोकांच्या, नाहींत एका प्रकारच्या. |
| Almost and very nigh saves many a lie. | प्रत्यक्ष जें दिसतें, तें खोटें वाटत नसतें. |
| Alms are the golden key that opens the gate of heaven. | दान धर्म किल्ली म्हणावी, ती स्वर्ग व्दार उघडवी. |
| Alms-giving never made any man poor, nor robbery rich, nor prosperity wise. | दानें गरीबी येईना, दैन्य चोरीनें जाईना, द्रव्यानें शाहाणा होईना, अळंकारें मान मिळेना. |
| Always refuse the advice which passion gives. | सदा क्रोध्याचें अनुमत, नाहीं मान्य करवत. |
| Always taking out of the metal tub, never putting in, soon comes to the bottom. | साचवणीं वेचितां थोडें थोडें, भर न घालितां पडे कोरडें. |
| Amendment is repentance. | पश्चात्ताप मनीं घडे, त्यासी सुधारणा जडे. |
| Among fools,he is the greatest that thinks he knows the most. | म्हणतो मीच बहु जाण, तोचि एक मूर्ख जाण. |
| Among wise men, he is the wisest that thinks he knows the least. | म्हणतो थोडें मी जाणतों, तोचि शाहाणा म्हणवितो. |
| Amongst men,some are jewels and some are pebbles.- Oriental. | आदमी आदमी अंतर, कोय हीरा कोय कंकर. सं॰ शैलेशै लेनमाणिक्यंमौक्तिकंनगजेगजे. |
| An angry man opens his mouth and shuts his eyes.Italian. | मनुष्य रागानें बोलतो, तेव्हां विवेकी नसतो. |
| An artist lives every where. | असतां चांगला हुंनरीं, सर्व ठिकाणीं पोट भरी. सं॰ विद्या मित्रंप्रवासेषुभार्यामित्रंगृहेषुच. |
| An ass cannot be made a horse by beating.- Persian. | गधा पिटे, तेजी नहीं बनता. अ॰ मूर्खा केल्या शासन, शाहाणा नहोय जाण. |
| An ass covered with gold is more respected than a good horse with a pack-saddle. | गाढव सोन्यानें मढविला, घोड्यापेक्षां अधिक मानविला. अ॰ मूर्ख जरी द्रव्यवान असतो, सर्व त्यांस सन्मान करितीं. |
| An ass that carries a load is better than a lion that devours men. | गाढव भार वाहतो, सिंह हिंसा करितो. अ॰ मोठा वाईट आचरे, लहान काम करी बरें. |
| An easy fool is a knave’s tool. | जो आहे बहु भोळा, त्यावर ठकाचा डोळा. |
| An elephant, however lean,is valuable.- Oriental. | हथी हजार दुबले तनका, तोभी सव्वालाख टक्केका. अ॰ मोडला जरी सावकार, तरी व्यर्थ नाहीं जाणार. |
| An enemy neither sleeps nor allow his foe to sleep.- Oriental. | दुशमान न सोवे, नसोने देवे. अ॰ शत्रूस चैन पडेना, त्रास देता चुकेना. |
| An enemy to beauty is a foe to nature. | सौंदर्य जास आवडत नाहीं, तो ईश्वर कृत्या विरूध्द पाहीं. |
| An emmet may work his heart out, but can never make honey. | माशी मधूतें करी सहज, मुंगी यत्नें नकरी समज. गु॰ जेनु काम तेनेथी थाय, बिजो करेतो गोता खाय. |
| An empty bag cannot stand upright. | रिती पिशवि पाही, उभी रहात नाहीं. अ॰ असतां खालीं हात, मनुष्याचें नाहीं चालत. |
| An empty belly hears no-body. | भूक लागे ज्यास, लहान मोठें काय त्यास. |
| An empty purse fills the face with wrinkles. | जाचा हात खालीं, त्याच्या सुरकुत्या गालीं. |
| An equivocation is first cousin to a lie. | दुटप्पी भाषण अवघड, केवळ लबाडीचें भावंड. |
| An evil lesson is soon learned. | वाईट धडा जो असतो, तो तोंडी लवकर बसतो. |
| An honest and diligent servant is an humble friend. | सेवक कामी आणि इमानी, चांगला आवडतो मनीं. |
| An honest employment is a most excellent patrimony. | खरा धंदा करी, चाले वारस्या परी. |
| An honest man is the most noble work of God. | खऱ्या मनुज्याची उत्पत्ति, ईश्वर कृतीची उंची प्रति. |
