| Calamity is the touchstone of a brave mind. | विपत्तिकालीं धैर्याची, परीक्षा होय साची. |
| Call me cousin, but cozen me not. | दादा बाबा मलाकरा, पण ठकऊ नका जरा. |
| Call upon the name of God, and ask for what is good for you.- Oriental. | अल्ला अल्ला करो, खैर मांगों. अ॰ ईश्वर स्मरण करावें, आणि क्षेम मागावें. |
| Calumny and detraction, if you do not blow them, will extinguish themselves. | चाहाडी निंदा यांते न छेडी, आपोआप होत्यांची नासाडी. |
| Care will kill a cat, yet there is no living without it. | काळजी घेईल खचित प्राण, परी जिणें नाहीं तिजवीण. |
| Carnal sins proceed from fulness of food and emptiness of employment. | निरूद्योगी आणि पोटभर खाणें, काम अंगांत वारंवार दणाणे. |
| Cast a bone in the devil’s teeth and it will save you.- Scotch. | दुष्टाचे तोंडीं कुटका, देतां होय सुटका. |
| Cast no dirt into the well that gives you water. | जी विहीर पाणी देती, तींत टाकूं नये माती. अ॰ जो करितो उपकार, त्यास करूं नये अपकार. |
| Catch a thief with his plunder about him, catch a whoremonger on the bed.- Oriental. | चोर धरावा मोटे, शिंदळ धरावा खाटे. |
| Catch not at the shadow, and lose the substance. | परवस्तूचा लोभ धरणें, ती न मिळतां आपली हरवणें. |
| Catch the bear before you sell his skin. | वस्तु साध्य झाल्याचे पूर्वी, भरंवसा देऊं नये एरवी. |
| Cattle do not die from the crow’s cursing.- Oriental. | कव्वेके कोसे, ढोर नही मरते. म॰ कावळ्याच्या शापानें, गुरें न मरतीं जाणें. |
| Change of fortune is the lot of life. | फिरतांना दैवगती, भाग्य दशा प्राप्त होती. |
| Change your climate not your mind. | हवा मात्र बदलावी, वृत्ति न पालटावी. |
| Changing of words is lighting of hearts. | फिरवी आपलें वचन, त्याचें हलकें जाण मन. |
| Charity begins at home, but should not end there. | दिवा लावि घरांत, मग लावी देवळांत. अ॰ प्रथम घेतो अपल्याला, मग देतो परकीयाला. |
| Chastity is the chief and most charming beauty. | पातिव्रत्य परम श्रेष्ठ, तेंच सौंदर्य वरिष्ठ. |
| Chastity without charity is a lamp without oil. | पवित्रता दानावीण, जैसा दीप तैल हीन. |
| Chasten thy son while there is hope. | स्वपुत्रातें ताडण करी, विद्यावयजोंतोंवरी. सं॰ लालनाब्दहवोदोषास्ताडनाब्दहवोगुणाः |
| Cheerfulness is the medicine for the mind. | उल्हास मनीं, औषधा वाणी. |
| Cheating play never thrives. | ठकवणीचा खेळ, नाहीं होतसे सफळ. हिं॰ ठकबाजीसे, घर नहीबसता. |
| Chemistry is the wise daughter of a foolish mother. | किमयाचा शोध करितां, रसायण आलें हातां. |
| Cherish the tender buds of pity and they will bloom with benevolence. | माया अंकुर चांगले वाढव, फुटती त्यांस भूत दयेचे पल्लव. |
| Chew not charcoal with the same mouth that you use in eating betel.- Oriental. | जीस मुहसे पान खावे, तिस मुहसे कोइले नच्याबे अ॰ ज्यामुखीं स्तुती करावी, त्यातोंडी निंदा नसावी. |
| Chide not severely, nor punish hastily. | छेडूं नये निकराईनें, नकरी शासन घाईनें. |
| Children and chicken must ever be picking. | पिलें मुलें खेळती, येतां जातां खाती. अ॰ मुला थोडें खाऊं देणें, बहुदेतां अजीर्ण तेणें. |
| Children and fools have merry lives. | मूर्ख आणि मूल, संतोषी सर्व काळ. |
| Children are certain cares, but uncertain comforts. | करतांमुलाचें संरक्षण, नाहीं सुखाचें प्रमाण. |
| Children are poor man’s riches. | गरीबा सुसंतति, तीच त्याची संपत्ति. |
| Children are too frequently ruined by indulgence. | लाड केल्यानें मूलें, बिघडतीं होती खुळे. म्ह॰ लाडें लाडें, केलें वेडें. |
| Children cry for nuts and apples, and old men for gold and silver. | बाळपणीं फळाची हौस, वृद्धपणीं द्रव्याचा हव्यास. |
| Children have wide ears, and long tongues. | बाळपणीं विशेष श्रवण शक्ति, जिव्हा वळती येती उत्कि. |
| Children suck the mother when they are young, and the father when they are old. | बाळपणीं आईस पिडी, मोठा होतां बापास वेढी. |
| Civility is a coin which will every where pass current. | सुजनता आहे नाण्या परी, चालते सर्व देशावरी. |
| Civility is a kind of charm that attracts the love of all men. | सुजनता ती मोहनी परी, सर्व जनांतें वशकरी. |
| Civility is always safe, but pride creates enemy. | अगर्वासी भयचि नसें, सगर्व्या शिरीं शत्रु वसें. |
| Civilities to cruel and ungrateful men are dangerous. | कृतघ्नाशी भलाई करणें, मोठ्या संकटांत पडणें. |
| Cleanliness is both decent and advantageous. | निर्मळपणा ठेवणे, हित आपलें करणे. |
| Cleanliness promotes health of body and delicacy of mind. | स्वच्छतेनें वाढे शरीरसंपत्ति, पवित्रता ठेविती मनोवृत्ति. |
| Clear and round dealing is the honor of man’s nature. | करिती वेव्हार चोख, त्यांचा स्वभाव सुरेख. |
| Clear ideas will generally produce clear expression. | स्पष्ट कल्पना आहे ज्याची, शब्द योजना उघड त्याची. |
| Climb not too high lest the fall be the greater. | जेवढें उंच चढावें, तेवढें खालीं पडावें. |
| Close thine ears against those that open their mouths against others. | पर निंदा श्रवण नकरी, हात ठेवी काना वरीं. |
| Clouds frequently obscure the sun, but the passions the reasoning power. | रवि लोपी मेघ जैसा, क्रोध लोपी बुद्धि तैसा. |
| Clouds, that the sun builds up, darken him. | मेघ सूर्यापासून उद्भवती, तेच त्याचे तेजा अछादिती. |
| Clowns are best in their own company, but gentelmen are every where. | सभ्य शोभे सर्वा माजीं, वरकड आपुल्या समाजीं. |
| Cocks make free of horse’s corn.- Scotch. | सासूचे द्रव्यावर, जावई उदार. हिं॰ हलवाईकी दुकान, और दादाजीके फाते. |
| Cold of complexion, good of condition. | असतां थंड प्रकृति, भावना चांगली राहाती. |
| Cold work will break a fine heart as winter frost does a crystal vase. | कोमळ शब्दें ऱ्हदय द्रवें, जैसें बर्फ उष्णासवें. |
| Come with the wind, and go with the water.- Scotch. | हरामाचा माल येतो, कुकर्मांत अवघा जातो. |
| Coming events cast their shadows before them. | घडून येणारी जी गोष्ट, छायेनें दिसती स्पष्ट सं॰ आकारे रंगते चेष्टा. |
| Common fame is seldom to blame. | जनामुखीं प्रगट कीर्ति, तीस विरळा दोष ठेविती. |
| Command yourself, and you will command all things. | स्वतः जपून चालणें, मग मुखत्यारी करणें. |
| Command your temper, lest it command you. | आपला स्वभाव आवरून धरी, नाहीं तर करील तुजवर स्वांरी. |
| Compare your griefs with other man’s and they will seem less. | दुजा आपणाहून दुःखी, पाहून गणी मी त्याहून सुखी. |
| Complain not of shortness of life, but employ thy time usefully. | काळाचा उपयोग चांगला करी, आयु थोडें न सांगतां फिरी. |
| Compliments cost nothing, yet many pay dear for them. | आदरवचनीं कांहीं नपडे, बोलतांना जनीं प्रिय वांटे. |
| Comply with no vicious desire, however secret its performance. | दुर्वासना एकांतीं, आचरतां होय लोकांती. |
| Concealed enmity or wickedness come to light at last. | एकांतीं पाप होतें, शेवटीं उजेडास येतें. |
| Conceited men think nothing can be done without them. | मजवीण कांहीं होत नाहीं, हेंच मूर्खाचें अज्ञान पाही. |
| Conduct, resolution and courage perform great things. | सदाचरण निश्चय धैर्य, याहीं होईल मोठें कार्य. |
| Confession of fault makes half amends. | अपराध कबूल करी जरी, दंड कमी होईल तरी. |
| Confide not in him who has once deceived you. | जेणें फसविलें एकदां, न विश्वासी त्यास कदां. |
| Confidence goeth farther in company than good sense. | बुद्धि उपयोगी कार्य प्रसंगीं, विश्वासाचा प्रवेश सर्व जागीं. |
| Confidence is the companion of success. | विश्वासें काम करिती, त्यांस यशाची प्राप्ती. |
| Confine your tongue, lest it confine you. | जिव्हा आवरून धरी, तर बंधन नकरी. |
| Confine your expenses, or they will confine you. | आटोपते खर्च करी, बंदी माजीं नठेविती तरीं. |
| Consider not pleasures as they come, but as they go. | सुखें येतांना भोग करिती, जातांना विचार पडती. |
| Consider the shortness of life and uncertainty of death. | आयुष्याची मर्यादा थोडी, देहाची शाश्वती सोडी. |
| Consider well who you are, what you do, whence you come and whither you go. | कोण कोठून मी आलों, कोठें जाया प्रवर्तलों, आतांतरीं करितो काय, असें निरंतर विचारित जाय. |
| Consideration is due to all things. | विचार सर्व कामीं, ठेवावा नेहमी. |
| Consideration is the pursuit of wisdom. | पूर्ण विचारणा, ज्ञानाचा उद्धव जाणा. |
| Consecrate to God the first fruits of your daily thoughts. | प्रथम उठून मनोभावें, ईश्वराचें स्मरण करावें. |
| Conscience is the chamber of justice. | मन एक न्यायस्थान, असें हें खरें मान. |
| Constant application overcomes the greatest difficulties. | सदा व्यासंग ठेवणें, कठीण कामें पार करणें. |
| Constant occupation prevents temptation.- Italian. | नित्य उद्योगानें मोह जाय, मोह गेल्या सिद्ध उपाय. |
| Consult not with a fool for he can neither give nor keep counsel. | मूर्खासवें मसलत, करूंनये होय व्यर्थ. |
| Contempt and infamy are generally the portion of a detected imposter. | अपमान अपकीर्ति, उघड ते ठकाचे सोबती. |
| Contempt is the sharpest reproof. | मानाचा जो धिक्कार, तोच शब्दाचा मार. |
| Contempt will sooner kill an injury than revenge. | बहु अपमान करणे, याहून काय सूड घेणें. |
| Contend not with thy betters. | वरिष्ठाशी भांडण, कदां नकरी जाण. |
| Content is the philosopher’s stone, that turns all it touches into gold. | परीसस्पर्शें सुवर्ण, तैसें मनातें समाधान. |
| Content, peace and happiness generally live in cottage. | सुख संतोष आणि शांती, एकांतीं झोपडींत वसती. |
| Contentment is preferable to riches and honor. | तालेवारी आदरमान, याहींपेक्षां बरें समाधान. |
| Contentment is true wisdom and great riches. | समाधान हेंचि जाण, चातुर्य आणि बहु धन. सं॰ संतोषामृततृप्तानांयत्सुखंशांतिरेवच. |
| Contentment is to the mind as light to the eye. | जसें तेज बिंबें नयनीं, तसें समाधान असें मनीं. |
| Contests with persons of superior power or ability should be avoided. | समर्थाशी भांडण, न करावें कोणी जाण. |
| Continual dropping wears away stones. | घाशितां सतत, झिजतो धोंडा निश्चित. पु॰ गळतां सदा टपटप, भरत जातो मोठा कूप. |
| Contract your desires, if you wish for independence. | स्वतंत्रपण व्हावें जरी, तरी इच्छा आवरून धरी. |
| Conversation teaches more than meditation. | मनन केल्या अर्थ समजें, भाषणानें सर्व उमजें. |
| Count not your chickens before they be hatched | कोठ्यांतून निघाल्यावरी, पिल्यांची आशा करी. अ॰ प्रत्यक्षाची आशा धरी, नाहीं तरी दूरकरी. |
| Counsel is to be given by the wise, the remedy by the rich. | मसलत द्यावी शाहाण्यानें, उपाय करावा श्रीमंतानें. |
| Courage ought to have eyes as well as arms. | सदा धैर्याचे संगति, असावी दृष्टि आणि शक्ति. |
| Courage without conduct is like a ship without ballast. | धैर्याशिवाय आचरण, जैसें जाहाज भारावीण. |
| Courage without fortune destroys a man. | द्रव्याविण हिंमत धरी, होय नाश त्याचा भारी. |
| Courtesy on one side can never last long. | करितां पक्षपात, सदां नाहीं चालत. |
| Covet not that which belongs to others. | दुसऱ्याचे मालावरीं, सर्वथा लोभ न धरी. |
| Covetous and envious men are never at rest. | लोभी आणि व्देषी जन, यांचें स्वस्छ नसतें मन. |
| Covetous men often lose their all, by unlawful attempts to gain more. | दुजीयाचें लोभी घेऊं पाहाती, शेवटीं आपुलें ही हारविती. |
| Covetousness never judges any thing unlawful. | शास्त्रविरूद्ध काय आहे, लोभामुळे तें नपाहे. |
| Coward dies a thousand deaths, the brave but once. | शूर मरे एकवेळा, मित्रा मरे वेळोवेळां. |
| Cowards may pursue an adversary whom they would not face. | शत्रु मागें फिरल्यावरी, भित्रा पाठलागकरी. म्ह॰ सांपळ्यांमध्यें व्याघ्र सांपडे, बायका मुलें मारितीं खडे. |
| Cowardice is the mother of cruelty. | क्रूरकर्म आचारती, त्यास भीति उत्पन्न होती. |
| Craft must have clothes, but truth loves to go naked. | कपट गुप्तपणें राहतें, सत्य उघडें वागतें. |
| Credit lost is a venice glass broken, which cannot be soldered. | गेली पत न मिळत, कांच फुटकी न जडत. |
| Creditors have better memories than debtors. | देणेदारा पेक्षां घेणेदारातें, स्मरण विशेष राहातें. अ॰ कर्ज घेऊंन आपण विसरतों, पण सावकर सर्वदां स्मरतो. |
| Crimes may be secret, yet not secure. | नकळतां पापें करिती, शेवटीं सर्व प्रगटतीं म्ह॰ पापाचा घडा भरतो, अपेआप फुटतो. |
| Criminals are punished that others may be amended.- Italian. | अपराध्यांस शासन, केल्या दुसऱ्यांस शिकावण. म्ह॰ लेकीला बोले, सुनेला लागे. |
| Crows are never the whiter for washing themselves. | काक पक्ष्याचा काळेपणा, नाहीं जात हो धुताना. अ॰ स्वभाव जो जडला, तो नजाय कधीं काळा. |
| Cruelty is a tyrant that is always attended with fear | निष्ठुरता जुलम्या परी, करितां सदां भीति अंतरीं. |
| Cruelty is the parent of revenge. | निष्ठुरतेपासून, सूड होय निर्माण. |
| Cruelty is the first attribute of the devil. | निष्ठुरतेलागी नाहीं क्षमा, तीतर दुष्टाची प्रतिमा. |
| Cruelty to female is the crime of a monster. | स्त्रीस वागवी निष्ठुरपणें, तें तर दुष्टाचें करणें. |
| Cunning and treachery often proceed from want of capacity. | कापट्य आणि दगा निर्माण, अज्ञानापासून होती जाण. |
| Curse on accounts with relations.- Spanish. | बंधुजनाशीं देवघेव, करी वैराचा संभव. |
| Custom is a second nature. | जो सराव पडला, तो स्वभावचि जडला. |
| Custom is the plague of wise men and the idol of fools. | मूर्खा आवडे प्राचीन सांप्रदाय, तो शहाण्या नावडे तिळप्राय. |
| Custom in infancy becomes nature in old age. | खोड जडली बाळपणीं, सुटत नाहीं मोठेपणीं. अ॰ जो गुण बाळा, तो गुण जन्मकाळा. |
| Custom makes all things easy. | पडतां परिपाठातें, सर्व सोपें वांटतें. |
| Cut your coat according to your cloth. | जितना ओढना, उतना पांउ पसरना. |
| Danger and adversity discovers true friendship. | संकट आणि विपत्ति, मैत्रीची परिक्षा करिती. |
| Danger often comes when least expected. | मनी नसतां कांहीं, विघ्नें येतीं लवलाही. |
| Dangers are overcome by dangers. | संकटीं पडल्या वीण, संकटेनिवारण न जाण. |
| Daub yourself with honey, and you will have plenty of flies. | बहुत मिळती गुळावर माशा, धरून गोड खाण्याची आशा. |
| Daughters and dead fish are no keeping wares. | कन्या आणि मेलमासे, ठेवतांना माल नासे. |
| Day light will peep through a small hole.- Scotch. | छिद्र असे घरावरीं, किरण पडे भीतरीं. अ॰ कुळीं असतां लांछन, ठेविती सर्व दूषण. |
| Dead men do not bite.- Scotch. | मेला सर्प पाही, दंश करीत नाहीं. अ॰ दुष्ट मरती, पीडा जाती. |
| Dead men open the eyes of the living. | मनुष्यें मृत्यु पावतीं, जित्याचे डोळे उघडती. |
| Dead mice feel no cold.- Scotch. | मेलें कोंबडें पाही, आगीस भीत नाहीं. |
| Deaf men go away with the injury. | ज्यांस ऐकूं येईनां कानीं, त्यांस उपद्रव मोठामनीं. |
| Dear is the end of fear, and beginning of felicity. | गोड आरंभ सुखाचा, तसाच शेवट दुःखाचा. |
| Death at one door and hardship at the other.- Scotch. | मरणवेळ जवळ यती, देहीं वेदना प्रवेश होती. |
| Death is better than disgrace.- Persian. | अपकीर्तीनें वांचणें, त्याहून बरें हो मरणें. सं॰ वरंप्राणपरित्यागोमानभंगेनजीवनात. |
| Death hath nothing terrible in it, but what life hath made so. | मृत्यु जातीनें निर्भय, सर्व जीवां त्याचें भय. |
| Death’s day is doom’s day. | आप मेला, जग बुडाला. |
| Death is common debt of nature. | मरण आहे सृष्टीचा क्रम, तें नचुकें करितां श्रम. म्ह॰ ऋण दिल्यावीण न फिटें, मरण आल्यावर न सुटें. |
| Death is deaf, and hears no denial. | मृत्यु जातीनें बधिर, नायके कोणाची जिकीर. |
| Death is inevitable, but the fame of virtue is immortal. | मृत्यु नाहींच टळत, सत्कीर्ति नाहीं जात. हिं॰ सुरत बिचारी जाति रहे, कीरत कबू नजाये. |
| Death is not terrible to those who have a hope of future felicity. | परलोकाची आशा करिती, मरण भीतीतें न धरिती. |
| Death meets us every where. | कोठेंही जरीं गेला, मृत्यु नसोडी तयाला. |
| Debt is worst poverty. | कर्ज हीच मोठी गरीबी, तिच्यापरी नाहीं खराबी. |
| Decay belongs to every thing. | जें आहे दृष्ट, तें होय नष्ट. सं॰ यत् दृष्टं तत् नष्टं. |
| Deceiving of a deceiver is no knavery. | ठक याशीं ठकविणें, तें योग्य करणें. हिं दगा कीसीका नहीसगा. |
| Deception is connected with sight and affection with life.- Oriental. | दिट गत माया, परान गत मोह. अ॰ पाहातांना माया करिती, गत झाल्या शोक करिती. |
| Deeds are fruits, words are leaves. | शब्द फुला प्रमाण, कार्य फळा परी जाण. |
| Deeds are males, and words are but females.- Italian. | कर्में आहेत पुरूषापरी, शब्द आहेत स्त्रियेसरी. |
| Deem every day of your life a leaf in your history. | आयुष्याची एक घडी, व्यर्थ बाबा न दवडी. |
| Deep rivers move in silence, shallow brooks are noisy. | उथळ ओढ्या खकाळी फार, खोल नदीची गति मंदवार. |
| Defend good principles as you would your life. | रक्षा चांगली नीति, जैशी जिवावरी प्रीति. |
| Defer not till the evening what the morning may accomplish. | दिवस नाहीं गेला धामा, पूर्ण करी आपुलीया कामा. |
| Defer not till tomorrow what may be done to-day. | आज होय तें करावें, उद्यांवरीं नठेवावें. |
| Defile not your mouth with impure words. | बोलून शब्द वांकडे, तोंड नासूं नको बापडें. |
| Delay in punishment is no privilege of pardon. | शासनाला विलंब जरीं, क्षमा झाली न समजा तरीं. |
| Delays are dangerous. | विलंबीं नास, होतो खास. |
| Delays increase desires, and sometimes extinguish them. | विलंबामुळें लागती आशा, कोणे समयीं होती निराशा. |
| Deliberate slowly, execute promptly. | विचारकरी सावकाशींनें, काम करी जलदीनें. |
| Delight and pleasure are golden dreams. | संतोष आणि सुख, आहे स्वप्रवत देख. |
| Delight in virtuous ways and then you will merit praise. | सन्मार्गीं ठेवी प्रीति, तेणें होईल तुझी कीर्ति. |
| Demonstration is the best mode of instruction. | करितां प्रतिपादन, चांगले रीतीचें अध्ययन. |
| Depend not on the fortune but conduct. | सदाचरणीं विश्वास धरी, संपत्तीचा भाव दूरकरी. |
| Dependance is a poor trade. | परस्वाधीन जिणें, ति गरिबी जाणें. |
| Dependance on another is perpetual disappointment.- Oriental. | बिगानि आस, नित उपास. गु॰ पारकी आस, सदानिरास. |
| Deride not any man’s infirmities, nor the unfortunate. | असती अभाग्य आणि अशक्त, त्याचें हेळण करणें नसें युक्त. |
| Deserve success, and you shall command it. | यशमिळें असें करी, पडेल तुझ्या पदरीं. |
| Despair hath ruined some; but presumption multitudes. | निराशेनें फसती बहुत, अनुमानानें अगणीत. |
| Despatch is the soul of business; and method the soul of despatch. | त्वरेनें करितां काम, तो चांगला अनुक्रम. |
| Despise none; despair of none. | कोणा तिरस्कारूं नये, कोणाची निराशा करूंनये. |
| Despise not your inferiors. | हाताखालचे लोकां, तुच्छ कधीं मानूं नका. |
| Destiny of every one is with every one.- Oriental. | ज्याचे दैवाची गति, त्याचे संगातें असती. |
| Deviation from right is deviation from peace.- Oriental. | सदाचरणीं वांकडें, ते समाधानीं सांकडें. |
| Diamonds cut diamonds. | हिऱ्याशिवाय हिरा, नाहीं कापणारा. अ॰ जशास तसा भेटे, मनाचा संशय फिटे. |
| Diet and exercise are two physicians of nature. | पथ्याहार आणि विहार करी, हें स्वाभाविक वैद्यापरी. |
| Diet cures more than the lancet.- Spanish. | वैद्य याहून अधिक काय, पथ्य करितां होय उपाय. स॰ पथ्ये सतिगदार्तस्यकिमौषधनिषेवणं. |
| Diligence is a fair fortune, and industry a good estate. | व्यासंगीं दैव उदय, उद्योगीं प्राप्त विषय. |
| Diligence is the mistress of success. | व्यासंगाचे हातीं, आहे यशाची प्राप्ती. |
| Diligence is the mother of good fortune. | उद्योग्याचे घरीं, लक्ष्मी नांदे परोपरी. |
| Diligent labor has abudant employment.- Oriental. | श्रमानें उद्योग करिती, त्यास कामें बहुत मिळती. |
| Dine upon charity and call out for sauce.- Oriental. | अन्नछत्रीं जेवणें, आणि मिरपूड मागणें. |
| Dine down the nests, and the rocks will flee away.- Scotch. | घरोटें मोडिल्याअंती, पक्षी उडूनियां जाती अ॰ देवालयें मोडती, धर्म बुडूनियां जाती. |
| Disappointments and mortifications attend the covetous because they are never satisfied. | लोभ धरितां भंगे आशा, तैसा मानही पावे नाशा. |
| Disappointments sink the heart of men; but the renewal of hope gives consolation. | आशा भंगें होतो दुःखी, आशा पुरतां बहु सुखी. |
| Disappointment spoil the temper and prosperity corrupts the heart. | निराशेनें प्रकृती फिरते, धन मिळतां मन बिघडतें. |
| Discreet wives have sometimes neither eyes nor ears.- French. | पाहून आंधळ्या ऐकून बहिऱ्या, त्याच सुज्ञ स्त्रिया खऱ्या. |
| Diseases are the tax on ill pleasures. | भोग विलासाचें भाडें, रोग देतील बापुडें. |
| Disguise will not shield our character long. | वेष बदलून घेणें सोंग, निभावत नाहीं तें ढोंग. |
| Dishonesty ruins both fame and fortune. | कीर्तीचा आणि द्रव्याचा नाश, अधर्मापासून होय खास. |
| Disputes generally end in loss to both parties. | तंटा तुटण्याच्या अंती, दोघांचीही हानी होती. |
| Dissembled sin is double wickedness. | झांकलें पापजाण, दुणें दुराचरण. |
| Distance is the least remedy against an evil disposed man. | दुर्जनास्तव देश त्याग, सज्जनाचे जवळ वाग. |
| Distress and difficulty are often the spurs of diligence. | संकटें आणि अडचणी, येतां यत्नें निभावणी. |
| Distress gives to a lion the disposition of a fox.- Persian. | समय पडतां वाकडा, सिंव्हाचा कोल्हा बापडा अ॰ थोरा लहानपणा, गरीबीनें येतो जाणा. |
| Distrust is the mother of safety, but must keep out of sight. | अविश्वासें बचाव खरा, तो ठेवतांना दूरी बरा. पु॰ कामापुर्ता विश्वास, अधीक ठेवूनको खास. |
| Do as most men do, and men will speak well of thee. | करी जैसे जन आचरती, लोक त्यास बरें म्हणती. पु॰ जनीं निंद्य तें सर्व सोडून द्याववें, जनीं वंद्या तें सर्व भावें करावें. |
| Do as you would be done by.- Scotch. | जैसें घ्यावें, तैसें द्यावें. |
| Do evil, and look for like. | जेवढी करणी, तेवढी भरणी. |
| Do good and good will come of it, put out to interest and take the profit.- Oriental. | भलाकर भलाहोगा, सौदाकर नफाहोगा. |
| Do good and shun evil. | चांगलें करणें, वाईट वर्जणें. |
| Do good, if you expect to receive it. | चांगले बोलून घेणें, तर लोकीं उपकार करणें. |
| Do good, God will reward you.- Oriental. | करा चांगलें आचरण, ईश्वर करील कल्याण. |
| Do justice, love mercy, practice humility. | न्याय दया करणें, नम्रतेनें वागणें. |
| Do not all you can; spend not all you have; believe not all you hear; and tell not all you know. | सर्व कदा न करी, सर्व न खर्चित्यापरी, सर्व ऐकिव सत्य न मानी, सर्व ज्ञान न कथी जनीं. |
| Do not close a letter without reading it, nor drink water without seeing it.- Spanish. | लिहिलें पत्र वाचावें, पाणी पाहूनियां प्यावें. |
| Do not give a bribe, nor lose your right.- Spanish. | लांच लूचपत देऊं नये. आपला दावा घालवूं नये. |
| Do not in prosperity what may be repented in adversity. | ऐसें नकरी चालते वेळीं, जेणें पश्चाताप विपत्तिकाळीं. |
| Do not make fish of one and flesh of another. | सत्य असेल ते सांगावें, खऱ्याचें खोटें न करावें. |
| Do not make me kiss, and you will not make me sin. | वाईट कर्म न घडे, पाप पदरीं न पडे. |
| Do not quarrel with your bread and butter.- Oriental. | मिळाले अन्नाचा त्याग,न करावा हा सुमार्ग. |
| Do not rip up old sores. | जुने घायाचें खवळ, काढतां होशी व्याकूळ. अ॰ कोणाचें लांछन, उघडें नकरी जाण. |
| Do not say that you can not be worse. | सदा भलेपणा, नाहीं राहात जाणा. |
| Do not stand in the way of one’s bread.- Oriental. | सर्वांस अन्नाची चाड, त्यांचे कदानये आड. |
| Do not spur a free horse. | चालते घोड्या टांच, न मारावी साच. अ॰ सज्जनाचा छळ नकरी, त्याची रीति ठेवी बरी. |
| Do not throw clods into dung to spatter your own clothes.- Oriental. | छाणमें ढेला डाले, आंगमे छिटे पडे. अ॰ हलक्या संगे चेष्टा करणें, बोलेल तें ऐकून घेणें |
| Do not throw your opinions in every body’s teeth. | आपलें मत्त पुसल्यावीण, नको देऊं लोकास जाण. |
| Do not trust or contend, nor borrow or lend, and you’ll gain in the end.- Spanish. | विश्वास भलत्यावरी नसे, कोणासी न भांडेतसे, कर्ज घेत देत नसे, त्याचा शेवट सुखाचा असे. |
| Do nothing to-day that you are likely to repent of tomorrow. | प्रथम काम ऐसें करणें, जेणें पश्चात्तापा न पावणें. |
| Do in the hole as thou wouldst do in the hall. | जसें बाहेर चालावें, तसें घरीं आचरावें. |
| Do that which is just and lawful as often as you please.- Oriental. | हक कर हलालकर, दिनमे सोबार कर. |
| Do well and doubt no man; do ill and doubt all men.- Scotch. | चांगलें करितां भिऊं नका, वाईटकरितां धरा शंका. |
| Do what you ought, let come what may. | योग्य आहे तें करावें, होईल तें होऊं द्यावें. |
| Dogs and children are all fond of fools. | जे वेडे वेडे चाळे करिती, ते मुलां आणि कुत्र्यां आवडती. |
| Dogs bark as they are bred. | जोंजों कुत्रे वाढती, तोंतों बहु भुंकती. अ॰ शत्रु जैसा वाढतो, तैसा उपद्रव देतो. |
| Dogs never go into mourning when a horse dies. | घोडा मरण पावला, दुःख न वाटे गाढवाला. अ॰ परजातीचा मृत्युपावला, सुतक नसें आपुल्याला. |
| Dogs that bark at a distance never bite. | कुत्रे दुरून भुंकती, ते कदापि न डसती अ॰ जे बडबड करिती, त्यांचें मनीं व्देष नसती. |
| Doing nothing is doing ill. | जे निरूद्योगी असती, ते कुकर्म आचरती. |
| Don’t buy a pig in a poke. | पाण्यांत म्हैस वर मोल, करून त्यांत काय फळ. |
| Don’t measure other people’s corn by you own bushel. | आपल्या प्रमाणें, दुसऱ्या न लेखणें. |
| Don’t run away with more than you can carry. | स्वबळ पाहून उचलणें, शक्तिहून अधिक न नेणें. |
| Don’t run and you won’t fall.- Oriental. | दौड चले, गीरपडे. अ॰ हळूहळू चालतो, तो पल्ला खेटतो. |
| Don’t value gem by what it is set in. | रत्नाची किंमत, नकरी कोंदणासहित. |
| Double-dealing is a certain sign of a base spirit. | मनांत एक जनांत एक, तोचि एक हलका लेख. |
| Doubt is the beginning of error. | संशय मनाचा, तोच प्रारंभ चुकेचा. |
| Doubtful presumptions prove certain confusions. | फारफार संशय धरी, बहुदा गफलत त्याचे घरी. |
| Down with the dust. | पैका देणें, धूळ टाकणें. |
| Draw not your bow till your arrow is fixed. | नकरी धनुष्य आकर्षण, त्यासी लाविल्या पूर्वी बाण. अ॰ काम झाल्याच्या आधीं, प्रगट न करी तो सुधी. |
| Dread the wickedness of the bad.- Oriental. | दुष्टाच्या दुष्टपणा, भ्यावें सर्वदा जाणा. अ॰ बुरेके बुराईसें डरीये. |
| Drive thy business; let not that drive thee. | काम आपुले हातीं लोटी, कामानें लागूं नये पाठी. पु॰ बहु काम तुंबे जरी, आटोपितां कष्ट भारी. |
| Drown not thyself to save a drowning man. | बुडत्याला वांचवितां, तुम्हीं खाऊं नका गोता. अ॰ दिवाळखोरा देऊंनका, खराबीस येऊं नका. |
| Drowning men snatch at the foam- Oriental. | मनुष्य बुडतां वेळीं, हातीं मिळें तें कवळी. |
| Drinking water neither makes a man sick, nor in debt. | दारूबदल पाणी पिणें, नहोय रीण आणि दुखणें. |
| Drunkenness is a pair of spectacles to see the devil and all his works. | मद्य हें अद्भुत उपनेत्र, साहाय्य दुष्ट कर्मातें मात्र. |
| Drunkenness is an egg from which all vices are hatched. | सर्व दुर्गुणाचें मूळ, मद्य व्यसन अनुकूळ. |
| Drunkenness is nothing but voluntary madness. | दारूचा कैफ करणें, बळेंच विकत वेड घेणें. |
| Drunkenness reduces a man below the standard of a brute. | दारूचे कैफांत जो गुंगतो, पशूपेक्षां हलका दिसतो. |
| Drunkenness turns a man out of himself, and leaves a beast in his room. | मद्य व्यसनें मनुष्यत्व, जाऊनि येतें कीं पशुत्व. |
| Dry bread at home is better than roast meat abroad. | बाहेर खावें उत्तम पक्वान्न, त्या परी बरें घरचें शुष्कान्न. |
| Dry bread is better with love than a fat cap on with fear.- French. | प्रीतिची भाजी भाकर, पक्वान्नें भयाची करी दूर. |
| Dumb folks get no lands. | कांहीं बोलण्याविना, काम न होय जाणा. |
| Dying is as natural as living. | स्वभावेंची जीवंत राहे, मरणही तैसें पाहे. |
| Each day is a new life; regard it. | नवा जन्म नित्य, हें तूं मानी सत्य. |
| Eagles fly alone, but sheep flock together. | पक्षी अंतरानें उडती, मेंढरी जथ्यानें चालतीं अ॰ चतुर राहातो निजाधीन, मूर्ख असतो पराधीन. |
| Early to bed, and early to rise, makes a man healthy,wealthy, and wise. | लवकर निजे लवकर उठे, ज्ञान धन सुख त्या भेटे. |
| Each and honor are seldom bed-fellows. | सुख प्रतिष्ठा मिळून, एकाठायीं राहाणें कठीण पु॰ प्रतिष्ठेचेमागें, दगदग लागे. |
| East or west, home is best. | परदेशांत जरी राहे, तरी घरची आशा आहे. |
| Easy to keep the castle that was never beseiged.- Scotch. | ज्यावरी नाहीं केला हल्ला, सुखानें तो ठेवा किल्ला अ॰ जो मनुष्य निर्दोषी असे, त्यास ठेवा सुख संतोषें. |
| Eat a bit before you drink. | कांहीं तरी खावें, मग पाणी प्यावें. |
| Eat at pleasure, drink by measure- French. | इच्छेपुरतें खाणें, नेमानें पिणें. |
| Eat in measure and defy the doctor. | अल्प खाणें पिणें करी, वैद्य तुच्छ सहज तरी. |
| Eat little at dinner, less at supper, sleep aloft, and you will live long.- Spanish. | भोजन मध्यम कर, रात्रौ ठेवी अल्पाहार, निज उंच शय्येवर, तेणें राहे शरीर स्थिर. |
| Eat what you like but pocket nothing. | आवडेल ते खायपरी, चोरून घेऊं नको तरीं. |
| Eat your dinner there, but wash your hand here.- Oriental. | खाना वहां खावो, तो हात याहां धोवो. अ॰ फारत्वरेनें, निघूनयेणें. |
| Eaten bread is soon forgotton. | खाल्ल्या अन्नाची विस्मृती, लवकरच पडती. |
| Economy is the foundation of real generosity. | यथा योग्य करी व्यय, त्याचें दातृत्व निश्चय. |
| Education begins a gentleman, conversation completes him. | विद्याभ्यासें सभ्य जन, संभाषणानें पूर्ण जाण. |
| Education is a second nature. | विद्येंचे अंगीं पाहे, दुजा स्वभाव होणें आहे. |
| Education polishes good natures and corrects bad ones. | विद्या उत्तमशीला करी, दुष्टशीला परिहारी. |
| Either all dirt or all honey. | क्षणीं एक क्षणीं दुजे बोल, त्याचे भाषणा नाहीं तोल. हिं॰ गाही मासा, गाही तोला. |
| Either dance or hold the candle. | मशालधर, किंवा तमाशा कर. हिं॰ चने चबाव, या शहना बजाव. |
| Either win the horse or lose the saddle. | खेळतां घोडा जिंकणें, अथवा जीन हारीवणें अ॰ युद्धी जाता जय व्हावा, नघडल्या मृत्यु यावा. |
| Eminent scholars are the brightest ornaments of a nation. | जातीमाजिं विव्दज्जन, जाण भूषणाप्रमाण. |
| Empty vessels give the greatest sound. | रिक्त पात्रीं मोठा नाद, तैसा विद्याहीन वाद. |
| Endeavour to be what you would appear to be. | जसें दिसावें, तसें चालावें. |
| England’s the paradise of women, and hell of horses. | इंग्लंडदेश स्त्रीयांचें सुख भुवन, सर्व कामीं होय घोड्याचें मरण अ॰ सुखादुःखाचि खाणी, असती एका ठिकाणीं. |
| Enjoy the present time do not grieve for tomorrow.- Persian. | आली घडी संपादावी, उद्यांची चिंता नकरावी. |
| Enjoy today, no one knows what will happen tomorrow.- Persian. | आज संपादून घ्यावें, उद्यांचें कोणी जाणावें. |
| Enjoy your little while the fool seeks for more.- Spanish. | थोडे आहे त्याचा भोग करी, अधिकाची मूर्ख इछा धरी. |
| Enjoyment is the grace of God.- Oriental. | शौक दाद, इलाही है. अ॰ उपभोग घेणें, हें ईश्वरी देणें. |
| Enough is a feast, too much a vanity. | पोटापुरती घर भोजनी, अधिक मिळतां मेजवानी. |
| Enough is as good as a feast. | मिळें पोटभर अन्न, त्याची मेजवानी जाण. |
| Entertain honor with humility, and poverty with patience. | नम्रतेनें मान मिळवी, गरीबी शांतीनें ठेवी. |
| Envy and covetousness are never satisfied. | धनलोभ आणि हेवा, यांची तृप्ती नहोय बावा. |
| Envy and wrath shorten life, and anxiety bringth age before its time. | क्रोध मत्सर जीवित्व नाशी, चिंता देतसे जरेशीं. |
| Envy cannot see, ignorance cannot judge. | हेवाकरितां शंका नसे, मूर्खी अविचार वसे. |
| Envy is a lightning that will appear in the darkest fog. | ईर्षा वीज चमकत, लोपविल्या न झांकत. |
| Envy is always lying in wait where virtue flourishes. | सदाचरण नांदताहे, तेथें व्देष लपून राहे. |
| Envy is sure to follow in the train of pride. | अभिमानाचे माघारी, व्देषाची ती होय स्वारी. |
| Envy is the rack of the soul, and the torture of the body. | हेव्यापासून दुःख अंतःकरणा, आणि शरीरीं होय यातना. |
| Envy never yet enriched any man. | व्देषानें कोणी श्रीमंत, झाला ऐसा नाहीं दिसत. |
| Envy not those who have, nor despise those who have not. | ज्याचे जवळ अर्थ आहे, त्याशीं मत्सर करूं नये, अर्थहीन जरी असला, तरी तुच्छ न मानी त्याला. |
| Envy pretends to no other happiness than what is derived from the misery of others. | दुसऱ्याचें परम दुःख, पाहून हेवा मानी सुख. |
| Envy shoots at others, and wounds herself. | व्देष दुजया मारूं पाहातो, आपल्या हातीं आपण मरतो. |
| Error and repentance are the companions of rashness. | पश्चात्ताप आणि चूक, अविचारानें अनेक. |
| Even an ass promises well whilst young.- Oriental. | गधेभी जवानीमे, भले मालूम देतेहै. सं॰ प्राप्तेषोडशवष्रेतुगर्दभीअपसराभवेत. |
| Even the cat does not catch mice for God.- Oriental. | खुदाके वास्ते बिल्लिभी, चुव्हा नही मारती. अ॰ जन आपले स्वार्थ पहाती, दुसऱ्याचें हित नजाणती. |
| Even to an ant, death is sufficent suffernigs.- Oriental. | चींवटीं योकों मौतहै, कारबला बसहै. अ॰ लहान मुंगीस तरीं, मरणाची यातना खरी. |
| Even two kicks from a milch cow are acceptable.- Oriental. | दुधेल गायकी, दो लातेभी भली. अ॰ ज्याची आशा आहे, त्याचे बोल साहे. |
| Ever drunk,ever dry. | जो मद्य निरंतर पितो, त्याचा गळा कोरडा पडतो. |
| Ever spare, ever bare. | राखून ठेवणें, तेवढें राहाणें. |
| Every art is best taught by example. | पाहुनिया पूर्व प्रती, कला कौशल्ये शिकती. |
| Every ass thinks himself worthy to stand with the king’s horse. | राज अश्वाची बराबरी, गाढव आपले मनी करी. |
| Every body’s business is no body’s business. | सर्व मिळून झटती जेथें, एकाची नसतां सत्ता तेथें. |
| Every cock is proud on his own dung hill. | आपले उकरड्यावरीं, कोंबडा अभिमान धरी. अ॰ अबळ असतां जरी, बलवान स्वघरीं. |
| every cook praises his own broth. | आपले मालाचें वर्णन, करीत असती सर्व जन. |
| Every crow thinks her own bird the fairest. | आपले पक्षी चांगले, ऐसें म्हणती कावळे. अ॰ धरती जातीचा अभिमान, सर्व अज्ञान सुज्ञान. |
| Every dog hath his day,and every man his hour. | दोन दिवस सासूचे, दोन दिवस सुनेचे. अ॰ एक दिवस गेल्यावरी, दुसरा उदय होय तरी. |
| Every dog is a lion at home. | कुत्रा आपले घरीं, असतो सिंहा परी. अ॰ ज्याचे तो स्वघरीं, असतो राजापरी. |
| Every dog is valiant at his own door. | कुत्रा आपले घरीं, बलवान असतो तरी. हिं॰ आपने गल्लीमे, कुत्ताभी शेर है. |
| Every flow has its ebb. | ओहोटा मागें, भरती लागे. अ॰ सुखा अंति, दुःखें येतीं. |
| Every fool can find faults that a great many wise men can’t remedy. | मूर्ख दोष ठेविती, ते सूज्ञ न मानिती. |
| Every grain hath its bran. | अवघा गल्ला दाणा, नाहीं कोंड्या विणा. अ॰ कोणी लांछनाविना, नाहीं ऐसें जाणा. |
| Every inch of joy has an ell of annoy. | नखभर सुख, हातभर दुःख. |
| Every jack must have his jill. | जाला जी आवडत्ये, ती त्यासारखी असत्ये. |
| Every land hath its own laugh, and every corn has its own chaff.- Scotch. | सर्व जातीचे धान्या प्रती, फोलें भिन्नभिन्न असती. म्ह॰ जैसा देश, वैसा भेष. |
| Every light has its shadow. | पडछाया असती, सर्व दीपाचे अंतीं. |
| Every light is not the sun. | बहु प्रकार असती, सूर्या परी नसती. |
| Every man does his own business best.- Oriental. | आपलें कार्य, वाटतें प्रिय. हिं॰ आपकाज, माहाकाज. |
| Every man is the guardian of his own honor.- Oriental. | आपना वकर, आपने हात है. |
| every man is the architect of his own fortune. | ज्याचें भाग्य त्यास फळें, दुसरा काय करील बळें. |
| Every man is the son of his own works. | मनुष्यें स्वकार्यीं प्रीति, पुत्रा सारखी धरतीं. |
| Every man likes his own thing best. | आपलें तें बापडें, दुसऱ्याचें तें कातडें. |
| Every man loves justice at another man’s house; no body cares for it at his own. | दुसऱ्याचा न्याय करितो, आपला कोणी पाहात नसतो. |
| Every one for himself and God for us all. | आपल्यास आपलें करणें, देवास सर्वांचें राखणें. |
| Every one has not the same luck. | दैव प्रत्येकाचें पाहीं, सारखें आहे ऐसें नाहीं. |
| Every one is involved in trouble according to his station.- Persian. | आपले पदवी प्रमाणें, सर्व गुंतले असती क्रमानें. |
| Every one is glad to see a knave caught in his own trap. | ठक पडतो आपले. फाशीं, सर्व पाहून होती खुषी. |
| Every one is kin to the rich man.- Italian. | सर्व लोक द्रव्यवानाते, बळेंच लाविती नात्यातें. |
| Every one is pleased with his own skin.- Oriental. | आपआपला हो गर्व, धरिती तो सर्व. हिं॰ आपने आपने ख्यालमे सबही मस्त है. |
| Every one is the best judge of his own palate. | ज्याची रूची कळे त्याला, सांगतां नये दुज्याला. गु॰ जे खाय ते सवाद जाणे. |
| Every one knows best his own concerns. Oriental. | ज्याचे घरचा खटला, त्यास दिसतो चांगला. |
| Every one knows how to find fault. | परदोषांचा करी घोष, आपल्या दोषीं नाहीं रोष. |
| Every one knows where his own shoe pinches.- Oriental. | मोजेका घाव, मिया जानें या पांव. |
| Every one partaking of the honor that is bestowed upon the worthy. | थोरा बहू सत्कार होतो, त्या संगे सर्वां मानमिळतो. |
| Every one puts his fault on the times. | नाहीं काळ अनुकूळ, ऐसें म्हणती सकळ. |
| Every one should sweep before his own door. | पडलें काम घरीं, आपले हातीं करी. |
| Every one stretches his legs according to his coverlet. | अंथरूणा प्रमाणें, पाय पसरणें. |
| Every one thinks his own counsel the best.- Persian. | आमची मति अधिक चालती, ऐसें सर्व मनांत आणती. |
| Every one to his liking. | आपले आवडी वरती, लोक प्रत्येक असती. |
| Every one’s fault are not written on their foreheads. | अपराधाच्या ओळी, नाहीं दिसत कपाळीं. |
| Every poor man is counted a fool. | गरीब असती, त्यांस मूर्ख म्हणती. |
| Every potter praises his own pot, and more if it be broken. | मडकें फुटल्यावरी, कुंभार तारीफ करी. |
| Every rogue is at length outrogued.- Oriental. | शेरास सवा शेर भेटें, तेव्हां मनाचा संशय फिटे. |
| Every shoe fits not every foot.- Scotch. | अवघे जोडे सर्वां पायीं, सारखे बसत नाहीं अ॰ अवघ्याची मति एक सारखी नसती. |
| Every thing hath an end and a pudding hath two. | एक टोंक सर्वां वस्तुला, दोन असती करंजीला. अ॰ सर्व लोकां एक वचन, लबाडाचीं असतीं दोन. |
| Every thing is good in its season. | हंगामी जी वस्तु होती, ती चांगली असती. |
| Every thing rises but to fall, and increases but to decay. | जो चढे तो पडे, जो वाढे तो मोडे. |
| Every tub must stand upon its own bottom. | आवघीं गंगाळें राहातीं, आपुले बुडा वरतीं अ॰ आपुले सामर्थ्यानें, वागावें हो सर्व जनें. |
| Every tub smells of the wine it holds. | पीपीं दारू सरे, वास मागे उरे. गु॰ हींगजी याय, दबडुं गंधाय. |
| Every vice fights against nature. | सर्व दुर्गुण स्वहस्ती, धर्मा विरूद्ध चालती. |
| Every vice has a cloak, and creeps in under the name of a virtue. | दुर्गुण लपून चाली, सद्रुणाचा डौल घाली. |
| Evil communications corrupt good manners. | चांगल्या प्रकारच्या रीती, वाईट संगानें बिघडती. |
| Evil companions bring a man into danger and misfortune. | प्राणसंकट आणि विपत्ति, दुष्ट सहवासे घडती. |
| Evil company makes the good bad, and the bad worse. | सुष्ट कुसंगे होय दुष्ट, दुष्ट दुष्ट संगे नष्ट. |
| Evil deeds infallibly come to light. | कुकर्में आचरती, तीं उघडीं होतीं. |
| Evil gotten, evil spent. | हपापाचें जें प्राप्त होतें, तें गपापा जातें. |
| Evil men speak as they wish rather than what they know. | दुष्टाचें बोलणें, त्याचे इच्छेप्रमाणें. |
| Evil to him who evil thinks.- Oriental. | जाचें कुडें, त्याचे पुढें. |
| Examine well the counsel, that favors your desire. | आवडता विचार जरी, तरी पाहूनिया आचरी. |
| Examples teach more than precepts. | उदाहरणें शिकतो जैसा, उपदेशें नशिके तैसा. |
| Excellence and fame are the offspring of perserverence. | उद्योगाचे अंतीं, भूषण आणि कीर्ती. |
| Excess and envy waste the flesh and the spirit. | हेवा आणि अचाट करणें, तेणें रक्त मांस घटवणें. |
| Excessive boasting is a sign of ignorance and cowardice. | बहु बढाईचें लक्षण, दिसतें केवळ अज्ञान. |
| Exercise conducive to health. | सदा सहल करी, आराम तेणें शरीरीं. |
| Expect no good from one of base extraction- Persian. | जन्म ज्याचा नीचा उदरीं, त्यापासून हिताची आशा नधरी. |
| Expect nothing from him who promises a great deal.- Italian. | कोणी देतां मोठी आशा, त्याची धरावी निराशा. |
| Experience and humility teach modesty and fear. | अनुभव आणि लीनता, वागवी भय मर्याद शीलता. |
| Experience is a much surer guide than imagination. | कल्पनेनें जें ठरविणें, तें नसतें अनुभवाप्रमाणें. |
| Experience is better to learn by others than our own. | अनुभव आपुला आपण घ्यावा, त्यापेक्षां दुसऱ्याचा पाहून शिकावा. |
| Experience is the father of wisdom, and memory the mother. | निरंतर ज्ञानाची उत्पत्ति, अनुभव स्मृतिपासून होती. |
| Experience is the mother of science. | अनुभवाची साउली, तीच विद्येची माउली. |
| Experience teacheth fools; and he is a great one that will not learn by it.- Scotch | अनुभव मूर्खा शिकवी ज्ञान, नशिके तो शत मूर्ख मान. |
| Experience without learning is better than learning without experience. | वहिवाटी वीण विद्या पांगळी, विद्येवीण वहिवाट चांगली. |
| Extravagant love consults neither reputation nor life. | अतिशय भोग करिती, जीवा लौकिकाची आशा नधरिती. |
| Face to face, the truth comes out. | समक्ष गांठ पडे जेव्हां, खरें खोटें समजें तेव्हां. |
| Fair and softly goes far in a day. | हळूंहळूं चाले वाटे, तो मोठा पल्ला खेटे. |
| Fair in the cradle, foul on the saddle. | बाळपणीं गोरटा, मोठेपणीं ओखटा. |
| Fair is not fair, but that which pleaseth. | आवडीला चाड नाहीं, प्रीतीला विटाळ नाहीं. गु॰ मंन मानु तां जात सी जोवी. |
| Fair words and foul play cheat both young and old. | गोडगोड बोलतो, लहान मोठ्या ठकवितो. |
| Fair words and presents given with flattery are always to be suspected. | भेट पाठविणें, गोड बोलणें, आर्जव करणें, सर्व मतलबी लक्षणें. |
| Fair words are often used to hide bad deeds. | फार करी हाजींहाजीं, त्याचे मनीं दगाबाजी. |
| Fair words break no bone, but foul words many a one. | बऱ्या शब्दें येते गोडी, वाईट बोले हाडें मोडी. |
| Fair words fill not the belly, nor mind always. | गोड शब्दें कोणा बोलतां, पोटा मनाची नहोय तृप्तता. हिं॰ मेंहर है पर दूध नहीं. |
| Fair words make fools fain. | गोड करितां भाषण, मूर्ख होय हर्षायमान. |
| Fair words please fools. | गोड शब्दें करून, मूर्खाचें होय रंजन. |
| Faith is the foundation of justice, and justice the stay of a state. | सत्याचें मूळ न्याय, तेणें राज्य स्थिति होय. |
| Faith is the sister of justice. | सत्य आणि न्याय, हे उभयतां बंधु प्राय. |