| An honest man’s word is as good as his bond. | खरे मनुष्याची वाणी, दस्ताऐवजाची मानी. अ॰ हत्तीचे दांत, नाहीं मागें जात. सं॰ गजदंताइवनिर्गतासतां. |
| An honest mediocrity is the happiest state as man can enjoy. | नेमे सर्व काम करी, त्याची सुख स्छिति खरी. |
| An honerable death is better than an inglorious life.- Greek. | अंधारांत नराहाणें, राखून प्रतिष्ठा मरणें. |
| An hour in the morning is worth two in the evening. | घटिका बरी प्रातःकाळीं, दोन घड्या समान सायंकाळीं. |
| An hypocrite pays tribute to God, only that he may impose upon men. | दांभिक देवा नवसी, लोक पडावे आपुले फशीं. |
| An idle brain is the devil’s work-shop. | रिकामा न्हावी, भिंतीस तुमड्या लावी. गु॰ नवरो वालण पाटलां मुंडे. |
| An idle head is a box for the wind. | रिकामपणाचे अंतीं, नाना कल्पना सुचती. |
| An ill man is worse when he appears good. | चांगला दिसतो वरवरीं, वाईट असून दुष्ट अंतरीं. |
| An ill man in office is a mischief to the public. | दुष्ट मनुष्य कारभारी, तेणें लोका उपद्रव भारी. |
| An illiterate king is a crowned ass. | गाढव जैसा मुगुट धारी, तैसा राजा निरक्षरी. |
| An incensed lover shuts his eyes, and tells himself many lies.- Latin. | कामातुर असत्य बोलतो, त्याशीं विचार नसतो. |
| An inch of good fortune is worth a fathom of forecast. | बहु प्रयत्नाचा विस्तार, एक रती भारोभार. |
| An inquisitive fellow is a spy in disguise. | शोधक हेऱ्या सारखा, लपून असतो देखा. |
| An irritable and passionate man is a down-right drunkard.- Spanish. | जो मनुष्य कोपी, तो गणी मद्यपी. |
| An oak is not felled at one chop. | मारितां एक घाय, न तुटें मोठा साय. |
| An obedient wife commands her husband. | पतिव्रत्य धर्म जीचा, मान ठेवी पती तिचा. |
| An obstinate heart shall be laden with sorrows. | हद्यी याचें अंतःकरण, दुःखें भरतसें जाण. |
| An old dog cannot alter his way of barking. | म्हाताऱ्या कुत्र्याची, चाल जाईना भुंकण्याची. अ॰ जित्याची खोड मेल्या, जात नाहीं काहीं केल्या. |
| An old goat is never the more reverend for his beard. | म्हातारा बकरा जरीं झाला, तरी न मानाबे त्याचे दाढीला. |
| An old husband is a bed full of bones. | तरूणीला वृध्द पती, न करावा ही सुमती. अ॰ म्हातारे भ्रताराचा संग, अस्छि सय्येचा प्रसंग. |
| An old man in a house is a good sign. | म्हातारा असतां घरांत, घर दिसें सुशोभीत. |
| An old mare with a finely adorned bridle.- Oriental. | बुढ्ढी घोडी, लाल लगाम. अ॰ झालीया जरा प्राप्त, न शोभे लालवस्त्र. |
| An old naught will never be aught. | जुनाट दुष्ट कांहीं, चांगला होत नाहीं. |
| An old knave is no babe. | जुनाट ठक असतो, तो अज्ञान नसतो. |
| An old parrot does not learn.- Oriental. | बुढ्ढा तोता, पढता नहीं. अ॰ म्हातारपणी, न राहे स्मरणीं. |
| An old physician and a young lawyer. | तरूण जाणून वकील करा, वृध्द तोचि वैद्य बरा. |
| An open countenance, often conceals close thoughts.- Italian. | हास्यवदनीं दिसतो, तो गुप्त झांकून ठवितो. म्ह॰ हासता पुरूष रडति रांड, सदा अंतरी असति व्दाड. |
| An open door profits nothing if the countenance be shut. | कोणाशीं नबोले कांहीं, मुक्तव्दाराचें फळ नाहीं. |
| An orator without judgment is a horse without a bridle.- Greek. | सभावक्ता निश्चयाविण, लगाम रहीत अश्व जाण. |
| An unhappy fish often gets an unhappy bait. | अभाग्य मासोळीतें, गळीं मांस सदां मिळतें. अ॰ दैव हीन प्राण्यावरी. संकटे येती परोपरी. |
| An upright judge has more regard to justice than to man.- Italian. | न्यायाधिशाचे चित्त न्यायावरी, नसतें लहान थोरावरीं. |