| Faithful are the wounds of a friend; but the kisses of enemy are deceitful.- Scriptural. | मित्र मारी हित करी, शत्रु पाळी घात करी. |
| Fall not out with a friend for a trifle. | अल्पकरितां मित्रा सवे, तंटा न करणें मनोभावे. |
| False folks should have a many witnesses.- Scotch. | खोटे जना प्रति, साक्षी बहु मिळती. |
| False friends are worse than open enemies. | खोटे मित्रापेक्षां बरा, प्रसिद्ध शत्रु तो खरा. |
| Fame always follows virtuous and glorious actions. | प्रताप आणि पुण्यकृती, करितां कीर्ति विस्तारती. |
| Fame is as difficult to be preserved, as it was at first to be acquired. | कीर्ति मिळे संकटीं, रक्षण करितां बहु कष्टी. |
| Fame is magnifying glass. | अल्प असतां मोठे दिसें, सूक्ष्मदर्शक यंत्रीं जैसें, वसें कीर्तीमाजीं ऐसें, जाणा तुम्ही स्पष्ट तैसें. |
| Fame is a thin shadow of eternity. | चांगली कीर्ति असती, काळे करून कमी होती. |
| Fame is the perfume of heroic deeds.- Greek. | शूराची हो कीर्ति, जगीं प्रकाशती. |
| Family quarrels and religious disputes unfortunately know no restraint. | कुटुंब कलह आणि धर्मखटला, त्यांचा समजत नाहीं हो अटकला. |
| Fancy flees afore the wind.- Scotch. | वाऱ्या पुढें चालें, मन चपळ आपुलें. |
| Fancy may bolt bran, and think it flour. | ताक पिऊन रहाणें, दूध ऐसें समजणें. |
| Fann’d firee, and forced love, never did well yet.- Scotch. | हडपला अग्नी आणि बळाची प्रीति, ह्यांची राहे किंचित स्थिती. |
| Far from court, far from care. | जो दरबारीं काम न करी, तो चिंतेपासून राहे दुरी. |
| Fashion is the slave of folly and affectation. | नव्याचाली काढती, त्या मूर्खाच्या प्रती. |
| Fast bind, fast find. | तंग बांधणें, तेंच रक्षणें. |
| Fat sorrow is better than lean sorrow. | कृश श्रीमंत वरावा, स्थूल गरीब न करावा. |
| Faults are thick where love is thin. | जेथें प्रीति असे थोडी, तेथें बहु ठेविती खोडी. |
| Faults commited in public should be publicly reproved. | चौघांत अपराध करितो, तो तर चौघांत खोडला जातो. |
| Fear is stronger than love. | प्रीति बळवान, त्याहून भय मान. |
| Fear may keep a man out of danger, but courage only can support him in it. | भयानें विघ्न टळें, पारपडणें धैर्य बळें. |
| Fear of God is the beginning of wisdom. | ईश्वराचें भय, तेणें ज्ञानाचा उदय. |
| Fear no man, and do justice to all men. | सर्वां नीतीनें वागवी, मग भीति कोणाची नठेवी. |
| Fear not while acting justly.- Latin. | वागत असतां नीटपणें, भिती कधीं न धरणें. |
| Fear nothing but infamy, dare nothing but injury. | अपकीर्तीस भिणें, अपकार नकरणें. |
| Fear the wrath of God.- Oriental. | खुदाके गजबसें, डरते रहीये. |
| Feather by feather, the goose is plucked. | थोडें थोडें घेतां, भार होतो कमता. |
| Feeling hath no fellow. | ज्याची कळकळ त्याला, नाहीं येत दुसऱ्याला. |
| Fetters, even of gold, are heavy. | बेड्या सोन्याच्या जरी, पायां लागती भारी. |
| Fetters of gold are still fetters, and silken cords pinch. | आवडे सोन्याची शृंखला, खुपे फुलाची ही माळा. |
| Few do good with what they have gotten ill. | वाईट कर्में मिळविती, ते क्वचितच हित करिती. |
| Few take care to live well, but many to live long. | कांहीं उत्तम स्थितीनें वागती, कांहीं आयुष्याचे दिवस काढिती. |
| Few there are that will endure a true friend. | खरा मित्र बाळगती, असे थोडे असती. |
| Few words, many deeds. | थोडें बोलणें, बहु करणें. |
| Fidelity and truth are the foundation of all justices. | सत्य आणि प्रमाण, हें न्यायाचें मूळ जाण. |
| Field have eyes, and hedges have ears. | कुडास कान, वहीस डोळे जाण. |
| Fill my belly and load my back.- Oriental. | पेट भर और पीठ लाद. |
| Filth is got rid of by washing; but not habit.- Oriental. | आलत धोय धोय जाय, आदत केंवकर जाय. अ॰ डाग धुतल्यानें जाती, पण खोडी दूर नहोती. |
| Fine clothes please other people; good living one’s self.- Oriental. | कपडा पेने जग भुलता, खाना खाये मन खुलता. |
| Fine feathers make fine birds. | पक्षें पक्षी बरे दिसती, पोशाकें रूपें शोभतीं. अ॰ एक नूर आदमी, दस नूर कपडा. |
| Fire and water are good servants, but bad masters. | जल अग्नि उपयोग करिती, बहु वाढतां न आटोपती. |
| Fire and water are irreconcilable enemies.- Oriental. | आग पानीकों बैरहै अ॰ दोघांचा वैरपणा, मिटवितां कठीण जाणा. |
| Fire and water are not more necessary than friends are. | आगपाणी अवश्यक, नाहीं मित्रापेक्षां अधिक. |
| Fire does not distinguish friend and foe.- Persian. | अग्नीसारखा प्राणी, शत्रुमित्र न जाणी. |
| Fire is not to be quenched with tow. | अग्नि नविझे कापसानें, क्रोध नशमे क्रूर भाषणें. |
| First deserve, and then desire. | प्रथम पराक्रम करा, मग फळाची इच्छा धरा. |
| First learn to obey before you pretend to govern. | प्रथम नम्रता शिकणें, मग हुकूम चालवणें. |
| Fish and guests smell at three days old. | मत्स्य पाहुणा दिवस तीन, राहातांना सुटे घाण. |
| Flattery is like false money, it impoverishes those who take it. | खुशामत खोटें धन, स्वीकारितां खिन्न मन. |
| Flattery is like friendship in show, but not in fruits.- Greek. | आर्जवीक मैत्री चालती, अंतरीं पोकळ असती. |
| Flattery is nauseous to the truly wise. | शाहाण्यास आर्जव, तो त्यास विषभाव. |
| Flattery is pleasing to fools.- Oriental. | मूरखकों बखान सहावे अ॰ करतां मूर्खा स्तुति, चांगली आवडती. |
| Flattery to the great generally takes its rise from hope. | थोराची हो खुशामत, नकरिती आशा रहित. |
| Flattering friends are worse than open enemies. | उघड शत्रू सावध करी, गोड बोल्या मित्र घात करी. |
| Flee never so fast, your fortune will be at tail. | दैव पडता माघांरी, उड्या मारून काय करी. |
| Fly pleasures, and they will follow you. | सुखांची अनास्था करी, सुखें शिरतील तुझ्या घरीं. |
| Follow the dictates of reason, not of passion. | बुद्धीचे आज्ञेनें आचरा, क्रोध निजाधीन करा. |
| Follow the river and you will get to sea. | नदीचा शोध करितो, त्यास समुद्र भेटतो. |
| Folly is the poverty of the mind. | मनाचा दुर्बळपणा, तीच मूर्खता जाणा. सं॰ बुद्धिर्यस्यबलंतस्यनिर्बुद्धेश्वकुतोबलं. |
| Food before talk, supper before song.-Oriental. | अधीं अननं, मग तननं. |
| Food,clothing, and credit, are the rewards of industry. | अन्नवस्त्र आणि पत, उद्योगानें होतीं प्राप्त. |
| Fools and obstinate men make lawyers rich. | मूर्ख हट्टी जे भांडती, तेणें वकील सधन होती. |
| Fools are ruled by humour, wise men by interest. | मूर्ख चालती इच्छेनें, शाहाणे चालती हितानें. |
| Fools are wise men in the affairs of women. | स्त्रियांचे कारभारांति, मूर्ख शाहाणे दिसती. |
| Fools bite one another but wise men agree. | मूर्खांत मूर्ख भांडती, शाहाण्यांत शाहाणे समजतीं. |
| Fools build houses, and wise men buy them. | मूर्ख घरें बांधती, शाहाणे विकत घेती. |
| Fool’s haste is no speed.- Scotch. | मूर्ख करितां त्वरा, होतो बहु घाबरा. |
| Fools have liberty to say what they please.- Italian. | मूर्खांस आहे मुखत्यारी, जें काय बोलती त्यावरीं. सं॰ मनःपूतंसमाचरेत. |
| Fools frequently become wise under the pleasure of misfortune. | येतानां विपत्ती, मूर्ख शाहाणे होती. |
| Fools lade out all the water, and wise men take the fish. | मूर्ख श्रम करिती, शाहाण्या फळ प्राप्ती. |
| Fools make fashions, and wise men follow them.- French. | मूर्ख तमाशे करिती, शाहाणे ते प्रपादिती. |
| Fools make feasts, and wise men eat them.- French. | वेडे मेजवान्या करिती, शाहाणे येऊन खाती. |
| Fools may sometimes give wise men counsels. | मूर्ख कोणेवेळीं देती, शाहाण्यास ही मसलती. |
| Fools should not have chapping sticks.- Scotch. | खुदा हरामजादेको नाखून नदे अ॰ मूर्खास सत्ता, न द्यावी सर्वथा. |
| Fools should not see half-done work.- Scotch. | अपुरे काम राहातें, मूर्खी परीक्षा नसते. |
| Fools tie knots, and wise men loose them.- Scotch. | गूढप्रश्न घालती, शाहाणे निवारण करिती. |
| For age and want save while you may, no mourning sun lasts a whole day. | म्हातारपणा अपत्ति यासाठीं, द्रव्यवाचवून करी गांठीं, सूर्य उदय स्थळासच, सांजपर्यंत नराहेसाच. |
| For mad words deaf ears. | कोणी बोले जरी वांकडे, कान ठेवी दुसरे कडे. |
| For men to search their own glory is not glory.- Scriptural. | आपली प्रतिष्ठा सांगावी, तीच अप्रतिष्ठा म्हणावी. |
| For one day of joy we have a thousand of ennui.- Italian. | सुख पाहातां जवा पाडें, दुःख पर्वता एवडें. पु॰ जनी सर्व सुखी असा कोण आहे, विच्यारी मना तूच शोधून पाहे. |
| For one thing arduous there are thousands easy.- Oriental. | एक एक मुस्किलके, हजार हजार आसान रखे है. अ॰ पडतां एक मार्ग अवघड, आणखीं बहु असती सुघड. |
| For rose the thorn is often plucked. | गुलाबी पुष्पाच्या योगानें, खुडून घेती कांटे पानें. अ॰ थोराचे संगतीं, गरीब मान घेतीं. |
| For the civil civility, for the saucy sauce.- Oriental. | अरे तर कांरे, अहो तर कांहो. |
| For the wise a word, for a fool a cudgel. | शाहाण्यास शब्द, मूर्खास जेरबंद. |
| For want of nail the shoe is lost; for want of a shoe the horse is lost; for want of a horse the rider is lost. | खिळ्यामुळें नाल गेला, नाला मुळें घोडा गेला, घोड्या मुळें स्वार मेला, इतुका अनर्थ खिळ्यानें केला. |
| Forbearance is no acquittance. | भोग आलियावर, असावें सादर. |
| Forbidden fruit is sweet. | निषेधकेल्यावस्तूवर, आवड असती फार. |
| Force without fore-cast is of little avail.- Scotch. | युक्ति विना जोर अंगी, नाहीं पडत उपयोगी. |
| Forewarned, forearmed. | असतां पूर्वीं ताकीद, राहे नेहमी सावध. |
| Forget other’s faults by remembering your own. | आपले अपराध स्मर, तेंणें दुसऱ्याचे विसर. |
| Fortitude is the fairest blossom, that springs from a noble mind. | थोर मना पासून, धैर्याचा उद्भव जाण. |
| Fortune alters not the nature. | स्वभाव जो उपजत, दैवाचानें नफिरवत. |
| Fortune can take from us nothing but what she gave us. | दैवदेतें, तितुके नेतें. अ॰ दैवदेतें, कर्मनेतें. |
| Fortune dreads the brave, and is only terrible to the coward.- Latin. | शूरालागि दैव भितें, भयंकर भित्र्या होतें. |
| Fortune favors fools. | भोळ्यांस तरी, दैवसाद्य्य करी. |
| Fortune favors the brave. | धारिष्टाशी अनुकूळ, दैव होय सर्व काळ. पु॰ धारिष्टास, दैव धारजिणे. |
| Fortune gives her hand to a bold man. | लक्ष्मी धैर्यवानाते, हात देत असते. |
| Fortune gives many too much, but to none enough. | लक्ष्मी कोणास भरपूर देती, कोणास साधारण ठेवती. |
| Fortune has no power over discretion.- Greek. | मुखत्यारी वरती, नचाले द्रव्यशक्ति. अ॰ लाखाची ममत्ता, काडीचीसत्ता. |
| Fortune is like the market, where if you bide your time, the price will fall. | धिरेधिरे दैव उघडे, जैशी बाजारीं किंमत पडे. |
| Fortune knocks once at least at every man’s gate. | एक वेळ प्रवेश करी, लक्ष्मी सर्वांच्या ही घरीं. |
| Fortune often rewards with interest those that have patience to wait for her. | दैव उदंड भाग्य देईल, जर मनुष्य धीर धरील. |
| Fortune sometimes favors those whom she afterwards destroys.- Italian. | लक्ष्मी ज्यांस कृपाकरिती, त्यांस धुळीस ही मिळविती. |
| Foul water will quench fire. | वाईट पाणी जरी, तरी अग्नीचा नाश करी. अ॰ लहान खडा, फोडी मोटा घडा. |
| Foxes dig not their own holes. | आयते बिळीं, नागोबा बळी. गु॰ खोदे उंदर, भोगवे भुजंग. |
| Fraud and deceit are always in haste. | दगा ठकपणा करणारा, असती सदा बहु त्वरा. |
| Friends agree at a distance. | दुरून डोंगर बरे, दिसती साजरे. अ॰ इष्ट मित्र खरे, असतां दूर बरे. सं॰ दूरस्थाः पर्वतारम्याः |
| Friends got without desert will be lost without cause. | मित्र अयोग्य मिळति, निमित्त नसतां सोडून जाती. |
| Friends without faith, prayer without sincerity are mere losses. | मैत्री विश्वासा वीण, होय निर्फळ जाण, भजनीं नसतां भावार्थ, करितां भजन व्यर्थ. |
| Friendship between virtuous persons is inviolable. | ठेवी सद्रुणीं संगत, ती राहे अखंडित. |
| Friendship cannot stand all on one side. | सर्व एका वरती, मैत्री नराहाती. |
| Friendship is not to be bought at a fair. | मैत्री बाजारीं, कोणाची नकरी. |
| Friendship is the perfection of love. | प्रीतीची पूर्णता, ती मैत्रीची देवता. |
| Friendship is stronger than kinderd.- Latin. | बांधवादि नातें सकळ, त्यापेक्षां मैत्री सबळ. |
| Friendship multiplies joys, and divides griefs. | मैत्री उल्हासातें करी, आणि दुःखातें संहारी. |
| Friendship once injured is for ever lost. | एक वेळ मैत्री बिघडे, तीतर कधींच नजडे. |
| Friendship the older it grows, the stronger it is. | जैसी मैत्री वाढती, तैसी बळकट होती. |
| From a single instance you may infer the whole.- Latin. | अर्धी गोष्ट आइकून, घ्यावी सगळी समजून. मु॰ ता म्हणतां ताक भात. |
| From bleeding stone you will find no blood. | दगड तासल्यावर, नाहीं सुटत पाझर. अ॰ नसतां जवळ कांहीं अर्थ, त्यास तगाता करणें व्यर्थ. |
| From compassionate thought, kind actions naturally flow. | जो असे दयाळू, तोच होय कृपाळू. |
| From fame to infamy is a beaten road. | कीर्ती होणें कठीण पडे, अपकीर्ती सहज घडे. |
| From many children and little bread, good Lord deliver us! | बहु मुलें थोडें खाणें, ऐसें देवा नको देणें. |
| From nothing, nothing can come.- French. | शून्या पासून कांहीं, कधीं तरी निघत नाहीं. |
| From prudence, peace; from peace, abundance.- Italian. | शाहाणपणापासून शांती, शांतिपासून द्रव्य भरती. |
| From the anger of a lord, and from a mutiny of people, God deliver us.- Spanish. | थोराचा क्रोध लोकांचा दंगा, त्यांत पाडूं नको श्रीरंगा. |
| Full of courtesy, and full of craft. | करिती हाजीं हाजीं, तेथें फार दगाबाजीं. |
| Gain gotten with an ill name is real loss. | अपकीर्तीनें मिळविलें, नाहीं राहात चांगलें. |
| Gain is temporary and uncertainn, but expense is constant and certain. | खर्च लागे निरंतर, त्यांत नांहींच अंतर, अशाश्वत मिळकत आहे, बरवें विचारूनि पाहें. |
| Game is cheaper in the market than in the fields and woods. | शिकार बाजारीं मिळती स्वस्त, अरण्यांत धरतांना दुरापस्त. अ॰ कष्टानें वस्तु मिळवणें त्यांत गोडी, पैक्यानें विकत घेणें त्यांत थोडी. |
| Gaming is the child of avarice and father of despair. | जुवाबाजी लोभाचें फळ, आणि निराशेचें मूळ. |
| Gaming, like a quicksand, may swallow a man up in a moment. | जुवाबाजी रूपणीची पुळण, क्षणामाजीं करी गर्क जाण. |
| Gamesters and racers never last long. | खेळणारे पैजमारणारे, नटिकती दिवस सारे. |
| Gather thistles, expect prickles. | कांटेरें गोळाकरिती, कांटे येती हातीं. अ॰ संग दुष्ट करिती, संकटीं पडती. |
| Gentle in manner but vigorous in the deed. | कामांत राहे हुशारींत, रीतींत असावें शांत. |
| Gentility without ability is worse than plain beggary. | कुलीन असून शक्ति हीन, तोतर भिकाऱ्याहून दीन. |
| Gentleness and virtue are the best female accomplishments. | स्त्री जातीचें भूषण, शांत स्वभाव सद्रुण. |
| Genuine politeness is the hand-maid of civilization. | सुधारणुकीची रीति, तीस सभ्यता म्हणती. |
| Genuine religion never produces aan austere temper. | ज्याचा खरा धर्म, त्याचा स्वभाव नम्र. |
| Get thy spindle and thy distaff ready, and God will send the flax. | तयार ठेवी चरखी चाती, कापूस येणें ईश्वराहातीं. अ॰ आपुल्या हातीं आहे तें करावें, नहोयतें ईस्वरीं हवालावें. |
| Get what you can, and what you get hold. | मिळवेल तें मिळीव, मिळालेंतें नीट ठेव. |
| Get what you can honestly; use what you get frugally. | चोख वेव्हारीं मिळवावे, तेंजपून खर्चावें. |
| Getting is a chance, but keeping a virtue. | मिळणें तें दैंव जाण, राखणें तो सद्रुण मान. |
| Gifts from enemies are dangerous. | शत्रूपासून नजराणा, मतलबीहो जाणा. |
| Give a clown your finger, and he will take your whole hand. | बोट दाखविणें, तर हात गिळणें. पु॰ भटास दिली ओसरी, भट हातपाय पसरी. |
| Give a dog an ill name, and you may as well hang him. | एकवेळ बदनाम करती, तर सर्वदा दोष ठेविती. |
| Give a loaf, and beg a shive. | बेल देणें, आवळा घेणें. |
| Give a man luck, and throw him into the sea. | असतांना दैव बरें, बुडवितांही नमरे. |
| Give a thief rope enough, and he’ll hang himself. | चोरा सईल दोरी देणें, घात करील तेणें. पु॰ बाळाहातीं शस्त्र जर, चालवी आपले अंगावर. |
| Give honor to whom honor is due. | जैसी ज्याची असे थोरी, तैसाचि तो आदर करी. हिं॰ जैसोंकों तैसा, बाबुंको भैसा. |
| Give the devil his due. | दुष्टास देणें, गुणाप्रमाणें. |
| Give your heart to your creator, and your alms to the poor. | मनलावी ईश्वराकडे, भिक्षा ठेवी गरीबा पुढें. |
| Giving alms keeps off misfortunes.- Persian. | धर्म करिती, पीडा जाती. सं॰ धर्मणहरतेव्याधिः |
| Glasses and lasses are brittle wares.- Scotch. | मुलग्या कांचपात्रें समान, नाजूक मालापरी जाण. |
| Glory and wealth without wisdom are not secure possessions. | कीर्ति धनाचें टिकणें, नसें फार बुद्धि विणें. |
| Glory brings more trouble than pleasure. | सुख आणतां थोडें काम, यश मिळवितां मोठा श्रम. |
| Glory is the shadow of virtue. | सदाचरणीं क्रिया, ती प्रतिष्ठेची छाया. |
| Gluttony kills more than the sword. | थोडे मरती तरवारीनें, बहुत जाती खादाजपणानें. पु॰ अन्नतारी अन्नमारी, अन्नासारिखा नाहीं वैरी. |
| Go from the presence of a foolish man, when thou perceiveth not in him the lips of knowledge.- Scriptural. | ज्या मूर्खा नसे ज्ञानाचा लेश, त्यापासून दूर असावें खास |
| Go neither to a wedding, nor a christening without invitation.- Spanish. | न येतां आमंत्रणें, लग्न मुंजीस न जाणें. |
| Go not over the water, where you cannot see the bottom. | ज्या पाण्याचें दिसत नाहीं तळ, त्यावर पायानें न करी चाल. |
| Go to bed with the lamb, and rise with the lark. | नित्य लवकरी निजावें, मोठ्या पहाटीं उठावें. |
| Go slowly to the entertainment of thy friends, but quickly to their misfortunes.- Greek. | मेजवानीस जावें सावकाशानें, संकटीं मित्रां भेटावें त्वरेनें |
| Go to the ant, thou sluggard; consider her ways and be wise.- Scriptural. | मुंगीचा उद्योग पाहून, आशानें शिकावें ज्ञान. |
| God and men think him a fool who brags of his own great wisdom. | स्वज्ञानाची बढाई सांगती, त्या इहपरलोकीं मूर्ख म्हणती. |
| God arms the harmless. | अनाथाचें रक्षण, ईश्वरा स्वाधीन. |
| God cures and the doctor take the fees. | ईश्वर आरोग्यता देतो, वैद्य दस्तूरीते घेतो. हिं॰ बैदकरे बैदाई और चंगा करे खुदाई. |
| God deliver me from any concern with the mean or worthless.- Oriental. | ओछेसे खुदा, काम न डाले. म॰ हलक्या सवें, काम न पडावें. |
| God does not kill any one with a club, but takes away his understanding.- Oriental. | देव नमारे लाठीसे, कूमत देत चढाय. अ॰ काठीनें न मारी ईश्वर, कुबुद्धि प्रेरी सत्वर. |
| God instrusts every man with the care of his own soul. | आपले आत्म्याचें तारण, ईश्वरानें केलें आपुल्या स्वाधीन. |
| God feeds the young ravens and clothes the lilies of the field. | ईश्वर चराचरा तारक, देतो विभागानें अन्नोदक. |
| God gives sugar to him that eats sugar.- Oriental. | शकर खोरेको, खुदा शकर दे रहताहै. म॰ साकरेचा खाणार, त्यास ईश्वर देणार. |
| God gives all things to industry. | उद्योगाचे घरीं, ईश्वर साहाय्य करी. |
| God grant that dispute may arise that I may live.- Spanish. | वकील नवसिति देवा, लोकामाजीं तंटा व्हावा. |
| God hath made man upright, but they have sought out many inventions.- Scriptural. | ईश्वरानें मनुष्यां केले सात्विक, स्वबुद्धीनें होती अधार्मीक. |
| God helps those who help themselves. | जो आपणास राखितो, त्यास ईश्वर तारितो. |
| God help the poor for the rich can help themselves.- Scotch. | श्रीमंताची होते सोय, देव दीना साद्य्य होय. |
| God help the rich, the poor can beg. | मोठ्यासी ईश्वर साद्य्य होतो, गरीबा भिकेचा घांस देतो. |
| God in his tongue and the devil in his heart. | बगलमे छुरी, मुहमे रामराम. गु॰ पगे माछला मारे, मोडे राम पुकारे. |
| God made us, and we wonder at it.- Spanish. | देवें केलें जें आपणा, त्याचें आश्चर्यचि जाणा. |
| God makes, and apparel shapes, but money makes the man. | ईश्वर उत्पन्न करितो, पोशाक शोभा देतो, द्रव्यानें मान मळतो, ज्ञानानें थोरपणा येतो. |
| God never sends mouths but he sends meat. | गरीबा बहु मुलें होती, त्यांचीं चिंता ईश्वरा असती. |
| God only knows the thing that pertain to God.- Oriental. | खुदाकी बात, खुदाही जानें. |
| God secretly observes the actions of all and bestows on every one according to his merits.- Oriental. | राम झरूखे बेठकर, सबका मझुराले, जैसी ज्यांकी चाकरी, वैसा वांकोदे. |
| God sends meat, and the devil sends cooks. | ईश्वर अन्न पाठवितो, दुष्ट त्याचा नाश करितो. अ॰ दैव देतें, कर्म नेतें. |
| God send us of our own when rich men go to dinner. | द्रव्यवान खातो पितो, देव गरीबांही देतो. |
| God send you more wit, and me more money. | देव कोणास चातुर्य देतो, कोणास पैका देत असतो. |
| God sent never the mouth but the meat with it.- Scotch. | ईश्वर जन्मास घालितो, त्याचे पदरीं शेर बांधितो. |
| God tempers the wind to the shorn lamb.- French. | मेंढ्यांची लोंकर काढल्यावरी, ईश्वर त्यांचें संरक्षण करी. अ॰ ईशअनाथा रक्षितो, आणि संकटें हारितो. |
| Godliness with content is great gain. | भावें ईश्वर भक्ति, ती मोठी प्राप्ती. |
| Gold does the business, man boasts of it.- Persian. | पैका काम करितो, मनुष्य बढाई सांगतो. |
| Gold goes in at any gate except heaven’s. | द्रव्यसत्ता सर्वांवरी, नाहीं चालत स्वर्गद्वारीं. |
| Gold is known by the touchstone, and a man by living with him.- Oriental. | सोना ज्याने कसी, और मानस ज्याने बसी. म॰ सोनें पहावें कसून, माणुस पाहावें वसून. |
| Gold must be beaten and a child scourged.- Hebrew. | सुवर्णीं असावें ताडण, मुलां असावें शासन. |
| Gold when present, causeth fear; when absent grief. | द्रव्य असतां भय प्राप्त,नसतांना दुःखें व्याप्त. |
| Good actions are the best sacrifice. | चांगली कृत्यें करी, होतीं यज्ञापरी. |
| Good bargains are pick-pockets. | स्वस्त करितां खरीदी, पिशवी रिती होय जलदी. |
| Good books and good company are equally scarce valuable. | चांगले ग्रंथ सुसंगती, नव्हे त्याची मोल मिती. |
| Good conduct is a kingdom. | चांगले जे आचरण, राज्य सुखापरी जाण. |
| Good counsel is above all price.- Italian. | उत्तम उपदेशा नमोल, जसा हिरा तो अमोल. |
| Good counsel makes a man proud and a fool angry. | चांगला उपदेश मान्य होतो, मूर्खास त्याचा राग येतो. गु॰ मुरख आगल वात, रिजे पण बुजे नहीं. |
| Good deeds remian, all things else perish. | धर्मकृत्यें राहातातीं, अन्य नाशा पावतीं. |
| Good education is the foundation of happiness. | चांगलें विद्यासंपादन, तेंचि सुखाचें साधन. सं॰ विद्यानामनरस्य रूपमधिकंप्रछन्नगुप्तंधनं. |
| Good clothes open all doors. | चांगलें वस्त्रानें जाती, त्यांस बहुमान करिती. |
| Good government is the greatest security of freedom. | स्वतंत्रपणें वागावें, राज्य बरें तें म्हणावें. |
| Good harvests make men prodigal, bad ones provident. | सुपीकानें बहु खर्च, नापीकानें संकोच. अ॰ द्रव्य असतां बहु व्यय, नसल्या नाहीं सोय. |
| Good health is better than wealth. | शरीरीं समाधान, द्रव्याहून उत्तम मान. |
| Good husbandry is good divinity.- Italian. | करितां चांगली शेती, पिकें उत्तम होती. |
| Good instructio is as necessary as food. | चांगली शिकावण, अन्नाप्रमाणें जाण. |
| Good is God and long is eternity.- Welsh. | ईश्वर सत्वशील आहे, अनंत काळ दीर्घ पाहे. |
| Good jests bite like lambs not like dogs. | चांगले थट्टेचा बकवा, जैसा मेंढऱ्याचा चावा. अ॰ चांगले थट्टे चें भाषण, नाहीं वाटत कठीण. |
| Good laws and good men are the pillars of state. | उत्तम नीति उत्तम जन, राज्य रक्षण साधन. |
| Good laws often proceed from bad manners.- Italian. | वाईट रीति पासून, चांगले कायदे उत्पन्न. अ॰ जसी प्रजा वाईट चालती, तसे कायदे प्रगट होती. |
| God luck to simplicity. May simplicity prosper!- Oriental. | भोळाभाव, सिद्धीस जाव. |
| Good manners are sure to procure respects. | धरी चांगल्या रीत रवेसी, बहुमान जनीं पावसी. |
| Good men are a public good. | चांगलीं मनुष्यें जाण, सर्व जनाचें कल्याण. |
| Good men are happy both in life and death, the wicked in neither. | सज्जनास जगून मरून सुख, दुष्टांसीं दोही कडून दुःख. |
| Good men are masters of their pleasures; the bad are their slaves. | तेचिजाणावे सुजन, ठेविती भोग निजाधीन, भोगाधीनपणे दीन, जाणा जन नीचते. |
| Good men must die, but death cannot kill their names. | मृत्यूचे हातीं प्राण, कीर्ति ना त्याचे स्वाधीन. |
| Good mind, good find. | आप भला, तर जग भला. |
| Good nature is the proper soil upon which virtue grows. | बरवा असतां स्वभाव, होतो सद्रुणाचा उद्भव. |
| Good nature without prudence, is foolishness. | चांगला स्वभाव चतुराई वीण, दिसतो अज्ञान दशेप्रमाण. |
| Good news sweetens the blood. | चांगली ऐकतां खबर, रक्त वाढे शेरभर. |
| Good paymasters need no security. | चांगलें करी घेणें देणें, त्याचा नलगे जामीन घेणें. |
| Good preachers give fruits and not flowers.- Italian. | धर्म चांगले सांगती, तेचि धर्म सार देती. |
| Good riding at two anchors, for if one breaks the other may hold. | जीन घाली दोहो घोड्यांवर, एक थकतां दुसरा तयार. |
| Good swimmers are oftenest drowned. | शाहाणा नाडे, पोहणार बुडे. गु॰ तारो दुबे, भणे ते भुले. |
| Good to begin well, better to end well. | काम चांगलें आरंभावें, उत्तम शेवटान्यावें. |
| Good to the good, and evil to the evil.- Persian. | भल्यालाभल्या सारखा, दुष्टाला दुष्ट देखा. |
| Good ware makes a quick market. | चांगला माल असतो, तोचि लवकर खपतो. |
| Good watch prevents misfortunes.- Scotch. | नुकसानी होती मना, चांगली चौकसी ठेवतांना. |
| Good wine needs no bush.- Italian. | चांगले मालासंगे, जाहिरात नलागे. |
| Good words cost nothing, but are worth much. | चांगले शब्द बोलतां, थोरपणा येतो हातां. पु॰ गोड बोलतां वाचें, काय तुझें वेंचें. सं॰ प्रियवाक्यप्रदानेनसर्वेतुष्यंतिजंतवः |
| Goods are theirs only who enjoy them.- Italian. | भोगी त्याची माल मत्ता, येरवीं नाहीं त्याची सत्ता. |
| Gossiping and lying go hand-in- hand. | गप आणि लबाडी, जाती तोंडांतोंडीं. |
| Gossips and talebearers set on fire all the houses they enter. | बाते आणि चहाडे जाती, तेथें कलह उत्पन्न होती. |
| Government of the will is better than increase of knowledge. | आपली इच्छा हुकमीं धरी, ज्ञान वृद्धीपेक्षां बरी. |
| Grace will last, favor will blast. | ईश्वर कृपा शाश्वत, मानवीती अशाश्वत. |
| Grain by grain the hen fills her belly. | दाणादाणा टिपती, पक्षी पोट भरती. अ॰ काटकसर करिती, तें संसारीं पार पडती. |
| Grandfather’s servants are good. | सेवक हुजरे वडिलाचे, बहुधा नाहीं उपयोगाचे. |
| Gratitude is the least of virtues, but ingratitude the worst of vices. | कृतज्ञता तें सदाचरण, कृतघ्नता तें दुराचरण. |
| Gratitude is the memory of the heart. | अंतःकरणीं स्मरण, तीच कृतज्ञता जाण. |
| Gratitude is the delightful emotion. | उपकार स्मरण, हर्षदायक मान. |
| Gratitude preserves old friendship, and procures new. | उपकार स्मरतां मैत्री चालती, त्यावरून दुसरी जडली जाती. |
| Great actions encourage greater. | धरतां मोठीं कामें हातीं, मोठे खटल्यांत पडती. |
| Great are the sorrow of misfortune but greater of those of vanity. | दुर्दैवानें दुःख मोठें, निराशेनें अधिक वाटें. |
| Great barkers are no biters.- Scotch. | जे फार भुंकती, ते चावरे नसती. अ॰ जे स्पष्ट बोलती, ते कपटी नसती. |
| Great boast, small roast. | बोभाट भारी, थोडेंसें करी. |
| Great comfort is like ready gold in need. | समाधान आहे जरी, उपयोगी द्रव्यापरीं. |
| Great cry and little wool. | बहु बडबडी, करणी थोडी. हिं॰ जो गजरता है, सो बरसता नहीं. |
| Great designs and small means have been the ruin of many. | अल्प धन बहु योजना, करितां बुडती जाणा. |
| Great engines turn on little pivots. | लहान कांट्या वरतें, मोठे यंत्र फिरतें. |
| Great events spring from little causes. | अल्प कारणा वरून, मोठा खटला होतो जाण. |
| Great fish eat up the small.- Oriental. | बडी मछली, छोटी मछलीकू खाती है. अ॰ मोठ्याचे हाताखालतीं, गरीबे दाबलीं जातीं. |
| Great gifts make beggars bold. | भिकाऱ्याशीं फार देणें,ते वागती धीटपणें. हिं॰ लगा डूरसे देनेकु, साथि बैठी खानेकु. |
| Great heights are dangerous to weak head. | अल्प बुद्धीनें मोठ्या मसलती, करितां त्यां बहु संकटें येतीं. |
| Great minds and great fortunes don’t always go together. | बहु द्रव्य आणि उदार मन, एकाठाई वास क्वचित जाण. |
| Great men’s vices are accounted sacred. | मोठ्याचें दुराचरण, उत्तम मानिती जाण. |
| Great minds and small means ruin many men. | अल्प धन थोर मन, नाश होय स्वहिताजाण. |
| Great minds are easy in prosperity, and quiet in adversity. | उदार मन ठेवी संपत्ति काळीं, स्थिर राखावें विपत्ति वेळीं. |
| Great minds are seldom slaves to fashion. | ज्याचें आहे मोठें मन, तो क्वचित तमाशाधीन. |
| Great pain and little gain make a man soon weary. | मोठे श्रम थोडी प्राप्ती, बहुधा त्रास आणिती. |
| Great prosperity and modesty seldom go together. | नम्रता आणि संपत्ति, एके स्थळीं क्वचित राहाती. |
| Great ships require deep waters. | खोल पाण्यांत गमन, मोठ्या जहाजाचें जाण. अ॰ मोठ्याचा सन्मान, करणें मोठ्या प्रमाण. |
| Great sins require great repentance. | घडतां महा पाप, करा मोठा पश्चात्ताप. |
| Great talkers are like leaking pitchers, every thing runs out of them. | फारफार बकवा करतो, तो फुटक्या घड्या परी झरतो. |
| Great toil and little work.- Oriental. | सारींरात्र जागणें, शेंगा वांगीं रांधणें. गु॰ उंच वेचिने, उजागरो लेवो. |
| Great wealth and content seldom live together. | द्रव्य आणि समाधान, उभय राहातां कठिण. |
| Greatness depends upon wisdom, not upon years.- Persian. | बुद्धीवर थोरपणा, वयांवर केवळ नजाणा. |
| Greatness of mind is always compassionate. | मनाचा मोठेपणा, तोचि दयाळू जाणा. पु॰ थोरपण जेथें वसे, तेथें भूतदया असे. |
| Grief is like fire, the most it is covered the more it rages. | दुःख अग्नि परी, झांकतां वाढें भारी. |
| Grudge not another that which you cannot attain yourself. | आपल्याला जें प्राप्त नहोय, त्याची आदावत करून काय. |
| Guilt is always suspicious and always in fear. | जेथें संशय वचका, तेथें दोष जाणा पक्का. |
| Half a loaf is better than no bread. | भाकर नाहीं पेक्षां बरी, अर्धी मिळाली तीच खरी. |
| Half witted folks speak much and say little. | अर्धशहाणे बहु बोलती, थोडी समजूत लोकां होती. |
| Hang a thief when he is young, and he will not steal when he is old. | लहान चोर द्यावा गळीं, मोठा झालिया होय बळी. |
| Happy is that is happy in his children. | सुखी म्हणावा तयाशी, यशस्वी मुलें ज्या पाशी. |
| Happy is he who knows his follies in his youth. | तारूण्यांत स्वमौर्ख्य कळे, सर्वदाही सुख मिळे. |
| Happy is he who limits his wants to his necessities. | आहे तितुक्यांत चालवी, सुखी आपणा म्हणवी. |
| Happy is he whose friends were born before him. | वयोवृद्धांचा सहवास राखी, तो होय संसारीं सुखी. |
| Happy is the child whose father went to the devil. | दुर्दैंवानें बाप गत झाला, तें पाहून मूल सुधारला. |
| Happiness is only found in the path of holiness.- Oriental. | समाधानाची प्राप्ती, सदाचरणीं होती. |
| Harm watch, harm catch. | चावून चिकट, ओढून बळकट. |
| Haste makes waste, and waste makes want, and want makes strife between the good man and his wife. | घाईघाईनें नाश करितो, नाशानें तोटा आणतो, तोट्यानें घरीतंटा लागतो, इतका खटला घाईनें होतो. |
| Hasty climbers have sudden falls. | घाईनें वर चढतो, तो त्वरित खालीं येतो. |
| Hasty resolutions are seldom fortunate. | निश्चयीं करी उतावळ, बहुधा त्याचें नमिळे फळ. |
| Hatred is blind as well as love. | इष्क आहे अंध जैसा, द्वेष अंध होय तैसा. |
| Have not thy cloak to make when it begins to rain. | पाऊस लागल्यावरी, टोपीचा बेत नकरी. पु॰ थंडी गेली, बंडी केली. |
| Having set the house on fire, he goes to look for water.- Oriental. | आग लगाये, पानीको दोडती. अ॰ अपाय करून घेति, मग उपाय शोधिति. |
| Hawks pick out the eyes of hawks. | ससाणी याचे डोळे, ससाणे काढति भले. अ॰ ठकठकास फसवी, तो इतरां कां नठकवी. |
| He begs his bread and asks the rent of the village.- Oriental. | मांगे भीक, पुछे गावोकी जमा. म॰ उठाठेव बोडकीला, कुंकुवाचि कशाला. |
| He best keeps from anger, who remembers that God is always looking upon him.- Greek. | ईश सर्वांकडे पाहे, ऐसें स्मरून शांत राहे. |
| He came safe from the East Indies and was drowned in the Thames. | समुद्रा पार झाला, नदी माजींया बुडाला. अ॰ मोठें कामीं पार पडणें, अल्प कामीं फसून जाणें. |
| He can walk who has feet.- Persian. | ज्यांस पाय असती, ते चालूं शकती. अ॰ जाचे जवळ अर्थ, त्याचे अंगी पुरूषार्थ. |
| He can neither claim nor possess land, yet is called the landlord.- Oriental. | म्हणवी नांव महीपति, जागा तिळभर नसे हातीं. |
| He cannot be very wise who will bray against another ass. | मूर्खावर ओरडतो, तो शहाणा नसतो. |
| He cannot get even his right and yet expects a present.- Oriental. | हक्काचे नाहीं येत हातीं, इनामाची कोठून प्राप्ती. हिं॰ हकनपावे इनाम. |
| He cannot be good, that knows not why he is good. | स्वपरीक्षा नकळे कांहीं, तो चांगला होत नाहीं. |
| He can never speak well, who can never hold his tongue. | प्रसंग पाहून मुकें असावें, हें नकळतां भलतें वदावें. |
| He carries fire in one hand and water in the other. | एका हातीं अग्नि नेती, उदक दुसऱ्यानें धरती. अ॰ क्रोध आणि शांति, आहे एकाच्या हातीं. |
| He changes a fly into an elephant. | मक्षिकेचा हत्ती, मूर्खजन करती. पु॰ पिसाचा कावळा. |
| He commands enough that obeys a wise man.- Italian. | जो सूज्ञाशी नम्र होतो, तो चांगलें आचरतो. |
| He conquers twice who conquers himself in victory.- Latin. | आपुलें मन जिंकी, तो धन्य म्हणावा लोकीं. |
| He considers ill that considers not on both sides. | दोहों तर्फी जो विचार नकरी, तो एकाचे वाईट आचरी. |
| He cuts his own feet with an axe.- Oriental. | अपनी पायोमे अपही, कुल्हाडी मारते है. अ॰ आपुले हाती, नुकसानी करिती. |
| He dances well to whom fortune pipes.- Italian. | वाजे दैवांचा हो डंका, नाचे आनंदें तो देखा. |
| He denies himself, who asks what is impossible to grant.- Latin. | जें कांहीं येत नाहीं देता, तें नां म्हणता काय चिंता. |
| He dies like a beast who has done no good while he lived. | संसारीं हित नकेलें, पशू परी जिणें गेलें. |
| He digs his own grave himself.- Oriental. | आपही अपनी, कबर खोदता है. अ॰ आपले हाती, धुळीस मिळती. |
| He distrusts his own faith who often swears.- Italian. | जो हरघडी शपथ करी, तोचि घातातें आचरी. |
| He doubles his gift who gives in time. | ऐन वेळेवर देती, त्याचे दुप्पट मानिती. |
| He eats in plate, but will die in irons. | उडाउ रूप्याचे ताटीं जेवतो, शेवटीं बंदिशालें माजीं मरतो. |
| He fights with his own shadow.- Greek. | पडछायाला जो भीतो, त्याचा संशय त्यास बाधतो. |
| He gets a great deal of credit, who pays but a small debt.- Italian. | लहान कर्जाची फेडकरी, तेणें लोकीं पत वाढे बरी. |
| He gives water from the ocean.- Persian. | फुकट घेणें, दुसऱ्यास देणें. सं॰ परस्परं, समर्पयामि. |
| He gives one knock on the iron and two on the anvil. | एक ठोका लोहावरी, दोन मारी ऐरणी वरी. अ॰ एक वेळ काम करितो, दोन वेळ चुकवितो. |
| He gives straw to his dog and bones to his ass.- Greek. | गाढवास हाडें, कुत्र्यास वाढें. अ॰ उफराटे करितो, तो मूर्ख दिसतो. |
| He gives twice, that gives in a trice. | बोलतां क्षणीं देतो, दुप्पट दिलें ऐसें करतो. |
| He has a worm in his brain.- Scotch. | चळवळ ज्याचे अंगी पाही, त्याचे ध्यान ठिकाणीं नाहीं. |
| He has a head as big as a horse, and brain as much as an ass. | घोड्या एवढें डोकें आहे, गाढवा एवढी अक्कल पाहे. |
| He has a hole under his nose that all his money runs into. | जाचा उडाव स्वभाव आहे, धन त्याचे जवळ नराहे. |
| He has a wolf in his belly.- Oriental. | पेटमे चुव्हे पडे है. अ॰ ब्रह्मराक्षस वत, कदा क्षुधा नजात. |
| He has blackened his face.- Oriental. | मुहको कालक, लगागय. आपण झाला खोटा, कुटुंबा लाविंला बट्टा. |
| He has brought his noble to nine pence. | रूपयाचा पावला, करून घेतला. अ॰ आपुल्याची दुष्ट गुणें, आपुल्याला आणी उणें. |
| He has met with his match.- Oriental. | भईकों भाई मीले. |
| He has mickle prayer, but little devotion. | करी बहुत प्रार्थना, त्याची भक्ति थोडी जाणा. |
| He has neither house nor family, and the gentleman is called a house-keeper.- Oriental. | घर न घरबार, मियां महलेदार. अ॰ जवळ कांहीं नसतां अर्थ, उगाच वाहे पुरूषार्थ. |
| He has not a penny in his purse and goes to visit the garden.- Oriental. | कौडी नहीं गांठमे, चली बागके सैर. म॰ हाती नाहीं आडका, बाजारांत जाय धडका. |
| He has not received a slap from the hand of fortune yet- Persian. | दैवाचे हातचा फटका, नाहीं अद्यापि ठाउका. |
| He has one face to God, another to the devil- Scotch. | चित्त एक देवाकडे, दुसरेंही भूता पुढें. |
| He has riches enough, who needs neither borrow nor flatter. | कर्ज आर्जवाचे नपडे कारण, तो धनवान आपले घरीं जाण. |
| He has riches enough, who has enough to be charitable. | मानावें द्रव्य पदरीं पुरें, जर दान धर्मीं उरें. |
| He hath a colt’s tooth yet in his old head. | दूधके दांत, अभि तुटे नही. अ॰ तारूण्यता आली, तरी बाळदशा न गेली. |
| He hath a good judgement that relieth not wholly on his own. | स्वमतावरी नाहीं रहात, तो जाणावा बुद्धिमंत. |
| He hath left his purse in his other breeches. | जो जातांना त्वरा करितो, तो घेतांना कांहीं विसरतो. |
| He hath no ink in his pen. | त्याची लेखणी, कोरडी जाणी. अ॰ त्याची मति लिहिण्यांत, नाहीं फार चालत. |
| He hath more faults than hairs, and more wealth than faults. | रोमांचाहून अपराध होती, त्याहून बहु द्रव्यें सर्वा लोपती. |
| He hath swallowed a stake, he cannot bow. | जो काठी गिळून राही, त्याचानें वाकवत नाहीं. अ॰ जो गर्वानें ताठला, नम्र होतां नयें त्याला. |
| He hath tied a knot with his tongue that he cannot untie with all his teeth. | जिभेनें बांधली गांठ, नसुटे चाळवितां दांत. अ॰ पायीं पडतां लग्नबेडी, जन्मवरी नसुटे बापुडी. |
| He hoards his own, and tastes that of others- Oriental. | अपना रख, पराया चख. म॰ आपलें रक्षावें, परक्याचें भक्षावें. |
| He holds the wind in his hands.- Persian. | उडाव्याचे हाती, पैक्याची माती. |
| He invites future injuries who rewards past ones. | अपकारीं देतां उत्तेजन, तेणें होईल दुजे नुकसान. |
| He is a flower without fragrance.- Persian. | फुल वासावीण, उपयोगी नाहीं जाण. अ॰ सद्रुणावांचून, सौंदर्य व्यर्थ जाण. |
| He is a fool that forgets himself. | स्वहिताशी विसरतो, सहजचि मूर्ख होतो. |
| He is a friend who renders essential service. | अपना वही, जो अपने काम आवे. म॰ आपल्या कामी पडतो, तोची मित्र म्हणवितो. |
| He is a good orator who convinces himself. | ज्याचे मनीं विषय ठसे, तो चांगला वक्ता असे. |
| He is a poor indeed that can promise nothing. | जाची कोणा नाहीं आस, तोचि गरीब जाणा खास. |
| He is a wise man, who speaks little. | जो थोडें बोलतो, तो शहाणा असतो. |
| He is as good as a milch cow to him. | दुपते गाई प्रमाण, त्याचा आहे यजमान. |
| He is better than he looks.- Oriental. | क्रूर दृष्टीनें पाहे, अंतरी दया वाहे. हिं॰ देखे सापकी नजर, खिलाने सोनेका निवाला. |
| He is caught in his own snare.- Oriental. | जाची अंगुली, त्याचे डोळीं. हिं॰ उसकि टांग, उसके गलेमे. |
| He is easily praised whom no man can envy. | जाचा व्देष नाहीं तिळमात्र, तो स्तुति योग्य पात्र. |
| He is half a king who has the king’s good graces.- Italian. | जो राजाचे प्रीतीचा, तो धनी अर्धे राज्याचा. |
| He is idle that might be better employed. | जो बेतानें काम करितो, तो सदा रिकामा असतो. |
| He is indeed obstinate whom neither reason nor experience can persuade. | बोध करतां नउमजे, तो तर हट्टि पुरा समजे. |
| He is known by his companion. | मनुष्य परीक्षा करणें, संगति वरून जाणणें. |
| He is miserable that knows not how to spend his time. | नसमजे समय कसा लोटावा, तो प्राणी पूर्ण दुःखी समजावा. |
| He is miserable once who feels it, but twice who fears it before it comes. | जो कळ सहन करतो, एक वेळीं दुःखी होतो, पूर्वीं दुःख शंका धरी, तेणें दुप्पट दुःख तरी. |
| He is most powerful who is able to command himself. | स्वतः चांगला वागतो, तो परक्रमी असतो. |
| He is not a wise man who cannot play the fool on occasion. | शहाण्यास कामा पुर्तें, मूर्खा परी व्हावें लागतें. |
| He is not alone whom God favours. | ज्यावर ईश्वर कृपा करी, तो तर एकटा न संसारीं. |
| He is not dead whose fame survives. | ज्याची चांगलीं चालती कीर्ती, स्वर्गवासी होतां राहे भूवरती. |
| He is not fit for riches, who is afraid to use them. | द्रव्याचा उपभोग नाहीं घेत, त्यास लक्ष्मी नाहीं शोभत. |
| He is not wise who is not wise for himself. | स्वहितार्थी जो अज्ञान, त्यास मूर्खा परी मान. |
| He is of no use, but to eat a seer of grain.- Oriental. | कामका न काजका, शेरभर अनाजका. |
| He is only fit to command who has first learned to obey. | जो स्वतः नम्र होण्यास जाणतो, तो हुकूम करण्या योग्य होतो. |
| He is put to bed with a shovel. | प्राण गेल्यावरती, सरणी शय्या करविती. |
| He is ready to eat but unwilling to work.-Oriental. | दानेको टापे, सवारिकु पादे. |
| He is really lost who has lost the sense of shame. | अत्यंत निर्लज्ज असे, तो प्रतिष्ठेंतून दूर वसे. |
| He is rich that is satisfied. | तृप्त ज्याचें मन, तो जाणा सधन. |
| He is richest who is contented with least; for content is the wealth of a nation. | अल्प संतोष हेंच धन, जगीं तोचि एक जन. |
| He is sufficiently learned that knows how to do well, and has power enough to refrain from evil.- Latin. | बरें करतो वाईट त्यागतो, तो पूर्ण विव्दान असतो. |
| He is the best gentleman that is the son of his own deserts. | स्वतः करी पराक्रम, तोचि गृहस्त उत्तम. |
| He is truly rich, who desires nothing; and he is truly poor, who covets all.- Greek. | निरिछ तो सधन, लोभी केवळ दीन. |
| He is truly wise, who can endure evil, and enjoy good. | बरें भोगी वाईट साहे, बरा शहाणा म्हणविताहे. |
| He is unfortunate who cannot bear misfortune. | साहे न जो आपदा, कष्टी प्राणी तो सदां. |
| He is unworthy to live who lives only for himself. | पाहे आपुल्या पुरतें, योग्य नव्हे तो या भूवरतें. |
| He is well constituted who grieves not for what he has not, and rejoices for what he has.- Greek. | असलें नसलें नगणी, तो जाणा सुखी प्राणी. |
| He is wise, who keeps wise company. | शहाण्याचा संग धरतो, तो तर शहाणाच असतो. |
| He keeps his road well enough who gets rid of bad company. | वाईट संग त्याग करी, तोचि चांगला मार्ग धरी. |
| He knows not a pig from a dog. | ससा सांबर दिसतीं सारखीं, त्यास म्हणावा गाजर पारखी. |
| He knows little of a palace.- Spanish. | ज्याणें नाहीं पाहीलें राजस्थान, त्यास होय आश्चर्य जाण. |
| He knows not the charm even for a scorpion, and puts his hand into a snake’s hole.- Oriental. | बिछुका मंतर नाज्याने, सांपके बिलमे हात डाले. अ॰ अल्प कार्य नाहीं माहित, मोठें कार्य करूं धांवत. |