| Anger and haste hinder good counsel. | घाबरा असून अतिक्रुध्द. त्याची मसलत होईना सिध्द. |
| Anger begins with folly,and ends with the repentance.- Greek. | अज्ञानानें क्रोध येतो, पुढे पाश्चातापानें जातो. |
| Anger dieth quickly with a good man. | चांगल्या नरा राग येतो, क्षणमात्रे दूर होतो. |
| Anger is often more hurtful than the injury that caused it. | क्रोधापासून अपकार होतो, त्यापेक्षां क्रोध अधिक जाचतो. |
| Anger may glance into the breast of a wise man but rests only in the bosom of fools. | क्रोध शहाण्या अंगी अल्प असतो, मूर्खा पोटी सर्वदा वास करितो. |
| Angry men and drunken men,during the fit,are distracted. | मद्यपी आणि कोपिष्ट, अमलानें बुध्दि भ्रष्ट. |
| Any kind of government is better than no government at all. | कसलें तरी राज्य असावें, बंडामध्यें नराहार्वे. |
| Apelles was not a master painter the first day. | चितारी दिवसीं एका, तयार होत नाहीं ऐका. |
| Apothecaries would not give pills in sugar unless they were bitter. | कडू मात्रेचें सेवन, साखरेंत सांगती वैद्य जाण. |
| Application in youth makes old age comfortable. | तरूणपमीं जो व्यासंगी, म्हातारपणीं तो सुखासंगी. |
| Apply to yourself to learning and honest pursuits. | विद्या बरी अभ्यासावी, नीति तशीच चालवावी. |
| Argue not with those who delight in quarrels. | भांडखोराशी मौन धरीं, तें बहु होय हितकारी. |
| Argus at home, but a mole abroad. | घरांत वाघासमान, बाहेर कोल्हा जाण. |
| Arrangement prevents trouble and makes task easy. | बंदोबस्ते श्रम न पडती, सुखें कार्यें घडून येतीं. |
| Arrogance is the obstruction of wisdom. | अहंकाराचे मुळें, ज्ञानास लागे खुळें. |
| Art is gained by great labour and industry. | परिश्रमाचें बळे, कला कौशल्य केलें. |
| As a bird is known by his note, so is a man by his discourse. | स्वरेंपरीक्षा पाखराची, बोलण्यानें मनुष्याची. म्ह॰ मन जाणावें बोलानें, झाड जाणावें फुलानें. |
| As bird that wandereth from her nest, so is a man that wandereth from his place.- Scriptural. | कोटें सोडून पक्षी भ्रमण करीतो, तैसा मनुष्य स्थान सोडूनियां जातो. |
| As a dog returneth to his vomit, so a fool returneth to his folly.- Scriptural. | कुत्रा आपले ओकीं परतयेतो, तैसा मूर्ख स्वाभावावर जातो. |
| As a vessel is known by the sound, so men are proved by their speeches.- Greek. | मडकें कळतें वाजविण्यानें, मानवीं परीक्षा बोलण्यानें. |
| As a wolf is like a dog, so is a flatterer like a friend. | लांडगा दिसतो कुत्र्यासारिखा, तैसा आर्जवी मित्र लेखा. |
| As is the tree,so is the fruit. | यथा बीजं, तथांकुरः गु॰ जेवो वड तेवा टेटा, ने बाप जेवा बेटा. |
| As is the workman, so is the work. | जैसा कामकरी, तैसें काम करी. |
| As life without learning is unpleasant,so learning without wisdom is unprofitable. | विद्या विना संसार नाहीं सफळ, बुध्दि विना विद्या नाहीं अनुकूळ. |
| As long as man has money,he will have friends and flatterers. | असतील शितें, तर मिळतील भुतें. अ॰ सोयरेधायरे संपत्तिचे लोक, निर्वाणीचा एक पांडुरंग. |
| As long lives a merry heart as a sad. | उल्हास आणि उदासपणा, अंतःकरणीं समान जाणा. |
| As meekness moderates anger, so clemency moderates punishment. | विनय क्रोधा कमी धरवी, करूणा शासन कमी करवी. |
| As sight in the eye, so is the mind in the soul.- Greek. | डोळ्या अवलोकन साह्ते, जिवां तैसें मन आहे. |