| He knows the pain whose body feels it.- Oriental. | जिस तन लगे, वही ज्यानें. अ॰ जाची कळ त्याला, न वाटें दुसऱ्याला. सं॰ नहिवंध्याविजानातिगुर्वींप्रसववेदनां. |
| He knows which side of the bread is buttered on.- Scotch. | ज्याचे हातचा खटला, त्यास दिसतो चांगला. |
| He lacks most that long most. | जो बहु इछा धरितो, तो अडचणींत पडतो. |
| He lives at the rate of six score to the hundred.- Oriental. | अस्सीकी आदा, चौरासीका खर्च. म॰ ऐशीं तेथें पंच्यांयशीं. |
| He lives in a hut, but dreams of a palace.- Oriental. | रहें झोपडीमे ख्वाब देखे महलका. अ॰ असतांना निर्धनी, थोर इच्छा धरी मनीं. |
| He lives upon alms, yet belches in the market- Oriental. | खैरातकी टुकरी, और बजारमे डकार. अ॰ इतराची बुद्धी ऐकावी, तैशी लोकां माजी सांगावी. |
| He loses his thanks who promises and delays. | कबूल करून विलंबें देतो, उपकार नाहींसा वाटतो. |
| He loses nothing for the asking | पुसतांना कांहीं, आपलें जात नाहीं. |
| He loves well who chastises well. | जे शिक्षा करूं पहाती, ते मनीं कल्यांण इछिती. |
| He loseth nothing that keepeth God for his friend. | ईश्वराशीं सख्य करणें, तेणें आपलें काय उणें. |
| He must be wise man himself, who is capable of distinguishing one.- Greek. | शहाण्याची परीक्षा करी, स्वतः शहाणा असे तरीं. |
| He must needs go whom the devil drives. | पाठी मागें दुष्ट लागे, तर होय पळण्या जोगें. |
| He must stoop that hath a low door. | ज्याचें कवाड ठेंगणें, त्याणें वाकून जाणे. अ॰ सामर्थ्यानें, चाल करणें. |
| He needs a stick, words of no avail.- Oriental. | लातोके भूत, बातोसे नही मांते. म॰ चांभाराचे देवा, खेटराची पुजा. |
| He never met with prosperity yet quarrels with adversity.- Oriental. | ऐसरसें भेटा नही, दारदसे बिगाड. अ॰ मूळींच लक्ष्मीशीं नाही भेट, अकाबाईशीं न चाले नीट. |
| He overcomes a stout enemy, that overcomes his own anger.- Greek. | आपला कोप परिहारी, जाणा जैसा रिपू संहारी. |
| He puts the milk by itself, and water by itself.- Oriental. | दूधका दूध, पानीका पानी. अ॰ खऱ्या खोट्याचा निवाडा, न्यायी करिती रोकडा. |
| He reads his sin in his punishment. | शिक्षा मिळायाचे अंती, आपलें पाप खरें स्मरती. |
| He sets fire to his beard- Persian. | दाढीला आग लावती, हातीं नाश करून घेती. |
| He sets fire to his house and enjoys the fun.- Oriental. | आग लगाये, तमाशा देखे. |
| He shews all his wit at once.- French. | एकदम शहाणपण, दाखवीतां मूर्खपण. |
| He sees the speck on another’s eyes, but not the film on his own.- Oriental. | औरकी फुली देखतें, अपना ठिंटर नही देखतें. म॰ दिसतें दुसऱ्याचें कुसळ, नाहीं दिसत आपलें मुसळ. |
| He shews his teeth when he cannot bite.- Persian. | नयेत चावतांना कांहीं, दांत दाखऊन फळ नाहीं. अ॰ सामर्थ्य नाहीं, बढाई व्यर्थ वाही. |
| He spends his money and gets the character of a drunkard besides.- Oriental. | गांटगिरासे मद पिवे, लोग कहे मतवाल. म॰ आपलें खावें, लोकांस भ्यावें. |
| He takes no care of his things, and then abuses the thieves.- Oriental. | चिज नराखे अपनी, और चोरोकों गाली दे. अ॰ वस्तुची चौकशी नठेवी, गेलीया दुजीया शब्द लावी. |
| He tells me my way and don’t know his own. | लोकांस सांगें ब्रह्मज्ञान, आपण कोरडा पाषाण. गु॰ घेली सासरे नई जाये, नें डाहीने सीखामणदे. |
| He that always complains is never pitied. | सदां रडगाणी जाची, ममता नधरि त्याची. |
| He that boasteth of his ancestors confesseth he hath no virtue of his own. | सांगे वडिलांची बढाई, पुरूषार्थ नसे त्याचे ठायीं. पु॰ सांगे वडिलाचा बडिवार मोठा, पदरीं नाहीं सागर गोटा. |
| He that boasts of his own knowledge proclaims his ignorance. | स्वज्ञान बढाई सांगतो, तो अज्ञान दाखवितो. |
| He that blows in the dust, fills his own eyes. | धूळी वरी फुंक मारी, आपले डोळे भरी. |
| He that blows the coals will be scorched. | निखाऱ्यांत फुकमारी, थिनग्या येती अंगावरी. पु॰ जांत तोंड घालती, तेणें कज्या अंगी घेती. |
| He that buys magistracy must sell justice. | जो फौजदारी विकत घेतो, तो न्याय विकत देतो. |
| He that can make sacrifice of his will, is lord of himself. | आपले इछेला अवरी, स्वतंत्र पणें राहे तरीं. |
| He that cannot conceal his own shame will not conceal another’s. | स्वलज्जेचें नाहीं रक्षण, दुजाची राखीता कठीण. |
| He that cannot pay, let him pray. | जर नदेण्याची सोय, तर धरावे हो पाय. |
| He that chastiseth one, amendeth many. | करी एकाशी ताडण, तेणें बहुतां शिकवण. |
| He that commits himself to providence is sure of a friend in time of need. | विश्वास देवावरी, कार्य वेळे वरी करी. |
| He that comes last, makes all fast.- French. | शेवटीं मेजवानीस येतो, भुकेल्या वाट पाहात ठेवितो. |
| He that confides in an ungrateful man will be betrayed. | विश्वास ठेवी क्रिया नष्टीं, घात करील शेवटीं. |
| He that contemns a small fault, commits a great one. | लहान अपराध मानीत नाहीं, तो मोठा पुढें करील पाही. |
| He that converses not, knows nothing. | जो संभाषण करित नाहीं, तो तर कांहीं जाणत नाहीं. |
| He that diggeth a pit shall fall into it. | दुसऱ्यास खाडा खणतो, आपणचि त्यांत पडतो. हिं॰ गैयरके लिये खड्डा खोदे, अपही गीरपडे. |
| He that does you a very ill turn will never forgive you.- Scotch. | करितो जो अपकार, क्षमा नाहीं तो करणार. |
| He that eats sugar will get sugar.- Oriental. | शकर खोरेको, शकर मिल रहति है. म॰ साकरेचा खाणार, त्यास परमेश्वर देणार. |
| He that eats well and drinks well, should do his duty well. | चांगलें खातो पितो, रगडून काम करितो. अ॰ खाईल तो वाहील. |
| He that endeavours to please every body will please to no one. | सर्वां खुषी ठेऊं पाहे, त्याचानें खुषी येक नराहे. |
| He that entertains a dangerous design puts his head into a halter. | अडचणीचे कामांत पडतो, गळा आपला फासून घेतो. |
| He that exalteth himself shall be humbled. | जो चढेगा, सो गीरेगा. म॰ जो चडेल, तो पडेल. |
| He that fails at the hour of need is sinful. | वेळेवरी घात करी, तो जाणा पापाधिकारी. पु॰ अवसान घातकी, तो तर माहा पातकी. |
| He that falls in an evil cause; falls in the devil’s frying pan. | पडतो वाईट खटल्यांत, जातो दुष्टाचे पेंचात. |
| He that fears leaves must not come inti woods. | जेणें वृक्षपर्णा भ्यावें, तेणें वनांत नजावें. पु॰ ज्याणें तोफेचे आवाजा भ्यावें, त्याणें समरंगणीं नजावें. |
| He that fears not an oath will not tremble at a lie. | शपथ घेता भीत नाहीं, त्याची लबाडीच पीही. |
| He that fears you present will hate you absent. | समक्ष गोड बोलती, मागें व्देष आचरती. सं॰ परोक्षे कार्य हंतारप्रत्यक्षे प्रियवादिनं. |
| He that feeds upon fancy may be troubled in the digestion. | लालचीनें अधिक खातो, अजीर्णाचा संग्रह होतो. अ॰ अल्पभुकी, तो सदां सुखी. |
| He that finds a thing steals it if he endeavors not to restore it. | कोणाची वस्तु गवसल्या वरी, माघारी नदेतां चोरल्या परी. |
| He that gets out of debt, grows rich. | कर्ज रहीत जो असतो, तो द्रव्यवान होतो. |
| He that gives honor to his enemy is like to an ass.- Hebren. | शत्रूचा मान करितो, तो मूर्खापरी दिसतो. |
| He that gives ten-fold in this world shall receive an hundred-fold in the next.- Persian. | ह्याजन्मीं देतो एक पट, दुसरे जन्मीं घेतो शतपट. |
| He that gives to a greatful man puts out to usury. | उपकारी यासि देणें, तेंतर व्याजा प्रमाणें. |
| He that goes a borrowing, goes a sorrowing. | जो उसने मागाया जातो, तो दुःख भरीत होतो. |
| He that goes out weeping, brings intelligence of the dead.- Oriental. | रोता जावे मूयकी, खबर लावे. अ॰ असंतोषीया पाठवणें, कार्य नाहीं होत तेणें. |
| He that goes softly goes safely. | हळूंहळूं चाल करितो, तो सुखरूप पोंचतो. |
| He that goes to church with an ill intention goes to God’s house on the devil’s errand. | देवालयीं धरी दुर्वासना, त्यास होय यमयातना. |
| He that has no charity merits no mercy. | दयाधर्म नाहीं ज्याशी, कठोर म्हणावा त्याशी. |
| He that has great nose thinks every body is speaking of it- Scotch. | जो लांछनी असतो, तो मनांत लाजतो. |
| He that has eaten his fill does not pity the hungry- Persian. | आपलें पोंट भरणें, भूकेल्यास नदेणें. |
| He that has foolishly lost his eyes, begs from door to door.- Oriental. | अपने नयन गवांके, दरदर मागें भीक. अ॰ आपला पैका उडवणें, घरोघर आर्जव करणें. |
| He that has gold may procure every thing; but God is the only protector of the poor.- Oriental. | जरदारका सौदाहै, बेजरका खुदाहै. अ॰ धनिकाचा संसार, निर्धनीयाचा ईश्वर. |
| He that has no children knows not what is love.- Italian. | मुलेंलेंकरें ज्याला नाहीं, त्यास लेंकुरछंद नसे कांहीं. |
| He that has no shame, has no conscience. | ज्यास लज्जा नाहीं, त्यास सत्य नाहीं. |
| He that has no silver in his purse, should have silver on his tongue. | ज्याचे नाहीं पैका गांठीं, त्याची वाणी असावी मिठी. |
| He that has revenge in his power, and does not use it, is the greater man. | स्वाधीन असतां सूड नघेती, ते थोर प्राणी म्हणविती. |
| He that hath a calling, hath an office of profit and honor. | जो सदा करी धंदा, त्याचा मान लाभ बंदा. |
| He that hath a good harvest may be content with some thistles. | पीक चांगलें आल्यावरी, कांटे झाडां पर्वा नकरी. अ॰ भाग्य आल्यावरी, अडचण काय करी. |
| He that hath a trade, hath an estate. | जो नित्य झटें व्यापारीं, त्यास संपत्ति वरी. |
| He that hath a wife and children must not set with his fingers in his mouth. | ज्याणें कुटुंब पोसणें, त्याणें उगेच नबसणें. |
| He that hath no money needeth no purse. | खूट आहे पैशाची, गरज नाहीं पिशवीची. |
| He that hath pity upon the poor lendeth unto the Lord: and that which he hath given will he pay him again.- Scriptural. | देई पोशी दुबळ्याला, तो ऋणी करीतो देवाला, जो देतो गरीबाला, ईश्वर मागें देतो त्याला. |
| He that helpeth the evil hurteth the good. | जो दुष्टांशी साहाय्य होतो, तो सुजनांशी पीडितो. |
| He that is a wise man by day is no fool by night. | दिवस भर शहाणा असे, रात्रीं मूर्खत्व त्या नसें. |
| He that is angry is seldom at ease. | रागें भरून राही, त्यास स्वस्थता नाहीं. |
| He that is dissatisfied on account of money, is not to be reconciled by words.- Oriental. | दामो रूठा, बातोसे नही मंता. अ॰ पैशानें जो नसमजत, तो शब्दानें न मानीत. |
| He that is drunk is gone from home. | दारूचच्या छंदीं लागतो, संसारातून उठतो. |
| He that is hasty is mad.- Oriental. | उतावला, सो बावला. |
| He that is ill to himself will be good to nobody.- Scotch. | आहे जातीनें वाईट, तो कोणाशी नराहे नीट. |
| He that is never idle will not often be vicious. | जो सदां उद्योगी असतो, तो बहुधा छंदी नसतो. |
| He that is not above injury is below himself. | नुकसानीच्या पंथीं नाहीं, त्यास नुकसानी नसे कांहीं. |
| He that is of merry heart hath a continual feast.- Scriptural. | हर्ष युक्त मनीं आहे, तो सदां सुखी राहे. |
| He that is subject to another, has no rest even in his dream.- Oriental. | पराधीन सपनो, सुख नाहे. अ॰ जो पराधीन राही, त्यास स्वप्नीं सुख नाहीं. |
| He that is vicious in his practice is diseased in his mind. | दुर्व्यसनी असतो, तो मनीं स्वस्थ नसतो. |
| He that is warm thinks all are so. | आपल्या गर्मींत असतो, तैसें सर्वांस मानतो. |
| He that is wise in small matter will not be fool in large one. | लहान कामांत शहाणा, तसा मोठ्यांतही जाणा. |
| He that keeps malice harbours a viper in his breast. | कपट वसें ज्याचे उदरीं, तो सर्पा परी डंशकरी. |
| He that knows himself best, esteems himself least. | आपली ओळख आपण धरितो, आपल्याला किंचिज्ञ मानितो. |
| He that knows least commonly presumes most. | किंचित जाणतो, तो फार डौल घालतो. |
| He that leaves certainty, and trust to chance, when fools pipe he may dance. | हाताचें सोडावें, दैवावर घालावें, मूर्खानें सांगावें, तैसें त्याणें नाचावें. |
| He that lendeth loseth double. | उसने देऊन घालवितो, आणि मैत्रिकी तोडितो. |
| He that lends to all who will borrow, shews great good will, but little sense. | कर्ज मागतांची देतो, सरल असतां सूज्ञ नसतो. |
| He that licks honey from thorns, pays too dear for it.- Scotch. | मधु प्यावयाशी जातां, कष्ट कांटे निवारितां. अ॰ अवघड कामीं धावतो, तो संकटा माजीं पडतो. |
| He that lies down with the dogs must rise with the fleas.- Italian. | खेळतां कुत्र्यां बरोबर, माशा बसती अंगावर. पु॰ चिखलांत दगड मारावा, चिखलच अंगावर घ्यावा. |
| He that lives upon hopes will die fasting. | ज्याचें मनोरथां वर वांचणें, त्याचें उपासांवर मरणें. |
| He that liveth wickedly can hardly die honestly. | दुष्टपणानें आचरे, हलकेपणानें तो मरे. |
| He that loseth his due gets no thanks. | योग्यता सोडणें, मान घालविणें. |
| He that loves God has nothing to fear. | भावें भजे ईश्वरास, असें अभयचि त्यास. |
| He that loves reading has every thing within his reach. | जाला वाचण्याची आवड, त्याचे ध्यानीं सर्व घडमोड. |
| He that loveth pleasure shall be a poor man. | राहे ख्याली खुशालींत, शेवटीं पडे लाचारींत. |
| He that makes an enemy of his brother, will hardly find a friend in other. | भावाशीं जो वैर करी, त्याची मैत्री कठीण तरीं. |
| He that makes himself a sheep shall be eaten by the wolf. | मेंढरा परी होतो, त्यास लांडगा खातो. अ॰ सहन करीत असतो, त्यास उपद्रव फार होतो. |
| He that makes himself an ass, must not take it ill, if men ride him. | गाढवा परी जर व्हावें, बोलतील तें एकावें. |
| He that obeys the assembly obeys God, and he that obeys God obeys the assembly.- Oriental. | पंच माने खुदा, खुदा माने पंच |
| He that performs service will receive fruit.- Oriental. | जो सेवा करे, मेवा पावे. अ॰ जो करी चाकरी, तो खाय भाकरी. |
| He that prepares a pit for another, must not shut his eyes. | दुजया खाडा खणणें, त्याणें हुशारीत राहाणे. |
| He that provokes to mischief is the doer of it. | पीडावया चेतवितो, तो पीडा कारक होतो. |
| He that pryeth into the clouds may be struck with a thunderbolt. | जोखिमांत उडी घालितो, त्यास धक्काचि लागतो. |
| He that regards not a penny will lavish a pound. | ज्यास पैशाचि परवा नसे, तो रूपया उडवीत असे. |
| He that requites a beneifit pays a great debt. | उपकार फेडणे, कर्जाप्रमाणें. |
| He that returns a good for evil obtains the victory. | अपकारीं उपकार करी, त्याचे पडे यश पदरीं. |
| He that rewards flattery, begs it. | खुशामत पाहून देती, शेवटीं याचना करिती. |
| He that runs fast will not run long. | हळूंहळूं पुरति चाल, धावत्याचे मोठे हाल. |
| He that runs in the dark may well stumble. | आंधेंरांत धावत जातो, तो खचित ठोकर खातो. |
| He that runs shall find what is written.- Oriental. | धायधाय, करत लिखा सोपाय. अ॰ धावाधाव बहुत, दैवी असें तें प्राप्त. |
| He that runs out by extravagancy, must retrieve by parsimony. | उधळे खर्चानें घालवी, तें काटकसरेनें जमवी. |
| He that seeks danger perisheth therein unpitied.- Scotch. | जाणून विघ्नांत पडतो, त्याचा नाश रोकडा होतो. |
| He that serves the public obliges nobody.- Italian. | सेवक बहू जनाचा, तो नउपकारी कोणाचा. |
| He that shews his purse, bribes the thief.- Scotch. | पैका उघड ठेवितो, डोळा चोराचा लागतो. |
| He that spared the rod hated his son; but he that loveth him chastineth betimes. | मुलांचें जो लाड करी, त्यांचें वाईट तोचिकरी, करी मुलांस ताडण त्यांचे इछि तो कल्याण. |
| He that spares when he is young, may spend when he is old. | तरूणपणीं रक्षावें, म्हातारपणीं खर्चावें. |
| He that speaks me fair and loves me not, I’ll speak him fair and trust him not. | गोड बोले प्रीती नाहीं, तूंही त्याशीं तैसा राही. |
| He that speaks truth is always at ease.- Persian. | जो सत्य म्हणतो, तो निर्धास्त असतो. |
| He that speaks truth has nothing to fear.- Oriental. | सांचको आच नहीं अ॰ सत्य वक्तां कांहीं, भय कदापि नाहीं. |
| He that speaks lavishly, shall hear as knavishly. | उद्धट बोलणें, वांकडें ऐकून घेणें. |
| He that stays in the valley shall never get over the hill. | राहे पर्वताचे दरी, चढेना तो गीरी वरी अ॰ हीन दैवाचा भाग्यवंत, कधीकाळीं नाहीं होत. गु भांगी हांडी कई चुले चढे. |
| He that strikes with the sword shall be beaten with the scabbard. | किसिका मुह चले, किसिका हाथ चले. |
| He that subdues his carnal lusts, may keep himself untainted by any other. | विषय वासना जिंकिताहे, लोकीं अलिप्त तो राहे. |
| He that sweareth falsely, denieth God. | घेतो खोटी शपथ, तो ईश्वरा न मानीत. |
| He that swims in sin, must sink in sorrow. | पापांत पडतो, तो दुःखांत बुडतो पु॰ पापांत पाय, त्याचा जन्म व्यर्थ जाय. |
| He that tells all he knows, will also tell what he does not know. | जाणतो तेवढें सांगतो, खोटें त्याज बराबर बकतो. |
| He that wants health wants every thing. | ज्याणें निरोगी असावें, त्यास सर्व पदार्थ व्हावे. |
| He that wears black, must hang a brush at his back. | देखोदेखी, कुले शेकी. अ॰ एकाची कृति एक पाहतो, त्याप्रमाणें दुजा करितो. |
| He that will be angry for any thing will be angry for nothing. | भलत्या करितां रागें भरतो, राग त्याचा व्यर्थ दिसतो. |
| He that will cheat in play will not be honest in earnest. | खेळांत ठकवितो, तो वेव्हारीं भला नसतो. |
| He that will not be counselled cannot be helped. | ऐके न जो उपदेशास, काय करावें त्यास सं॰ यस्य नास्ति स्वयं प्रज्ञा शास्त्रं तस्य करोति किं. |
| He that will not be saved needs no preacher. | इच्छीना संसारी तरण, नजाय गुरूशीं शरण. |
| He that will not help himself shall have help from nobody. | आपण सहाय्य न करी, दुसरा कैसा होय तरीं. |
| He that will sell his fame, will also sell the public interest. | स्वकीर्तीची नाहीं आस्था, तो जनाचे अहित कर्ता. |
| He that will steal a pin will steal a better thing. | काडी चोर, तो पाडीचोर. |
| He that will steal an egg will steal an ox. | जो चोरी करंडा, तो उचली हांडा. |
| He that will thrive, must rise at five; he that hath thriven, may lie till seven. | भाग्याची इच्छा जाशीं, त्याणें उठावें पाहाटेसीं, भाग्यवान जो झाला, तो उठो दिवसाला. |
| He that work shall eat.- Oriental. | जो करी चाकरी, तो खाई भाकरी पु॰ खटपट करी, तो पोटभरी. |
| He that works wickedness by another, is guilty of the facts committed himself.- Latin. | दुष्ट कर्म करवी परहस्ते, तें त्याणें केलेंसें होतें. |
| He that would hang his dog gives out first that he is mad.- Spanish. | कुत्रा पिसा पहाणे, मग त्यास मारणे. अ॰ अपराध ठरावणें, मग शासन करणें. |
| He that would enjoy the fruit, must not gather the flower. | ज्याणें फळ इच्छावें, त्याणें फूल न तोडावें. |
| He to whom God gave no sons, that devil gives nephews.- Spanish. | ईश्वरानें मला न दिलें संतान, तर भावास कां द्यावें पुत्रदान. अ॰ आपलें तें नरखवें, दुसऱ्याचें नदेखवें. |
| He toiled all night and caught no fish. | सारी रात्र कष्ट करतां, फळ नाहीं आलें हातां. |
| He was all day grinding, and did not so much as to fill the top of a pot. | सारादिन पिसापिसा, चपनी भर नही आटा. |
| He was born in August. | उत्तम मासीं जन्मकाळ, प्राणी जाणा तो कुशळ. |
| He was born with a silver spoon in his mouth. | घेऊन रूप्याचा थावर, पडला उदरा बाहेर. अ॰ भाग्य घेऊन जन्मला, तो दैवाचा पुतळा. |
| He was the bee that made the honey.- Scotch. | मधु केलें जिणे, ती धन्य जाणे. अ॰ पराक्रम केले ज्याणीं, तोच म्हणावा हो प्राणी. |
| He was yesterday a petty dealer and is now become a great banker.- Oriental. | कलका बनियां आजका सेट. अ॰ दैव होतां अनुकूळ, नाहीं लागत वेळ. |
| He who avoids the temptation avoids the sin.- Spanish. | जो लोभ नधरी, तो पाप नकरी. |
| He who beggeth for others is contriving for himself. | जो दुसऱ्यास्तव याचना करितो, तो त्यांत आपला अर्थ पहातो. |
| He who borrows on usury is the herald of his own beggary. | व्याजू पैका काढतो, मग भिकारीच होतो. |
| He who brings up his son to nothing breeds a thief. | बाप नशिकवी मुलास कांहीं, तो मूल होईल चोर पाही. |
| He who buys a house ready wrought has many a pin and nail for nought. | घर विकत घेऊन राही, बांधण्यांत नफा नाहीं. |
| He who commences many things, finishes but few.- Italian. | बहु कामें आरंभितो, थोडीं पार पाडितो. |
| He who cannot command himself, it is folly to think to command other. | आपलें आपणास भारी, तो दुसऱ्यातें कैसें आवरी. |
| He who deals with a blockhead will have need of much brains.- Spanish. | मूर्खाशी व्यवहार ठेवणें, तरी हुशारीने राहणें. |
| He who depends on another , dines ill and sups worse. | आशा दुजाची धरितो, खातां पीतां कष्टी होतो. |
| He who desireth to sleep soundly, let him buy the bed of a bankrupt.- Spanish. | सदा निद्रेवर लक्ष धरी, तो आळसानें होय कर्जभरी. |
| He who despises his own life is master of that of others.- Italian. | जास आपल्या जिवाचा त्रास, तो भीत नाहीं दुसऱ्या जिवांस. |
| He who does not honor his wife dishonors himself.- Spanish. | निजस्त्रीशीं अपमानितां, येते कीर्तीला न्यूनता. |
| He who fears death has already lost the life he covets.- Latin. | जो कां मरणास भितो, तो तर मृत्युप्राय होतो. |
| He who fears his servants is less than a servant.- Latin | आपले चाकरांस भितो, चाकरां पेक्षां कमी दिसतो. |
| He who follows his own advice must take the consequences.- Spanish. | स्वमत जो चालवितो, त्याचें फळ तो भोगितो. |
| He who gives blows is a master, he who gives none is a dog.- Oriental. | ताडी पाळी तोचि यजमान, न करी तोची दुसमान. |
| He who gives to the public gives to no one. | जो देतो सर्व लोकां, तें देणें नाहीं एका. |
| He who goes the wrong road must go the journey twice over. | वांकडे मार्गानें जो जातो, दुप्पट फेऱ्यांत पडतो. |
| He who has a trade may travel every where.- Spanish. | जाणें वेव्हार करणें, त्याणें जाणें यणें धरणें. |
| He who has an art, has every where a part.- Italian. | जो हुन्नरी असतो, सर्व ठाईं तो मान्य होतो. |
| He who has but one coat cannot lend it. | एकचि असतां वस्तू घरीं, देण्या उसणें विचार करी. |
| He who has feathered his nest may flee when he likes. | अधीं आपलें घर भरावें, मग पाहिजे तेथें जावें. |
| He who has good health is young, and he is rich who owes nothing. | आरोग्य तें तरूणपण, अऋणीशि धनीक म्हण. |
| He who has hopes dies, he who has none lives. | आसा मरे, नीरासा जीये. म॰ आशाधारी मरती, निराशी तेवांचती. |
| He who has lost his property is called the thief.- Oriental. | जिसका जावे, ओही चोर कहावे. म॰ आपलें जावें, आपण चोर व्हावें. |
| He who has not bread to spare should not keep a dog.- Spanish. | जाचें खाऊन न उरे, त्याणें न पाळावीं गुरें. म॰ उंदीर मावेना बिळीं, त्याचें पुच्छ तृणपुली. |
| He who hath an ill name is half hanged. | अपकीर्ती झाली जनीं, तो अर्धा मेला मनीं. |
| He who hath done ill once will do it again. | वाईट आचरी एक वेळीं, तेंचि करील दुसरे वेळीं. |
| He who intrigues with a married woman has his life in pledge.- Latin. | परक्याचे स्त्रीशीं संधान, त्याचा जीव पडतो गाहाण. |
| He who is born a fool is never cured. | जन्मतां मूर्ख झाला, उपाय नाहीं त्याला. |
| He who is independent cannot be greater. | जरी स्वतंत्रची झाला, मोठा नम्हणावा त्याला. |
| He who is much sought after, may give himself air.- Oriental. | जाची लागे चहाड, तो उडे ताडमाड. |
| He who is perfectly vanquished by riches can never be just. | जो संपत्तीला भुलला, त्याचा खरेपणा बुडाला. |
| He who is the slowest to promise is generally the quickest to perform. | वचन देतां विचार करी, कार्य करितो सत्वरी. |
| He who is true to no party will be despised. | खरेपणानें न वागत, मानती त्याशि तुच्छवत. |
| He who who knows nothing is confident in every thing. | जो कांहीं जाणत नाहीं, तो विश्वास ठेवी सर्वांठायीं. |
| He who laughs not at all, has the nature of an old cat. | हासें अगदीच येत नाहीं, त्यास बोक्या सारखा पाहीं. |
| He who laughs too much, has the nature of a fool. | फारफारच हासे, तो मूर्खा परी दिसे. |
| He who lies a long in bed his estate feels it. | फार दिवस येतां उठतो, तो तर नुकसानी पावतो. |
| He who lives after nature, shall never be poor after opinion, shall never be rich.- Latin. | जो नितीनें वागतो, तो द्रव्यवान होतो, जो वागे दुसऱ्या मतें, तो नपावें द्रव्यातें. |
| He who lost his credit is dead in the world. | आपली पत जो घालवितो, तो जिवंत असून मेला दिसतो. |
| He who loves money more than honor, will rate it above honesty. | धनातें बहु प्रिय मानी, करी प्रतिष्ठेची हानी. |
| He who loves no one does not appear to me to be loved by any one. | कोणावरही प्रीती जो नकरी, त्यावर लोभ कोणी नघरी. |
| He who loseth a whore is a greater gainer.- Italian. | रंडीचा जो सोडी लोभ, तोची त्याचा मोठा लाभ. |
| He who marrieth for wealth doth sell his liberty. | स्त्रीचा हुंडा भ्रतारा मिळतो, तो तिचे अनुमतें वागतो. |
| He who masters his passions conquers his greatest enemy. | काम क्रोधादीक ज्याचे स्वाधीन, त्याणें महान शत्रु जिंकिले जाण. |
| He who never was sick, dies the first fit. | दुखणें कधी नाहीं माहीत, तो मरतो पहिल्या दुखण्यांत. |
| He who oppresses honesty never had any. | जो खऱ्यास तुच्छ मानितो, तो खरा मुळींच नसतो. |
| He who pays well is a master of every body’s purse. | देतोघेतो रोखारोख, त्यास धिरती सर्व लोक. |
| He who peeps through a hole may see what will vex him. | फटींतून न्याहाळिती, ते लोकांचें पाप घेती. |
| He who promise runs in debt.- Spanish. | आश्वासन देतो, तो बद्धक होतो. |
| He who resolves to amend has God on his side. | सुधारण्याचा मार्ग धरी, त्यास देव सहाय करी. |
| He who revealeth his secret, maketh himself a slave. | आपले गुप्त ज्यास सांगतो, त्याचा दास होऊन राहातो. |
| He who rides behind another does not travel when he pleases. | जो स्वाराचे मागें बसतो, तो परस्वाधीन असतो. म्ह॰ पराधीनजिणें, पुस्तकीं विद्या जाणें. |
| He who rises late never does a good day’s work. | उशीरानें जो उठतो, तो आपल्या कामांस मुकतो. पु॰ जो उशीरानें उठे, त्याचें काम शेष साठें |
| He who runs after a shadow has a wearisome race. | पडछायेसवें धावे, त्याच्यानें पुढें नचालवें. |
| He who says what he likes, hears what he does not like- French. | मनीं येईल तें बोलता, नाहीं तें ऐकून घेतो. |
| He who sells an acre of land parts with an ounce of credit. | एक बिघा जमिन विकतो, तर पतीस धक्का लावितो. |
| He who serves is not free. | जो चाकरी करितो, तो गुंतलेला असतो. |
| He who serves well need not afraid to ask his wages. | नीतीनें चाकरी करिणें, रोजमुरा मागण्या नभिणें. |
| He who shares has the worst share.- Spanish. | भाग ठेवतां बरा दिसतो, परिणाम त्याचा वाईट होतो. म्ह॰ भागीचें घोडें, किवणानें मेलें. |
| He who sows brambles must not go barefoot.- Spanish. | जेणें कांटे पसरणें, तेणें उघडे पायीं नजाणें. |
| He who spends more than he should, shall not have to spend when he would. | असावें त्याहून खर्च करिती, अगत्य लागतां विचार पडती. |
| He who stoops much shews his postteriors. | वांकून आर्जव करितो, गुद बाहेर दाखवितो. अ॰ मान लववून आदर करी, फसविणें हो त्याचे अंतरीं. |
| He who stumbles twice over one stone, deserves to break his shins. | एक्या ठेचेनें नफिरे, तरीं दुसराही पाय चिरे. |
| He who suffers would make other suffer. | जो आपण दुःख भोगितो, तो दुसऱ्यासही देतो. |
| He who swells in prosperity will shrink in adversity. | जे संपत्तींत फुगती, ते विपत्ति माजीं बुडती. |
| He who teaches virtue is greater than a father. | सदाचरण शिकवितो, बापापेक्षां अधिक होतो. |
| He who wants content, cannot find an easy chair. | चित्त समाधान नाहीं, त्यास चैन नपडे कांहीं. |
| He who will stop every man’s mouth, must have a great deal of meal. | सर्वां ओशाळे करूं पाहातो, पैका बहु त्या लागतो. |
| He who works in the market- place has many teachers. | काम उघडे ठायीं करितो, त्यास उपद्रव फार होतो. |
| He who would catch fish must not mind wet getting. | मत्स्य धरावया जाये, कोरडेपणा कैसा राहे. अ॰ श्रम घेतल्याविणा, नफा नाहीं जाणा. |
| He who would reap well, must sow well. | जोकां चांगलें पेरितो, तोचि चांगलें पीक घेतो. |
| He who would have pleasure and pain must begin to scratch himself. | ज्यास सुख दुःख होतें, त्याचे त्यास अनुभवतें. |
| He whose windows are of glass should never throw stones. | कांचेच्या बाऱ्या असती घरीं, तेथून दगड मार नकरी. अ॰ पदरीं असतां लांछन, नकाढावें दुसऱ्याचें जाण. |
| He would fain fly, but wants feathers. | जे उडूं पाहाती, त्यांस पांखे नसती. अ॰ जो कामाची योजना करितो, त्याजवळ पैका नसतो. |
| He wounded a dead man to the heart. | पडल्य वर मारणें, हें निष्ठूर करणें. |
| Health alone is equal to a thousand blessings- Oriental. | हजार नियामत, और एक तनदुरस्ती. अ॰ सहस्त्रसुखाची प्राप्तता, एक शरीरीं आरोग्यता. |
| Health and wealth create beauty. | द्रव्य आणि समाधान, अंगीं आणती कांति जाण. |
| Health is better than wealth. | चांगली शरीरसंपत्ति, द्रव्यापेक्षां बरवी वाटती. |
| Health is one of the most precious and valuable gifts. | शरीरसंपत्ति भोगणें, हें मोठें ईश्वरी देणें. |
| Health is preserved by temperance and exercise. | नेमस्थ खाऊन व्यायाम करणें, निज शरीरा चांगलें रक्षणें सं॰ आत्मानं सततं रक्षेत, दारैरपि धनैरपि. |
| Health without wealth is half a sickness.- Italian. | द्रव्य नाहीं ज्याच्या पदरीं, तो तर अर्धा दुखणेंकरी. |
| Hear counsel and receive instruction. | उपदेश ऐकणें, शिकावण घेणें. |
| Hear much but say little. | बहुत बहुत ऐकणें, थोडें थोडें बोलणें. |
| Hear no evil of a friend and speak none of an enemy. | मित्राचें वाईट ऐकूं नये, शत्रूचें काहीं बोलूं नये. |
| Hear twice before you speak once. | दोन वेळ ऐकणें, एक वेळ बोलणें. |
| Hearts may agree, though heads differ. | मनबुद्धीचें भांडण, होतें वारंवार जाण. |
| Heaven is the safest hope. | आपल्यास अभय स्वर्ग, सर्व इच्छी मनुष्यवर्ग. |
| Hedges have eyes and walls have ears. | कुडाला कान, वहीला डोळे जाण. अ॰ गुप्त बोलतां वेळीं, मागें पुढें न्याहाळी. |
| Hell is crowded with ungreatful wretches. | क्रिया नष्टाची दाटी, नर्कलोकीं होती कष्टी. |
| Hell is full of good meanings and wishes, but heaven is full of good works. | पापापासून नर्कवास, पुण्यापासून स्वर्गवास. |
| Hell is paved with good intentions. | अनेक बेत करती, सिद्धीस एकही ननेती. |
| Hell is wherever heaven is not. | जेथें नर्क असे, तेथें स्वर्ग नसे. अ॰ जेथें पापाचा संभव, तेथें पुण्याचा अभाव. |
| Help hands; for I have no lands. | ज्याच्या जवळ नाहीं अर्थ, त्यास द्यावें धर्मार्थ. |
| Help the lame dog over the stile. | जे जे लुले पांगळें, त्यांस सहाय व्हा चांगले. |
| Help yourself, and God will help you.- Italian. | आपणांस सांभाळितो, त्या ईश्वर राखितो. |
| Here your bread cannot be baked.- Oriental. | यहां तुम्हारी टिक्की, नहीं लगेगी. म॰ एथें डाळ कांहीं, गळत नाहीं. |
| Hide nothing from your physician and lawyer.- Italian. | कथितां वैद्या आणि वकिलाप्रत, लपवूं नये आपुली हकीगत. |
| Hidden hatred is more dangerous than open enmity. | उघडें शत्रुत्व पुरवतें, गोवरीची आग जाचते. |
| Hiders are good finders. | जो लपवू जाणें, तो शोधू जाणें. |
| High regions are never without storms. | उंच देशावरी, तुफानें वरचेवरी. |
| Him laud whose bread you eat.- Oriental. | ज्याची खावी पोळी, त्याची वाजवावी टाळी. |
| His bread is buttered on both sides. | त्याचे भाकरीस लोणी, लाविलें दोही कडूनी. अ॰ पैका पूर्ण शरीरीं स्थूळ, त्यांस सर्व अनुकूळ. |
| His clothes are worth pounds, but his wit is dear at a groat. | पोशाका किंमत सहस्त्रांची, परी अक्कल नाहीं कवडीची. |
| His cup is filled.- Persian. | घटिका भरती, मरण वेळ येती. |
| His eye is bigger than his belly. | दृष्टी जास मोठी आहे, त्यास पोट अल्प पाहे. |
| His eyes are shut but his purse is open.- Oriental. | आंखका अंधा, और गांठका पुरा. अ॰ पैक्याची बेपर्वा ज्याला, त्याचा स्वभाव उधळा. |
| His face is foul, but his fortune is fair.- Oriental. | मुह काला, बख्त उजला. म॰ तोंड वांकडें, दैव फांकडें. |
| His foot is brought to the stone.- Persian. | अडचणींत येतो, अटकून राहातो. |
| His fingers are lime twigs. | चोरीचें लक्षण, नाहीं जात जाण. |
| His learning overbalanceth his brain, and so is a burthen. | अकलेहून विद्या ज्यास्ती, ओझ्याप्रमाणें वाढती. |
| His money comes from him like drops of blood. | कृपणाचे पैका गांठीं, देता प्राण येतो कंठीं. |
| His mouth is like the eye of a needle, but his belly like a well.- Oriental. | मुंह सुये, पेट कुये. म्ह॰ मेंगी गाय, पोटांत पाय. |
| His prosperity is fled, but his pride remains.- Oriental. | बखतवारी, उडगईहै, बुलंदी रहगइहै. अ॰ पैका गेला, अभिमान राहिला. |
| His speech is fair but his action foul. | बोलणें बरें वाटे, लक्षण असें खोटें. |
| Home is home, thought it be ever so homely. | सत्तेचें घर तेंच घर, जरीं नसलें बराबर. |
| Honest as the cat when the meat is out of reach. | जोंवरी पदार्थ उघडा नठेवी, तोंवरी मांजर भली म्हणावी. |
| Honest men and knaves may possibly wear the same cloth. | सभ्य आणि ठक, दोघांचा एक पोशाक. |
| Honest men are soon bound, but you can never bind a knave. | सभ्य आपलेसे होती, दुष्ट मिळतना हातीं. |
| Honesty is more commended than practised. | सचोटीची स्तुती करिती, स्तुती सारिखे थोडे वागती. |
| Honesty is the best policy. | खरी सचोटी, ती राजनीति. |
| Honesty without learning is better than learning with roguery. | ठकविद्या नाहीं बरी, भलाई विद्याहीन खरी. |
| Honied works and killing deeds.- Oriental. | हातावर साखर, मानेवर कातर. म्ह॰ गोड बोलणें, साल सोलणें. |
| Honey in the mouth saves the purse.- Italian. | गोड वाणीनें बोलतो, आपला पैका वाचवितो. |
| Honey is sweet, but the bee stings. | खातां मधु गोड लागतो, पण मक्षिकांचा डंश होतो. म्ह॰ मांजरा दूध गोड लागतें, बडगा लागतां कंबर मोडते. |
| Honor a physician before thou hast need of him.- Hebren. | वैद्याचा सत्कार ठेवी, गरज पडल्या पूरर्वीं. अ॰ ईश्वर प्रार्थना करी भाग्य वेळीं, होईल अनुकूळ विपत्ति काळीं. |
| Honor and ease are seldom bedfellows. | प्रतिष्ठा आणि समाधान, क्वचित एका ठिकाणीं जाण. |
| Honor among thieves. | ओळखी चोरापासून चोर, चोरीत नाहीं साचार. |
| Honor the good that he may honor thee. | सुजनाचा आदर करी, येत असे तो माघारी. |
| Honor the well deserving. | योग्यतेचा जाणें, त्यास मान देणें. |
| Honor set off merit, as dress handsome persons. | पोशाकानें शोभायमान, आदरमानें अधिक जाण. |
| Hope is a good breakfast but a bad supper. | आरंभीं आशाचें सुख, शेवटीं मोठें दुःख. |
| Hope is a waking man’s dream. | मनुष्याची तैसी आस्था, जैशी स्वप्नाची अवस्था. |
| Hope long deferred maketh the heart sick.- Scriptural. | आशा भंग होता तरी, मनीं खेद वाटे भारी. |
| Hot love is soon cold. | लवकर प्रित जडती, ती लवकर तुटती. |
| Hot men harbour no malice. | स्वभाव रागीट असे, त्याचे मनीं कपट नसे. |
| How can he that gives pain to others, enjoy tranquillity ?- Oriental. | जो उपद्रव देतो, तो कैसें सुख पावतो. |
| How can the blind lead the blind? | आंधळ्या आंधळा पाही, नेऊ शकत नाहीं. हिं॰ सोतेको सोता, कब जगता है. |
| How can the cat help it if the maid be a fool?- Italian. | दूध उघडें ठेवी बाई, मांजराशीं बोल कांहीं. |
| Human blood is all of one colour. | सर्वांचा ही रक्त रंग, त्यांत नाहीं व्यंग. |
| Humility is the rich road to honor. | नम्रतेचे योगानें, प्रतिष्ठा पावणें. |
| Humility is the foundation of all virtue. | नम्रतेची काया, तोचि सद्रुणाचा पाया. |
| Humility often gains more than pride.- Italian. | अभिमानानें क्वचित प्राप्ती, नम्रतेने बहु होती. |
| Hunger and expectation make a man mad. | क्षुधा आशा नहोतां पूर्ण, बुद्धीस होय भ्रंशजाण. |
| Hunger cannot bear contradiction. | म्हणतां विरूद्ध कांहीं, भुकेस सहन होत नाहीं. |
| Hunger is contented with any food, and sleep with any bed.- Oriental. | भूखेकों कीया रूखा, और निंदकु कीया तकिया. |
| Hunger is the best sauce, and fatigue the best pillow.- Oriental. | भूखेकों भोजन कीया और निंदकों बिछवाना कीया म्ह॰ भुकेस कोंडा, निद्रेस धोंडा. |
| Hunger is harder than death.- Oriental. | अंतकाळापेक्षां पाहे, मध्यान्हकाळ कठीण आहे. |
| Hungry dogs will eat dirty puddings. | वाघ भुकेनें पीडे, खाई ओलीं लांकडें. |
| Hungry men call the cook lazy. | आचारी यास आळशी, म्हणे लागतांना क्षुघेशी. |
| Hunting and love, for one joy have a hundred griefs. | शिकार इष्कबाजी घटकेचें सुख, मग भोगावें जन्मवरी दुःख. |
| Hyprocrite however disguised may be known by some mark or other. | ढोंगी वेष धारण करितो, शेवटीं उजेडास येतो. |
| Hyprocrites are a sort of creatures that God never made. | ढोंगी एक तऱ्हेचे प्राणी, ईश्वराची नसे खाणी. |
| Hypocricy is a sort of homage that vice pays to virtue. | भगल एक प्रकारची उपासना, दुर्गुण सद्रुणाची करिती जाणा. |
| Hypocritical piety is double iniquity. | आचरतां दांभिक भक्ती, दोहीं कडून खरी नसती. |
| I am dying for you, and you for another.- Oriental. | मै मरू ताकी लीय, तू मरें वांकी लिय. म॰ मी जीस चिंतित असें नरूचे तिला मी, माने तिला अपर तो नर अन्यगामी. |
| I am no every man’s dog that whistles on me.- Scotch. | एकाचा कुत्रा असतां, सर्व कां करिती सत्ता. अ॰ सर्वांची सत्ता एकावरी, धनी नसतां कां करी. |
| I am not sorry that my son loses, but he will have his revenge.- Spanish. | जुवा खेळून हरविला पैसा, तो नमिळतां करी यत्न लैसा. |
| I am talking of hay, and you of horse corn. | कहे जमीनकी, सूने असमानकी. अ॰ मी सांगतों एक, तूं ऐकतोस अनेक. |
| I can see as far into a millstone as another man. | जात्याचे पुडी एकां दिसतें, तैसें दुसऱ्यां दृष्टि पडतें. अ॰ सर्वांस पदार्थीं ज्ञान, असतें सारखें जाण. |
| I cannot sell the cow and have the milk.- Scotch. | गाय तर विकायास पाही, दुधावांचून सरत नाहीं, म्ह॰ कणग्यास हात लावूं नको, पोरें उपाशी मारूं नको. |
| I dislike that one eyed rogue and yet cannot do without him.- Oriental. | काना मोको नभाय, नही काने बीन सोहाय. म्ह॰ तुसीं मासीं पडेना, तुजवांचून सरेना. |
| I grave you a stick to break my own head with. | गर्दन सुरी आयती, दिल्ही आहे तुझे हातीं. अ॰ विश्वासलें तुझ्यावरी, काय कळेल तें करी. |
| I have got my hand underneath a stone.- Oriental. | शिळे खालीं हात, आहे सांप्रत. हिं॰ अबतो पथरके नीचे हात दबाहै. |
| I have not married, but have seen the marriage procession.- Oriental. | बीयाह नकीया, बराततो देखीहै. म्ह॰ विवाह नाहीं केला, मांडवतो असेल पाहिला. |
| I have put my head into the mortar, it is useless to dread the sound of the pestle.- Oriental. | उखलिमे सर दबातो, धक्कोसे कीयाडर. अ॰ संकटीं पडणें, होणारा काय भिणें. |
| I know no difference between buried treasure and concealed knowledge.- Italian. | पुरलें धन झांकलें ज्ञान, एकापरी एकमान. |
| I like not to make a toil of a pleasure.- Scotch. | सुखाचा जीव दुःखांत, नाहीं घालाया इच्छित. |
| I love you well, but touch not my pocket. | तुमचा आमचा स्नेह पक्का कंठाळीला हात लाऊं नका म्ह॰ तुम्ही आम्ही एक, कंठाळीला मेख. |
| I may see him need, but I’ll not see him bleed. | कुपुत्राची अडचण होती सहन, त्याला दुःख होतां वाटतें कठीण. अ॰ कसा जरी मूल झाला, माया आई बापाला. |
| I sell nothing on trust till tomorrow. | रोकडें रोख, बोहोणी ठोक. |
| I taught you to swim, and now you’d drown me. | पोहणी शिकून घेतो, त्यास बुडवूं पाहातो. अ॰ ज्याचें करावें बरें, तो आपल्यावर फिरे. |
| I will be thy friend, but not thy vice’s friend. | सर्वांसीं मित्रत्व ठेवावें, त्याचें दुर्व्यसन नघ्यावें. |
| I will never stoop low, to take up nothing. | खालीं लवावें, तर कांहीं मिळावें. अ॰ कांहीं हातीं लागावें, तर श्रम करावे. |
| Idle all day, she begins at night to spin.- Oriental. | सारा दिन उरनि उरनि, रात चरखा परनि. म्ह॰ दिवस गेला रेंटा रेंटी, चांदण्यांत कापूस वेंटी. |
| Idle folks have the most labour. | दुणें काम आळशास, दुणा खर्च लोभ्यास. |
| Idle folks have the least leisure. | आळशी लोकांस फुरसत, फार असतांही किंचित. |
| Idle men are dead all their life long. | आळशी जिवंत असून काय, जन्मवरीं मृत्यु प्राय. |
| Idleness always envies industry. | उद्योगाचा त्रास, करितो सदा आळस. |
| Idleness and ignorance are the parents of many vices. | मायबापें कुकर्माचे, आळस अज्ञान हे साचे. |
| Idleness clothes a man with rags. | आळसाचें धारण, तेंचि दरिद्रास कारण. |
| Idleness is the certain parents both of guilt and ruin. | धरितसे आळसासीं, तोचि हेतु दोषासी. सं॰ आलस्यंहिमनुष्याणांशरीरस्थोमहानरिपुः |
| Idleness is the greatest prodigality in the world. | वेळ घालिवणें आळसांत, तो मोठा उधळेपणा जगांत. |
| Idleness is the fruitful source of vice and misery. | दुर्गुण आणि विपत्ति, आळसापासून उत्पत्ती. |
| Idleness is the key of beggary. | आळसामुळें, भिकेचे डोहोळे. |
| Idleness is the mother of vice. | दुर्गुणाचेंमूळ, आळस हेंचि बोल. |
| Idleness is the parent of want and shame. | लज्जा आणि गरज, आळसाचा उपज. |
| Idleness is the root of all evil. | सर्व वाईट कर्माचें बीज, आळस आहे हें समज. |
| Idleness is the sepulchre of a living man.- Latin. | आळसानें जो घेरतो, मड्यासारखा दिसतो. |
| If a cat stand in awe of the rats, she will let them cut her ears.- Oriental. | कनोंडी बिल्लि, चूहेसे कान कतरवावे. अ॰ शेवकास छिद्र माहीत,यजमान त्याचे ओशाळींत. |
| If a good man thrive, all thrive with him. | भले मनुष्याची होतां चढती, सर्व त्याजबराबर नांदती. |
| If a man once fall, all will tread on him. | मनुष्य खालीं पडे, सर्व मारिती खडे. |
| If a man knew when things would be dear, he need be a merchant but one year. | महागाईचें भविष्य कळे, खरेदी करी त्याच वेळें. |
| If a wise man should never miscarry, the fool would burst. | शहाणे नफसते, तर मूर्ख रडते. |
| If all fools wore white caps, we should look like a flock of geese. | सर्व मूर्ख शुभ्र नेसते, हंसमाळे परी दिसते. अ॰ अवघे स्वच्छ असते, तर चांगले दिसते. |
| If all the world were ugly, deformity would be no monster. | सर्व जन कुरूप असते, तरी भयंकर न दिसते. |
| If an ass goes a travelling, he’ll not come home a horse. | गाढव स्वांरसिं गेल्यावरी, घोडा नहोय येता माघारीं. |
| If an ass kick thee, use a cudgel, but kick him not again. | गाढव लात झाडी, तर काठीनें झोडी, जरी पायानें त्यासमारी, तरीं लात लागे दुसरी. |
| If better were within, better would come out. | आंत असें जसें, बाहेर पडे तसें. |
| If every one would mend one, all would soon be mended. | एकएकास सुधारे, तर सुधारतिल जन सारे. |
| If favor places a man above his equals, his fall places him below them. | बराबरीचा वर चढे, पडती आल्या खालीं पडे. |
| If a folly entice thee, rejects its allurements. | अज्ञान लोभास जरी घाली, नको पडूं त्याच्या ख्याली. |
| If fools went not to market, bad wares would not be sold.- Spanish. | जर मूर्ख बाजारीं नजाते, तर वाईट पदार्थ नखपते. |
| If God is our friend, our business is accompalished.- Oriental. | अल्ला यार है, तो बेडा पार है. |