| As the mine,so is the soil. | जाती तशी पुती, खाण तशी माती. |
| As the old cock crows, so crows the young. | म्हातारे कोंबडे आरवती, तैसें पिलें पाहूनिया शिकतीं. अ॰ वडील जैसें आचरती, तैसें मुलें सहज करितीं. |
| As the shadow follows the body, so good deeds accompany fame. | छाया देहातें सोडीना, कृति कीर्तीतें मोडीना. |
| As the touch-stone trieth gold,so gold trieth men. | परिक्षा करी कसोटी सोन्याची, द्रव्यानें होय मानवाची. |
| As vice is eradicated, virtue will spring up and flourish. | समूळ दुर्गुण गेल्यावरी, सद्रुण मनीं संचार करी. |
| As virtue is its own reward,so vice is its own punishment. | सद्रुण हेंचि प्रतिदान, दुर्गुण तेंचि शासन. |
| As water poured on an inverted pitcher, so is instruction to deaf ear.- Oriental. | उपडे घड्यावर पाणी, बहिऱ्या जवळ कहाणी. हिं॰ फथरपर पाणी पडे भीजे पण भीने नही, मूरखसें गीयान कहे बुझे पण रीझेनही. |
| As we know not what evil may befall ourselves, it is very unbecoming to mock others. | नकळे काय काय अरिष्टें येतीं या भोगा, वास्तव हासूं नयेरे दुसऱ्याच्या दैवयोगा. |
| As the wind blows,you must set your sails. | वारें जैसें लागणे, तैसें शिडातें हाकारणें. अ॰ प्रसंगा प्रमाणें, चालावें सर्वांने. |
| As you are never sure of an hour, never squander away a minute. | क्षणाचा भरवसा नमानावा, काळ व्यर्थ नघालवावा. सं॰ क्षणंचित्तं क्षणंवित्तं क्षणंजीवती मानवः |
| As you give, so you will get.- Oriental. | देवेगा, सोपावेगा. |
| As you make your bed, so you must lie on it.- Scotch. | अंथरूण पाहून पाय पसरा, आदा पाहून खर्च करा. |
| As you salute, you will be saluted.- Italian. | आदरासी प्रत्यादर, शठ देखून शाठ्यकर. |
| As you sow, so you shall reap. | जैसा बोना, वैसा उगाना. म्ह॰ यथा श्रम तथा लाभ. |
| Ask thy purse what thou shouldst buy. | पैक्याचा पाहूनिया सुमार, मग खरेदी स्वीकार. |
| Aspiring to things beyond their reach,is the ruin of many. | दुर्लभाची आशा धरिती, आपल्या हिता दूर करिती. |
| Assiduity in labour produces riches and fame. | उद्योगातें करी श्रमानें, त्याला सर्वही मिळे क्रमाने. अ॰ उद्योग्याचे घरीं, लक्ष्मी नांदे परोपरी. |
| At the gate where suspicion enters, love goes out. | संशय शत्रु प्रवेशतो, प्रेमभाव तेव्हां पळतो. |
| At the working- man’s house hunger looks in, but dares not enter. | उद्योग्याचे घरीं, क्षुधा प्रवेश नकरी. |
| At weddings and funerals, friends are discerned from kinsfolk. | लग्नीवऱ्हाडी स्मशानी, मित्र परिक्षा त्यास्थानीं. |
| Avarice increases with wealth.- Italian. | पैका मिळे जैसा, लोभ वाढे तैसा. |
| Avarice is always in want and never satisfied. | धरी लोभ जो सर्वदा, त्याची तृप्ती नहोय कदा. |
| Avarice is always poor, but poor by her own fault. | लोभी राहे कंगालपणें, कंगाल होय आपले गुणें. पु॰ असून पैका गांठी, नखाई पुरता पोटी. |
| Avarice makes us blind. | लोभामुळे अंध होतो, भलत्याठायीं बांधला जातो. |
| Avoid a slanderer, as you would a scorpion. | चहाडखोरा न आदरी, विंचवा परी त्याग करी. |
| Avoid that which you blame in others. | आपला दोष सोडी, मग दुजाचा खोडी. |
हे पण वाचा –
सर्व देशांतील निवडक म्हणी | World famous Proverbs and Adages – C to Z
सर्व देशांतील निवडक म्हणी – भाग B | World famous Proverbs and Adages – Part B
मराठी आणि इंग्रजी प्रोव्हर्ब | UNIQUE MARATHI AND ENGLISH PROVERBS, AND PROVERBIAL SENTENCES
इंग्रजी मराठी मुहावरे – मुहावरे चा अर्थ | English and Marathi Idioms