| If God is propitious, then all are favorable.- Oriental. | खुदा मेहरबान, तो कूल मेहरबान. |
| If God should even give me one from two, I should be contented.- Oriental. | अल्ला दोमेसे एक देवे, तो कबूलहै. अ॰ ईश्वराने मरण द्यावें, किंवा तापत्रयांतून काढावें. |
| If greatness flatter, our vanity multiplies our dangers. | महत्वाचा मान धरी, तरी संकटें येती भारी. |
| If he did not tell lies, his belly would swell.- Oriental. | झूटा नबोले, तो पेट फूले. अ॰ खोटें बोलण्याची आदत, जन्म वरी नाहीं जात. |
| If he dies from sugar, why should you give him poison? -Oriental. | गुड दिये मरे, तो जहर काहेको दिजिये. अ॰ अल्पानें काम सिद्धीस नेणें, त्यास दीर्घ प्रयत्न कां करणें. |
| If I cannot do it by might, I will do it by sleight.- Scotch. | सामर्थ्यानें होत नाहीं, युक्तीनें तें करून पाही. |
| If I tell, my mother will be beaten; if not, my father will eat dog’s flesh- Oriental. | कहूं तो मा मारी जाय, न कहूं तो बाप कुत्ता खाय. अ॰ उभय पक्षीं अडचणी येती, तेव्हां कांहीं उपाय नसुचती. |
| If it is hard to be governed by those who are worse than ourselves. | जरीं दुष्टा हातीं जाणें, तरीं कठीण पडतें बागणें. |
| If it were not for hope, the heart would break.- Greek. | आशा धरून कांहीं नमिळतें, अंतःकरण फुटूनियां जातें. |
| If it were not for the belly, the back might wear gold. | पोटासाठीं खटपट नसती, कनकालयें केलीं असतीं. |
| If jack’s in love, he’s no judge of jill’s beauty. | प्रीति लागली कुरूपतेसीं, तो नपुसे पद्मिणीसीं. हिं॰ दिल लगा मेंडकीसे, पदमनी कीया चिजहै. |
| If jury say it is a cat, it must be so.- Oriental. | पंच कहे बिल्ली, तो बिल्लीसै. |
| If misfortunes make us wise, they recompense us for our losses. | विपत्तींत शहाणे होती, तर गेलेलें धन मिळविती. |
| If my wife should be angry, she may take away her ornaments, but will not take away destiny.- Oriental. | जरीं माळीण रूसली, फुलें घेईल आपुलीं, वेणीला तर हात, नाहीं घालवत. हिं॰ गौरा रूठेगी, तो अपना स्वहाग लेगी, भाग तो न लेगी. गु॰ माली रूठयो फुलले, कांइ चोटलि तो नहीले. |
| If nobody takes notice of our faults, we easily forget them ourselves. | कोणी आपुले दोष नछेडी, त्याचे पुन्हा आचरण सोडी. |
| If one will not, another will; so that all maidens married. | एक नकरी दुसरा वरी, कुमारी नठेवीत घरीं. अ॰ एक काम न करे, अडून नाहीं राहणारे. |
| If one’s name be up he may lie in bed.- Spanish. | नाव प्रख्यात करणें, शय्येवरीं झोप घेणें. |
| If our wishes were always gratified, they would often lead to destruction. | सर्वदा इच्छा पूर्ण करिसी, तरी नाशचि पावसी. |
| If pains be pleasure to you, profit will follow. | कष्ट गोड वाटती, तर होय बहु प्राप्ती. |
| If persons are undutiful to their parents, they seldom prove good to any other relations. | बापाला बाप नम्हणे, तो इतरांस काय गणें. |
| If physics do not work, prepare for the kirk. | जर औषध गुण नकरी, तर निश्चय ठेव ईश्वरीं. |
| If pride were an art, the world would be full of teachers.- Italian. | गर्व असतां जर हुनर, शिक्षक मिळती त्यास फार. अ॰ सर्व लोक गर्वाने फुगले असती, तेथे न चाले कोणाचि युक्ति. |
| If rich, be not elated; if poor, be not dejected. | श्रीमंतास बहु खुलवूं नये, गरीबाचा मनोभंग करूं नये. |
| If sinners entice thee, consent thou not.- Scriptural. | पापीं घालती मोहातं, पडूं नको तूं फाशांत. |
| If the bed could speak many would blush. | बिछाना बोलता, तर बहुतां लाजविता. अ॰ मनांतलें समजतें, गुप्त प्रगट होतें. |
| If the brain sows not corn, it plants thistles. | शेती धान्य नपेरिती, तेथें काटेरें उद्भवती. अ॰ मनास जो न सुधारे, त्याचे मनीं कुतर्क शिरे. |
| If the cock should not crow, will the day not dawn.- Oriental. | मुरगा बांग नदेगा, तो सुबा न होवेगी. अ॰ अडवून कोणी धरलें, काम न राही त्याच्यामुळें. |
| If the counsel be good, no matter who gave it. | चांगली मसलत जरी, घ्यावी कोणाचीही तरी. |
| If the doctor cures, the sun sees it; but if he kills, the earth hides it.- Scotch. | वैद्य आरोग्य करितो, त्याचा गुण प्रसिद्ध होतो, वैद्य प्राणालाही घेतो, त्याचा दुर्गुण झांकला जातो. |
| If the eye do not admire, the heart will not desire.- Italian. | दृष्टीस पडतां नावडे, इच्छा न होत त्याजकडे. |
| If the father acts he shall receive the reward, and if the son do, he shall.- Oriental. | बापकरे बापपावे, बेटाकरे बेटापावे. अ॰ जो करील, तो भरील. गु॰ करे ते पांमे. |
| If the sky falls, we shall catch larks.- French. | आकाश खालीं येतें, तर पक्षी हातीं लागते. अ॰ असाध्य असतां कांहीं, करतां येत नाहीं. |
| If the teeth be broken eating flummery, it is by accident.- Oriental. | फालूदा खातें, दांत तुटे तो बलासें. अ॰ बरें करतां वाईट घडें, त्याचें दुःख नमानी बापुडें. |
| If they say you are good, ask yourself if it be true. | लोक म्हणती तूं बरा, प्रत्यक्ष तूं पाही खरा. |
| If things were to be done twice, all would be wise. | जें काम दोन वेळां केलें, तें होतें फार चांगलें. |
| If today will not, tomorrow may. | आज झालें नाहीं, तें उद्या नराही. |
| If we have not the world’s wealth, we have the world’s ease.- Scotch. | द्रव्य संग्रह नसला जरीं, संसारीं स्वस्थता असावी तरीं. |
| If we love wisdom and would win her, she must be courted in earnest. | ज्ञान प्राप्त करून घ्यावें, सर्व लोकीं पूज्य व्हावें. |
| If we subdue not our passions, they will subdue us. | क्रोधादिकां नजिंकलें, दमन करिती ते आपुलें. |
| If we were not proud ourselves, we should not much complain of the pride of others. | जन गर्विष्ट नसतें, दुज्यां गर्वी न म्हणतें. |
| If we wish our affairs conducted properly, we must attend to them ourselves and not by proxy. | मनाजोगें पाहिजे काम, तर स्वतां करी श्रम. |
| If wise men play the fool, they do it with a vengeance. | सुड घेणें असे तरी, वर्ते सूज्ञ वेड्यापरी. |
| If wishes were horses, beggars would ride. | इच्छिलें जरी घडतें, भिक्षुकांचे राजे होते. |
| If ye cast pearls before swine, they will turn again and rend ye.- Scriptural. | सूकरा लागी मोतियाचा चारा, घाली त्यावरी करी मारा. अ॰ उपदेश करतां मूर्खाशी, तो रागें भरतो त्याशीं. |
| If you be not ill, be not ill-like.- Scotch. | जो स्वभावें दुष्ट नाहीं, तो दुष्टापरी नराही. |
| If you believe, it is a God; if not, plaster detached from a wall.- Oriental. | मानेतो देव, नहीतो भीतका लेव. अ॰ मानलीं तर सोयरीं, नमानिलीं तों परक्यापरी. |
| If you call a lady a slave, she laughs; but if you call a slave a slave, she cries.- Oriental. | बीबीको बांदि कहा हंसदिया, बांदिको बांदिकहा रोदिया. अ॰ कुलीन मनीं वाहे थोरी, अकुलीन अंतरीं खेद करी. |
| If you can say no good, say no ill of your neighbour. | लोकांचें बरें बोलवत नाहीं, वाईट बोलूं नको तरीं कांहीं. |
| If you cannot bite, never shew your teeth. | चावत नसे कांहीं, दांत दावून फळ नाहीं. |
| If you cast a dog’s tail into a tube, it will still remain crooked as it first.- Oriental. | कुत्र्याचे नळींत शेपूट, घालतां नहोय नीट. सं॰ नलिका गतमपि कुटिलं नभवति सरलंशुनःपुछं. |
| If you confute the ruler, he knocks you down- Oriental. | हाकम हारे, मूहमे मारे. अ॰ सत्तेपुढे शहाणपण, चालत नाहीं जाण. |
| If you deal with knaves, you may expect to be cheated. | ठक लोकांशीं व्यवहारे, ठकताती लोक सारे. |
| If you do ill, expect to suffer evil. | जर वाईट करावें, तर वाईट भोगावें. |
| If you don’t open the door to the devil he goes away. | दुष्टास येऊनदेतां घरीं, जाईल आपेआप माघारीं. |
| If you forget God when you are young, God may forget you when you are old. | तरूणपणीं देवा न स्मरून राहे, म्हातारपणीं देव न साह्ये. |
| If you give an inch, he will take an ell. | जर बोट मिळे, तर हात गिळे. |
| If you go on fox hunting, prepare to meet with a lion.- Oriental. | लोंमडीके शीकारकों जाय्ये, शेरका सामान करलिजाये. म॰ सशाचे शिकारिस जावें, वाघाचेंही साहित्य घ्यावें. |
| If you go on every branch, I will go on every leaf.- Oriental. | तूं डालाडाल, मै पातपात. म॰ तूं रानोरान, तर मी झाडोझाड. म्ह॰ नाऱ्या जाणें बारा, केशा जाणें साडेतेरा. |
| If you have done a good deed, boast not of it. | जर चांगलें काम केलें, मुखें नबोलावें आपुलें. |
| If you have no principle, you can have no moral character. | नाहीं नेमाचें प्रमाण, तरीं अन्याय लक्षण. |
| If you have to do with a fool, you must use club argument.- Oriental. | अहमकसें पडी बात, काडो युत्ता तोडों दांत म॰ मुर्खाशीं गाठ पडतां, हस्तां हस्तां तोडी दांता. |
| If you have too many irons in the fire, some of them will burn. | भट्टी माजीं लोखंडातें, बहु घालतां कांहीं जळतें. अ॰ असतां हातीं बहु कारभार, एकदम नाहीं पडत पार. |
| If you have God as your protector what affliction have you.- Persian. | ईश्वर उअसे साही, तर दुःख होत नाहीं. |
| If you indulge the familiarity of dog, he will jump on your head.- Oriental. | कुत्ता मोह देनेसे सर चढे अ॰ हलक्या देतां ढिल दोरी, तो लागलाच चढे माथ्यावरी. |
| If you lie upon roses when young, you’ll be upon thorns when old. | ज्वानींत गुलाबी शेजेवरीं, म्हातारपणीं त्यांचे कांठ्यावरीं. अ॰ तारूण्यांत जो विलासी, वृद्धपणीं दुःख त्याशीं. |
| If you keep your tongue a prisoner, your body may go free. | जिव्हा ठेवावी स्वाधीन, तरी देहातें न बंधन. |
| If you make money your God, it will plague you like a devil. | धन देवा परी वागवी, तरच भूत चेष्टा दावी. |
| If you marry in haste, you may repent at leisure. | लग्न घाईनें करावें, पश्चात्तापातें पावावें. |
| If you mock the lame, you will go so yourself in time. | लुल्या पांगळ्या वेडावतो, त्या ईश्वर तैसा करितो. |
| If you praise me, praise me in the right place. | आधीं योग्यता पाहून खरी, मग स्तुती कोणाची करी. |
| If you play with a fool at home, he’ll play with you in the market. | मूर्ख संगें चेष्टा घरीं, चौघांमाजी फजिती करी. |
| If you pursue evil with pleasure, the pleasure passes away, but the evil remains.- Latin. | कुकर्मीं मौजा मारून घेति, मौजा जाती अपकीर्ति राहाती. |
| If you pursue good with labor, the labor passes away, but the good remains.- Latin. | श्रमानें चांगलें करिती, श्रम जाती कीर्ति राहाती. |
| If you run after two hares, you will catch neither. | दोहों सश्याचे मागें धांवतीं, एकही नलागे हातीं. अ॰ लागे दोहो कामा पाठीं, एकही न घडे शेवटीं. |
| If you save a rough from the gallows, he will rob you that same night. | फांशीं देतां चोरा सोडी, सोडी त्याच्या बसे बोकांडीं. |
| If you steal for others, you shall be hanged yourself. | दुजियास्तव चोरी करिसी, तर जासी त्याकरितां फांशीं. |
| If you sow iniquity, you must reap misery. | अधर्में वर्तावें, तर दुःखी व्हावें. |
| If you trample on a worm, it will turn upon you. | पाय लावतां पुच्छाला, डसेल तुझ्या पायांला अ॰ दुसऱ्याचे हरिसी, शासन पावसी. |
| If you trust before you try, you may repent before your die.- Greek. | ओळखी विना विश्वासतो, जन्मवरीं दुःखी होतो. |
| If you use no ceremony towards others, we shall be treated without any. | पराचा आदर नकरी, कैसा होईल तुला तरीं. |
| If you want a pretence to whip a dog, it is enough to say he ate up the frying-pan. | कुत्र्यास मार देणें असे मनीं, तर तवितलें खालें ऐसें म्हणी. अ॰ मनीं मारायाचें आहे, तरी निमित्त कांहीं पाहे. |
| If you will do it you are brother; if not, my enemy.- Oriental. | बनी तो भाई, नहींतो दुशमनाई. अ॰ कामकरी तो आवडे, नकरी तो नावडे. |
| If you will not hear reason, she will surely rap your knuckles. | मन बुद्धीचे नऐके, तरी पावे बहु धोके. |
| If you wish a thing done, go; if not, send. | काम झालें पाहिजे तर स्वयें जा, नको असल्या पाठीव दुजा. |
| If you wish good advice, consult an old man.- Portuguese. | चांगला विचार असावा, तर म्हाताऱ्यास पुसावा. |
| If you wish to be accounted great, practise liberality. | जर मोठेपणा व्हावा, तर उदारपणा करावा. |
| If you would be happy for death, you must be holy in life. | मरण चांगलें असावें, तर पवित्र रहावें. |
| If you would be little in temptation, be much in prayer. | जरा लालचीनें व्यापिलें, शिवशिव स्मरावें त्यावेळें. |
| If you would compare two men, you must know them both. | दोघाची करितां तुलना, परीक्षा समक्ष हो जाणा. |
| If you would enjoy the fruit, pluck not the flower. | फळाची इच्छा तुला, तरी तोडूं नको फुला. |
| If you would have a faithful servant and one you like, serve yourself. | मना जोगा पाहिजे चाकर, तर स्वतां होऊन श्रमकर. |
| If you would have a good servant, take neither a kinsman nor a friend. | शेवक बरवा असावा, तर परकाच ठेवावा. |
| If you would have a thing kept secret, never tell to any one. | गुप्त ठेवण्यास इच्छिसी, नको सांगूंबा कोणासी. सं॰ मनसा चिंतितं कार्यं वाचा नैव प्रकाशयेत. |
| If you would know the value of money, go and try to borrow some. | पैक्याची किंमत जाणणें आहे, तर उसनें मागून पाहे. |
| If you would make an enemy, lend a man money, and ask him of it again. | जरीं शत्रु करणें आहे, पैका देऊन मागून पाहे. |
| If you would wish the dog to follow you, feed him. | कुत्रा संगे बाळगणें, तर त्याचें पोषण करणें. अ॰ मनुष्यें बराबर बाळगावीं, तर त्यांचे पोटांची चिंता ठेवावी. |
| If your bed be made of roses, beware of the thorns. | गुलाबाची मिळाली शेज, जपावें कांट्यासी रोज. अ॰ हुद्या आपले हातीं आहे, तर दुष्टांशीं सावध राहे. |
| If your desires are boundless, your labor will be endless. | वासनेशीं नाहीं पार, तरी श्रम होती अपार. |
| If your head be safe, you may wear fifty turbans.- Oriental. | सिर सलामत, तो पगडियां पचांस. अ॰ जरी प्राणाची क्षेमता, तरीं मिळवी धनवित्ता. |
| If young men had wit, and old men strength enough, all might be well. | तरूणांस बुद्धि म्हाताऱ्यांस शक्ति, असल्या तरी बऱ्या युक्ति. |
| If youth knew what age would crave, it would both get and save.- Italian. | वृद्धापकाळाची दशा कळती, तर तारूण्यांत धनसंग्रह करती. |
| Ignorance is a voluntary misfortune. | विपत्तीस कारण, अज्ञानचि जाण. |
| Ignorance and mystery seldom live long together. | अज्ञान आणि गुप्तगोष्ट, नाहीं राहत एकवट. |
| Ignorance has no light, errors follow a false light. | अज्ञानास न प्रकाश, भ्रांति दावी त्याचा वेष. |
| Ignorance is never the mother of true devotion. | अज्ञाना नहोय प्राप्ती, करितां जरी खरी भक्ति. |
| Ignorance is the parent of many injuries. | अज्ञानामुळें, पीडा वेळोवेळें. |
| Ignorance is the greatest enemy to learning. | विद्या आणि अज्ञान, परस्परे शत्रु जाण. |
| Ignorance walk hand-in-hand with idleness. | मौर्ख्य आळस संगती, उभयंता मिळून चालती. |
| Ignorant men differ from beasts only in their figures. | अज्ञानी ते पशुवत, भिन्न मात्र आकृतींत. सं॰ मूर्खस्तु परिहर्तव्यः प्रत्यक्षो व्दिपदःपशुः |
| Ill examples are like contagious diseases. | वाईट कित्त्याचें वळण, स्पर्श रोगापरी जाण. |
| Ill doers are ill thinkers.- Scotch. | दुष्टाच्या कल्पना, दुष्टच असती जाणा. |
| Ill got, ill spent. | हपापाचा माल येतो, गपापा जातो. हिं॰ पापीका माल, खाय चंडाल. |
| Ill gotten goods seldom prosper. | घेतां चोरीचा माल, क्वचित होय सफळ. |
| Ill laying up makes many thieves.- Scotch. | उघडे टाकावें, चोरीनें घालवावें. |
| Ill news travels apace. | वाईट खबर, येती लवकर. |
| Ill weeds grows apace.- Scotch. | कडव्या झाडा बहु बाज, रानट्याचा बहु उपज. |
| Impose not a burden on others which thou canst not bear thyself. | तुला नझेंपें ऐंसें ओझें, दुजावरी नघालिजें. |
| Imprint the beauties of authors upon your imagination, and their morals upon your heart. | खुबी ग्रंथकाराची ध्यानीं बसवी, नीति त्याची मनीं चांगली ठसवी. |
| Impudence is the constant companion of that monster ingratitude. | कृतघ्नेतेचे संगतीं, निर्लज्जताही असती. |
| In a calm sea, every man is a pilot. | शांत समुद्रांत जोतो, नावाडी पुढें होतो. अ॰ असतां चालता काळ, सर्व होती अनुकूळ |
| In a country of blind people, the one eyed man is a king.- Spanish. | आंधळ्याचे गावीं, काणा राजा बळीं. अ॰ अल्पज्ञानी, मूर्खांत मोठा मानी. |
| In a lawyer’s hands we only trust our property, in a physician’s our lives. | वकिलाचे हातीं जिणगाणीची सत्ता, वैद्याचिये हातीं आपुला प्राण नुस्ता. |
| In anarrow house with an ugly wife, you are secure of your possession. | कुरूप स्त्री सांकडे घर, निभावती निरंतर. म्ह॰ घर सांकड, बाईल माकड |
| In all labour there is profit: but the talk of the lips tendeth only to penury.- Scriptural. | कष्टकरितां होय प्राप्ती, अळसानें गरीबी येती. म्ह॰ कष्टीं फळ, तपीं राज. |
| In all superstitions wise men follow fools. | अन्यथा धर्म आचरती, शहाणे मूर्खा परी चालती. |
| In at one ear, and out at the other.- Italian. | एका कानीं ऐकणें, दुसऱ्या कानीं सोडणें. |
| In conclusion, serve God and do no ill.- Spanish. | ईश्वराची सेवा करणें, वाईट कोणाचें नाचारणें. |
| In every house pots on the fire.- Oriental. | घरोघर मातीच्या चुली. हिं॰ घरघर मिटियीरी चुले. गु॰ घेरेघेर कादवना चुला. |
| In for a penny, in for a pound. | अरिष्टांत पडणें, बुडणें किंवा तरणें. |
| In giving and taking it is easy mistaking.- French. | देण्याघेण्याचे हो अंती, चुक पडत असती. |
| In good fortune, be moderate; in bad prudent. | राहे भाग्यांत नेमानें, अभाग्यांत विचारानें. |
| In the affair of the world men are saved not by faith, but by the want of it. | अविश्वासें व्यवहार साधे, विश्वासें परमार्थ लाधे. |
| In the ant’s house, a little dew makes a deluge.- Persian. | पडतां किंचित दहिंवर, मुंगीस होतो पूर. अ॰ गरीबा अल्पतोटा येतां त्याचा नाश मोठा. |
| In the city where you wish to sell flowers, do not kick up the dust.- Oriental. | जिस शहरमे फूल बेचे, वहां धूल नउडाय. अ॰ जेथें प्रतिष्ठा मिळवावी, तेथें अप्रतिष्ठा न करून घ्यावी. |
| In the company of strangers, silence is safe. | परिकी मंडळींत नबोलणें, तेणें सदा निर्भय असणें. |
| In the day of wealth, remember the hour of adversity. | विपत्तींत तापझाले, स्मर जरी भाग्य आलें. |
| In the dreams of a fowl, barley is barley.- Oriental. | मुरगीके ख्वाबमे, दानाही दाना. म्ह॰ सुतारके मनमे बभूलिया. गु॰ सुथारनु मंन बाबलीये. |
| In the path of life are many thorns, as well as flowers. | संसार मार्ग स्वभाविक, त्यांत पाहे पुष्पें कंटक. अ॰ संसारीं सुख दुःख, दोन्ही समान देख. |
| In time of prosperity, friends will be plenty; in time of adversity, not one amongst twenty. | संपत्ति असतां बहु मित्र मिळती, विपत्काळीं सर्व सोडूनिया जाती. |
| In vain he craves advice that will not follow it. | उपदेश देणें व्यर्थ, नसतां मनीं भावार्थ. |
| In your whole behaviour be humbly and obliging. | आपल्या वर्तण्या माझारीं, होय नम्र उपकारी. |
| In youth, how wide the field of hope! In age, how narrow! | ज्वानींत उमेदीची उडी, म्हातारपणीं केवळ थोडी. |
| Inattention shows contempt and contempt is never forgotten. | अनपमानापासून धिक्कार, धिक्कारापासून नाहीं विसर. |
| Inconstancy is the attendant of a weak mind. | कोंवळें चित्तीं, स्थिरता नसती. |
| Incredulity is not wisdom but the worst kind of folly. | अविश्वास तें नाहीं ज्ञान, सर्व प्रकारी मूर्खत्व मान. |
| Indolence is the greatest enemy to economy. | आळस कुटुंबाचा वैरी, नाश करी परोपरी. |
| Indulge not desire at the expense of virtue. | आपुलिया पुण्यव्यये, इच्छा पूर्ण करूं नये. |
| Industry is fortune’s right hand, frugality her left. | उदीम आणि खर्चमित, डावा उजवा श्रीचा हात. |
| Industry is the philosopher’s stone that turns all metals into gold. | उद्योग हीच किमया बरी, धातु मात्राचे सोनें करी. |
| Industry needs not wish. | मनोरथांचा भरंवसा, उद्योगी नधरी सहसा. |
| Industry pays debts, but despair increaseth them. | उद्योग कर्ज वारितो, निरूद्योग कर्ज वाढवितो. |
| Ingratitude is unpardonable, and dris up the fountain of all goodness. | नको क्षमा कृतघ्नाची, हानी करितसे सत्वाची. |
| Injury must never provoke a good man to do wrong. | भल्याजना पीडा करी, तो नधरी मनावरी. |
| Injuries accompanied with insults are never forgiven. | पीडा आणि अपमान करी, त्याजवर क्षमा नधरी. |
| Innumerable sins bring countless sorrows. | पापें अगणित करावीं, मग दुःखेंचि भोगावीं. |
| Inordinate riches have made many a man poor. | द्रव्याची व्यवस्था नराखिती, मातबराचे गरीब होती. |
| Instruction and a good education are a durable portion. | चांगला अभ्यास आणि शिकवणी, ग्रहण करितां राहाती दृढपणी. |
| Integrity is the best mantle. | प्रमाणिकपणा, तो तारक जाणा. |
| Integrity, without knowledge, is weak; knowledge without integrity, is dreadful. | ज्ञानावाचून खरेपणा निर्बळ, खरेपणाविण ज्ञान नाहीं सबळ. |
| Into a shut mouth flies do not enter. | तोंड मिटून धरी, माशी नशिरे भीतरीं. अ॰ मागितल्याविण, कोणी देत नाहीं जाण. |
| It avails little to the unfortunate to be brave.- Spanish. | अभाग्य धैर्यवान, नाहीं होत जाण. |
| It becomes not the law-maker to be a law-breaker.- Greek. | जे कायदे करणारे, ते न त्यांतें मोडणारे. |
| It costs more to revenge injuries than to bear them. | नुकसानी साहाणें हा थोडा श्रम, सूड घेणें तो त्याहून विषम. अ॰ नुकसानी सहन करणें, बरवें नाहीं सूड घेणें. |
| It has been a great misfortune to many a one that he lived too long. | वर्षे बहुत वांचणें, तें तो दुर्दैंवांचें जिणें. |
| It is bad action that success cannot justify. | ज्या कामांत यश नाहीं, तें काम बरें नाहीं. |
| It is a bad cause, that none dares speak in. | बोलतानां धैर्य हरें, त्याकज्यांत नाहीं बरें. |
| It is bad horse indeed that will not carry his own provender. | वैरण न्यावया अपमान करी, तो घोडा असे बहु चुकावू तरीं. अ॰ जो आपलें काम नकरी, तो आळसी म्हणावा तरीं. |
| It is a base thing to tear a dead lion’s beard off. | मेल्या सिंहाची दाढी तोडती, ते प्राणी हलके दिसती. अ॰ पराक्रमी मेल्यावरी दोष ठेवी, तो तर हलका ऐसा भावी. |
| It is a base thing to tread upon a man that is down. | पडल्यावरी लात मारणें, हीं नीच पुरूषाचीं लक्षणें. |
| It is a fraud to borrow what we are not able to repay.- Latin. | देण्यास नाहीं थांगा, कर्ज घेणें तो दगा. अ॰ फेडण्याची शक्ति नाहीं, कर्ज दग्याचें तें पाहीं. |
| It is a good sport that fills the belly. | भरी आपुल्या पोटाला, खेळ तोचिहो चांगला. |
| It is a great cruelty to spare all, as to spare none. | अवघें रक्षावें तें वाईट, सारें खर्चावें तें नाहीं नीट. |
| It is a great pleasure to eat and have nothing to pay. | पडतनाहीं खाऊ न देणें, तें सुख मोठें भोगणें. |
| It is a long road that has no turning. | रस्ता जोकीं वळणाविण, चालतानां लांब जाण. म्ह॰ वाटेला नाहीं फाटा, तर वाटे हेलपाटा. |
| It is a noble satisfaction to be ill spoken of, when we are conscious of doing what is right. | कारभार योग्य करी, निंदेचा संतोष धरी. |
| It is a pity that those who taught you to talk, did not also teach you to hold your tongue. | सर्व बोल बोलतां स्पष्ट आलें, मौन कोठें धरावें तें नकळें. |
| It is a poor satisfaction to rejoice in the destruction of an enemy. | शत्रु नाशीं हर्ष पावें, तें तर अनुचित म्हणावें. |
| It is a poor heart that never rejoices. | अंतःकरणीं हर्ष नाहीं, तें दुःखानें भरलें राही. |
| It is a sad house where the hen crows louder than the cook.- Italian. | खोंबड्याहून कोंबडी आरवती, तें घर वाईट ऐसें बोलती. अ॰ ज्या घरीं बळ असें वनि तेचें, त्या घरीं धिक जिणें पुरूषाचें. |
| It is a wise child that knows its own father.- Greek. | जाणें अपलें कैसें कूळ, तोचि जाणा शहाणा मूल. |
| It is all one a hundred years hence. | शत वर्षा नंतर, होईल वर्णसंकर. |
| It is a miserable sight to see a poor man proud, and a rich man avaricious.- Italian. | गरीबगर्वी लोभीधनी, पाहतानां खेद वाठे मनीं. |
| It is altogether in vain to learn wisdom and yet live foolishly. | मूर्खपणानें वागणें, शिकले ज्ञान व्यर्थ जाणें. |
| It is an ill battle where the devil carries the colors. | निशाण जातां शत्रुजवळ, युद्धीं पराजय केवळ. |
| It is an ill bird that bewrays its own nest.- Greek. | स्वघरोटा मोडती, ते पक्षी व्दाड असती. अ॰ स्वहस्ते आपुला नाशकरी, तो दिसतो मूर्खापरी. |
| It is an ill cause that the Lawyer thinks shame of.- Scotch. | वकील हातीं नधरी, तो कज्जा वाईट तरीं. |
| It is an ill procession where the devil holds the candle. | व्दाड मशालजी असतो, उजेड थोडा पाडतो. अ॰ दुष्ट कारभारी असतो, समुदायाचा विट्ट करितो. |
| It is an ill wind that blows nobody good.- Scotch. | वाईट वारा सुटतो, तो सर्वां बाधक होतो. अ॰ वाईट प्रकरण निघतें, तें सर्वांस बाधक होतें. |
| It is an unhappy circumstance when in doing our duty we are compelled to offend others. | चाकरी बजावणे लागती, त्यांत इतराची मर्जी मोडती. |
| It is as hard for the good to suspect evil, as it is for the bad to suspect good. | भल्या भलेच दिसती, दुष्टा दुष्टचि भासती. |
| It is as natural to die as to be born. | जसें जन्मावें, तसें मरावें. |
| It is bad to have too many irons in the fire. | भट्टी भरतां लोखंडीं, बहुत असतां नासाडी. अ॰ शक्तीहूनि अधिक करी, नाश पावे शीघ्र तरीं. |
| It is better to acknowledge an error that to persist in a consistent obstinacy. | चूक झाली पदरीं घ्यावी, हुजत नचि करावी. |
| It is better to be a beggar than a fool.- Italian. | भिकारी असावें, पण मूर्ख नसावें. |
| It is better to be praised by another than by oneself. | स्तुति दुसऱ्यानें करणें, आपली आपण वर्जणें. |
| It is better to do something than to project many things. | बहु कल्पना करून काय, कांहीं आचरल्या शिवाय. |
| It is better to be unborn than untaught; for ignorance is the root of misfortune.- Greek. | अशिक्षित जो राहिला, त्याहून बरा तो नजन्मला, अज्ञान जाण, दुःखास कारण. |
| It is better to do well than to say well.- Italian. | बरेंबरें बोलून काय, आचरितां बरें होय. |
| It is better to suffer wrong than to do it. | वाईट आलें तें सोसावें, पण वाईट नकरावे. |
| It is better to live on a little than to outlive a great deal. | थोडे खर्चांत राहावें, बहुत खर्च नकरावे. |
| It is better to marry a quiet fool than a witty scold. | कर्कशीशीं लग्न करणें, त्यापेक्षां मूर्खीशीं वरणें. |
| It is better to please a fool than to be angry with him. | मूर्खास रागें नभरणें, त्यास खुशीच ठेवणें. |
| It is better to reprove your own errors than those of others. | दुसऱ्याची खोड काढणें, पहिली अपुली सुधारणें. |
| It is better to reprove privately, than to be angry secretly. | कोणा एकांती छेडणें, पोटीं राग नठेवणें. |
| It is better to sit with a wise man in prison, than with a fool in paradise.- Persian. | शहाण्यासवें बंदी बरी, मूर्खसंग नको सोन्याभरी. |
| It is cruelty to the innocent not to punish the guilty. | दोषीयांसी नदंडितां, नबरें निर्दोषाच्या चित्ता. अ॰ अपराध्यांसी नदंडा, तर दुसऱ्यां करिती पीडा. |
| It is dangerous to meddle with the quarrels of the wicked. | दुष्टवादांत पडणें, घातक तें समजणें. |
| It is dangerous to supply the cruel with hostile weapons. | निष्ठुरा हातीं शस्त्रें देणें, तींच घाताचीं लक्षणें. |
| It is dark under the lamp.- Oriental. | चिराग तलें अंधीयारा. अ॰ चावडी जवळ राहाती, तरीं चोरी होत असती. |
| It is dear bought that is bought with prayers.- Italian. | याचना करून मागणें, खरीदीपेक्षां कठिण वाटणें. |
| It is difficult keeping that which is admired by many.- Latin. | अपूर्व वस्तु आपुल्या घरीं, ठेवितां कठीण पडे भारी. |
| It is difficult to repair a broken glass.- Persian. | फुटलें मोती तुटलें मन, जडत नाहीं कदापि-जाण. |
| It is easy preaching to the fasting with a full belly. | स्वस्थपणें पारायण करणें, भरल्या पोटीं उपवाशियां ऐकिवणें. अ॰ लोकां सांगे उपवास करणें, आपण तर जेवून येणें. |
| It is easy to defend the innocent; but who is eloquent enough to defend the guilty?- Latin. | निरपराध्या साध्य होती, अपराध्या नउभे राहाती. |
| It is easier to run from virtue to vice than from vice to virtue. | दुराचरणीं जातां सोपें पडतें, सदाचरणीं येतां कठीण वाटतें. |
| It is easier to take poison than alms.- Oriental. | विषघेतां सोपें पडतें, भीक मागतां कठीण वाटतें. |
| It is easier to suppress the first desire, than to satisfy all that follow it. | प्रथम विषयीं मन मारी, तर नहोय इच्छा दुसरी. अ॰ बीज मारिल्यावरी, झाड नहोय ही खातरी. |
| It is for want of thinking that most men are undone. | मनन करून नकरती, बहु नाशातें पावती. |
| It is good fishing in troubled waters- French. | ढवळलें पाण्यांत, मासे येती धरण्यांत. अ॰ होतां राजक्रांती, होय द्रव्याची प्राप्ती. |
| It is foolish to lay out money in purchase of repentance. | पैसाटाकून संतापा, विकत घेऊं नको बापा. |
| It is good to fear the worst, the best save itself. | दुष्टकर्मा अधीं भिणें, रक्षण होईल उत्तम तेणें. |
| It is good to go on foot when a man hath a horse in his hand. | हातीं घोडा धरून चालणें, थकलां म्हणजे स्वार होणें. अ॰ पैका जवळ बाळगिणें, कामपडल्या उपयोगी पडणें. |
| It is good to hear mass and keep house.- Spanish. | चित्त भजनीं असावें, प्रपंचांतही राहावें. |
| It is godness, not greatness, that will do thee good. | थोरवी पेक्षां भलेपण, करितां होईल कल्याण. |
| It is hard for an empty bag to stand upright. | रिती पिशवी उभी राहत नाहीं, गरीबींत सदाचरण चालत नाहीं. |
| It is hard to live in rome and fight with the Pope.- Scotch. | पर राष्ट्रीं राहाणें, त्याचे विरूद्ध न बोलणें. |
| It is human to err, but diabolical to persevere. | चुकी मनुष्या पासून होती, शोधतांना कठीण पडती. |
| It is ill angling after the net. | एकदां लोणी काढियेलें, मग घुसळून काय मिळे. |
| It is ill playing with edged tools. | शस्त्रावरीं विश्वासणें, तो वाईट खेळ जाणें. |
| It is important to preserve property as to acquire it. | धनप्राप्तीस यत्न जितके, रक्षणाला तेही तितुके. |
| It is in vain to learn wisdom, and yet to live foolishly. | वागे जरीं मूर्खापरी, ज्ञानाभ्यास व्यर्थ तरी. |
| It is in vain to watch a really bad woman- Italian. | जी स्त्री मूळची वाईट, जपून तिसी नहोय नीट. हिं॰ रंडीरहीतो आपसे, नहीतो सगे बापसें. |
| It is less difficulty to plant new truths than to root out old errors. | कठिण सत्य स्थापन, त्याहून भ्रांति निवारण. |
| It is less painful to learn in youth than to be ignorant in age. | ज्यास करणें विद्याभ्यास, पूर्ववय साध्य त्यास, म्हातार पणीं विद्याहीन, होतो दीनाहूनि दीन. |
| It is miserable hospitality to open your doors and shut your countenance. | बोलवून पाहुण्या आदर नाहीं, तो तर हलकेपणा पाहीं. |
| It is money makes the mare to go. | दाम करी काम, बीबी करी सलाम. सं॰ द्रव्येणसर्वेवशाः |
| It is more blessed to give than to receive. | घेण्यापेक्षां दुसऱ्यां देणें, सुख होय फार तेणें. |
| It is more easy to praise poverty than bear it.- Italian. | दैन्य कथितां सोपें वाटे, सहन करितां दुःख मोठें. म्ह॰ बोलतां बोला सोपे, करितां टिरी कांपें. |
| It is more easy to threaten than to kill- Italian. | नमारितां भय दावी, बरी नीति ती वदावी. |
| It is more painful to do nothing than something. | रिकामें राहावें, त्यापेक्षां कांहीं करावें. अ॰ रिकामपणा दुःख देतो, यत्न हितचि करितो. |
| It is more wisdom sometimes to dissemble wrongs than to revenge them. | आपुली नुकसानी कोणी करिती, ती न उगवावी ही चांगली रीती. |
| It is necessary to be good rather than to appear so. | खरेचखरे सभ्य व्हावें, सोंग कशासि धरावें. |
| It is never too late to learn. | शिकण्याचा काळ गेला, म्हणू नयें कोणत्या वेळा. |
| It is next to impossible to correct habitual vices. | अंगीं जडलेला दुर्गुण, निघतां फारच कठीण. |
| It is no small conquest to overcome yourself. | आपलें मन स्वाधीन ठेवणें, हा तर मोठा जय म्हणणें. |
| It is not an art to play, but is very good art to leave off play.- Italian. | नाहीं खेळणें हें बरें, खेळ सोंडणें हित करे. |
| It is not wise to wake a sleeping lion. | निजल्या सिंहा जागृत, नकरणें हें उचित. |
| It is not for a man in authority to sleep a whole night.- Greek. | मोठ्या अधिकारीं असणें, त्याणें सारीरात्र झोंप नघेणें. |
| It is not much to give a leg to him who gave you the fowl.- Spanish. | जेणें तुम्हा फूल दिलें, पाकली देतां त्या काय गेलें. |
| It is not the burden, but the over-burden, that kills the beast.- Spanish. | ओझें फारच घेणें, तर प्राणासच मुकणें. |
| It is not the cowl that makes the friar.- Scotch. | कंथा माळा घातल्यनें, फकीर होत नाहीं जाणें. |
| It is not the gay coat that makes the gentleman. | उत्तम पोशाक करणें, गृहस्थ नहोय तेणें. |
| It is not time to do good.- Oriental. | भलेका जमाना नहीं. |
| It is of more consquence to know how to live than how to die. | मरण जीवन कैसें व्हावें, हें तों सर्वांहीं जाणावें. |
| It is one thing to talk, and another to act. | बोलण्यांत एक आणावें, करण्यांत दुजें दाखवावें. |
| It is possible to sin against charity, when we do not against truth. | कुपात्रीं धर्म घडे, पदरीं पाप पडे. |
| It is pride, and not nature, that crave much. | जें दिमाखा लागतें, तें साधेपणा नसतें. |
| It is proper to eat moderately and dress well- Oriental. | थोडा खाना, बनावसे रहना. |
| It is prudent to consider the consequence before we resolve. | कामा पूर्वीं विचार करिती, हीच चतुराईची रीती. |
| It is self-conceit that makes opinion obstinate. | जो मत्ताग्रह धरतो, तो अभिमानी असतो. |
| It is sin, whether you steal sesamum, or sugar.- Oriental. | गूड चूरावतो पाप, तल चूरावतो पाप. अ॰ कोणतीही चोरी करी, तरी पाप बसे शिरीं. |
| It is sweet and glorious to die for one’s country- Latin. | स्वदेशाकरितां मरणें, चांगले प्रतापी म्हणणें. |
| It is best revenge to overcome an enemy by a good turn. | शत्रु उपकारे जिंकणें, तोचि त्याचा सूड घेणें. |
| It is the bridle and spur that make a good horse. | चाबूक लगामीविना, घोडा नहोय नीट जाणा. |
| It is time to set when the oven comes to the dough. | भट्टी तापल्यावरी, उंडे मांडिती भीतरीं. अ॰ नहाण आल्यावरी, पतिनाद लागेतरी. |
| It is too late to complain when the thing is done.- Italian. | जें घडून आलें तें खरें, हायहाय करतां न निवारे. |
| It is too late to spare when the botton is bare. | खालीं असतां हात, कोणाला न देववत. |
| It is very easier to fill a glutton’s belly than his eye. | खादाडा नजरभर देणें, पोट भरतां पुरे न म्हणें. |
| It is very seldom that a great talker hath either discretion or good manners. | फार बडबड करिती, त्यांच्या क्वचित चांगल्या रीती. |
| It is unlawful, to beg from a beggar.- Oriental. | मुफलससे सवाल हरामहै. अ॰ भिकाऱ्या जवळ मागणें, तें तर अयोग्य करणें. |
| It may be necessary sometimes to hold a candle to the devil. | करावा लागतो दुष्टाचाही, कोणेसमयीं आर्जव कांहीं. |
| It must be unfeeling mind that derives pleasure from the destruction of others. | परघातें हर्ष पावें, तें मन कठोर जाणावें. |
| It shews great barbarity to make a jest of the misfortune of others. | दैवहीनाची थट्टाकरणें, तेंचि दुष्ट आचरणें. |
| It was necessary to hold my turban with both hands.-Oriental. | दोनो हाथो पगडी, संभालने पडी है. अ॰ फार प्रयत्नानें, संकटांतून निघणें. |
| It were better to hear the lark sing, than the mouse chirp. | उंदिराची चिवचीव श्रवण करणें, त्यापेक्षां बरा पक्षांचा ध्वनी ऐकणें. अ॰ शहरांत राहून उपद्रव भोगणें, त्यापेक्षां बरें पर्वतीं राहाणें. |
| Jack-of-all-trades, and master of none. | बहु कसबें शिकूंजाती, एकही कसब नयें हातीं. |
| Jack of all trades is no trade. | करी हरकाम, तो नाहीं उदीम. |
| Jesting lies bring serious sorrows. | थट्टेच्या लबाड्या, त्याच दुःखाच्या उड्या. |
| Jest not with the eye, nor with religion.- Spanish. | नेत्रें चेष्टा नकरणें, धर्म विरूद्ध न वदणें. |
| Jesting often indicates a want of understanding. | वारंवार थट्टा करितो, आपल्या अज्ञाना दावितो. |
| Jests are seldom good the first time, but the second distasteful. | एक वेळ गोष्ट बरवी मस्करीची, पुन्हा तीच बोलतां नाहीं रूची. म्ह॰ थोडी तों गोडी, फार तर लबाडी. |
| Jests like salt should be used sparingly. | जपूनच थट्टा करी, भाजी माजीं मिठापरी. |
| Jests,like sweetmeats, have often sour sauce. | थट्टा करितां गोड लागती, परिणामीं कडू वाटती. म्ह थट्टा अधीं करूंनये, केली तर बोलूंनये. |
| Jests should never be suffereed to intrude on good manners. | प्रमाणिका बराबरी, मस्करीच्या गोष्टी नकरी. |
| Jocular slanders often prove serious injuries. | मस्करीनें बालट घेती, बहुधा खरेंही ठरविती. |
| Joking with hands is the wit of blackguards. | हातानें थट्टा करणें, तींतों पाजीचीं लक्षणें. |
| Jollity often exists without a spark of friendship. | आनंदमय वृत्ति, मैत्री विणही होती. |
| Judge not of a ship as she lies on the stocks.- Italian. | तारूं बद्ध काठ्यावरीं, तेव्हां परीक्षा नकरी. |
| Judge not of men or things at first sight. | परीक्षा ती पाहातांचि, नकरी हो कोणाची. |
| Judgement and truth are equivalent. | न्याय आणि खरेपणा, बरोबरीची जाणा. |
| Judgement is the child of observation. | भाषण असतां अनुकूळ, तेंचि निश्चयाचें फळ. |
| Judgement is the throne of prudence and silence is its sanctuary. | ज्ञान चतुराईचें स्थान, मौन तिचें आलय जाण. |
| Just praise only a debt, but flattery is a present. | योग्य स्तुति आभारवत, खुशामती ओशाळगत. |
| Justice ought to be the rule to the will of kings. | न्याय रीतीनें, चालावें राजानें. |
| Justice will not condemn, even the devil, wrongfully. | न्यायाच्यानें दुष्टासही, खोटा पाडवत नाहीं. |
| Keep a close mouth if you’d have a wise head. | जरीं शहाणा असती, तरीं बंद ठेवी वाचेसीं. |
| Keep a thing seven years, and you will find a use for it.- Gaelic. | वस्तु ठेवी संग्रहासी, कालें पडे उपयोगासी. सं॰ कोकालोफल दायकः |
| Keep counsel thyself first. | स्वयें विचारानें वागावें, मग दुसऱ्या सांगावें. |
| Keep God in your thought whilst engaged in your work. | काम करण्याचे प्रसंगीं, ईश ठेवी अंतरंगीं. पु॰ कामामध्यें काम, भज मना रामराम. |
| Keep good company, and you shall be of the number. | ठेवा चांगली सोबत, गणले जाल त्या संख्येंत. अ॰ चांगला समागम ठेविती, त्यास लोक चांगले म्हणती. |
| Keep money when you are young, that you may spend when you are old. | तारूण्यांत धन मिळवी, वार्धक्यांत खर्चालावी. |
| Keep no more cats than will catch mice. | मांजर ठेवी घरीं, जी उंदिरातें धरी. अ॰ काम करता गडी, ठेवी धरून आवडी. |
| Keep not, nor covet, what is not your own. | दुसऱ्याच्या वस्तुवरीं, कदापि लोभ नधरी. |
| Keep aloof from quarrels; be neither a witness nor a party.- Spanish. | कज्जापासून दूर राही, मग साक्षी पडत नाहीं. |
| Keep something for a painful fit.- Scotch. | हातापायांसाठीं, ठेवा कांहीं गांठीं. |
| Keep the bowels open, the head cool and the feet warm, and a fig for physician. | ठेवी पोट साफ पाय उष्ण, नेहमी गार मस्तक जाण, मग वैद्याची गरज, सोड हित हेंच समज. |
| Keep the feast to feast-day.- Scotch. | सणा वारीं, मेजवानी करीं. |
| Keep the shop, and thy shop will keep thee.- Spanish. | दुकान चांगले संभाळ, करील तुझा उदयकाळ. पु॰ जो दुकानाचा चाकर, दुकान होय त्याचें किंकर. |
| Keep your purse and your mouth close. | पैका आणि खर्च अपुला, संभाळणें योग्य तुला. अ॰ आदाया पेक्षां कमी, खर्च असूदें नेहमीं. |
| Keep your thoughts to yourself; let your mien be free and open. | ठेवी मन स्वाधीन, राहे प्रगट डौलान. |
| Keep your tongue within your teeth.- Scotch. | आपले बोलणें, स्वाधीन ठेवणें. |
| Keeping from falling, is better than helping up. | पडल्यावरी साध्य होणें, त्याहून बरें न पडूं देणें. |
| Kill the lion’s whelp; thou’lt strive in vain when he’s grown. | मारी लहानपणीं सिंहपोर, जड पडे थोर झाल्यावर. अ॰ शत्रू लहान असतां संहारी, पुढें कठीण पडे भारी. |
| Kind speeches comfort the heavy-hearted. | दयाळू भाषणानें, दुःखी पावती समाधानें. |
| Kindness is lost upon an ungrateful man. | क्रियानष्टीं उपकार, करितां व्यर्थचि जाणार. |
| Kindness will creep when it cannot run.- Scotch. | उपकार फेडतां पडतो जड, त्याची हळूंहळूं करी फेड. |
| Kindnesses, like grain, increase by sowing. | धान्या प्रमाण उपकार, पेरण्यानें वाढती फार. |
| King as well as mean men must die. | राजापासून किंकरास, आहे मरण खास. |
| King’s chaff is worth other man’s corn.- Scotch. | राजगृहीचा भुसारा, इतरां तो मुशारा. |
| Kings have long arms, and have many eyes and ears.- Italian. | उदारशक्ति दूर पाहाणें, असीं असावीं राज लक्षणें. |
| Kings have no power over souls. | राजाची सत्ता देहावरीं, नाहीं चालत प्राणावरीं. |
| Kings may win crown but cannot conquer death. | राजा राष्ट्रातें जिंकित, मृत्यु पुढें नाहीं टिकत. |
| Kings ought to be kings in all things.- Latin. | भूपें भूपापरी असणें, कधीं तरी हलकें नसणें. |
| Knaves imagine nothing can be done without knavery. | ठकपणावीण कांहीं, ठक मानीं कीं होत नाहीं. |
| Knavery may serve a turn, but honesty is best in the long run. | ठकपणा दोन दिवस, खरेपणा बहूवस. |
| Know thyself- Greek. | आपणा आपण जाणावें, मग दुसऱ्या सांगावें. |
| Knowledge and learning are preferable to riches. | विद्या आणि ज्ञान, द्रव्यापेक्षां अधिक मान. |
| Knowledge directs practice, and practice increases knowledge. | ज्ञानें वहिवाट होती, तीच ज्ञाना वाढविती. |
| Knowledge in every state is a grand treasure. | अवघे राष्ट्रामध्यें ज्ञान, आहे मोठेसें निधान. |
| Knowledge in youth is wisdom in age. | असतां तरूणपणीं ज्ञान, तें म्हातारपणीं शहाणपण. |
| Knowledge is silver among the poor, gold among the nobles, and a jewel among princes.- Italian. | गरीबा ज्ञान रूप्या ऐसें, समर्थाचें सोन्या सारिसें, राजा रत्ना सरिसें ज्ञान, ज्ञान म्हणून एकच जाण. |
| Knowledge is the treasure, but practice is the key to it. | ज्ञान मनाचें निधान, वहिवाट त्याची युक्ति जाण. |
| Knowledge is worth nothing unless we do the good we know. | चांगलें आचरणावीण, ज्ञान म्हणावें तें हीन. |
| Knowledge puffs up some men, and humbles others. | ज्ञाने कांहीं फुगती, ज्ञानें कांहीं लवती. |
| Knowledge should be free as air and pure as water. | ज्ञान वायू सारखें खेळती, पाण्यासारखें निर्मळ ठेवी. |
| Knowledge will become folly, if good sense do not take care of it. | ज्ञानालागी वेडेपणा, येतो नकरितां विचारणा. |
| Knowledge without education is, but armed injustice. | विद्येवांचून ज्ञान, नसें शोभाय मान. |
| Knowledge without practice, makes but half an artist. | ज्ञान वहिवाटीवांचून, कसबांत दिसें अपूर्ण. |
| Knowledge without virtue is best learned ignorance. | सद्रुणाशिवाय ज्ञान, तें सर्वही अज्ञान. |
| Labor brings pleasure, idleness brings pain. | उद्योगानें सुख येतें, रिकामेपणीं दुःख होतें. सं॰ उद्योगिनंपुरूषसिंहमुपैतिलक्ष्मीः |
| Labor is a lot of man.- Oriental. | मर्दकों गर्द जरूरहै. सं॰ उद्योगंपुरूषलक्षणं. |
| Labor is mortal enemy to love, and deadly foe to fancy. | उद्योग इष्काचा वैरी, तो इच्छेचे विरूद्ध करी. |
| Labor is preferable to idleness, as brightness is to rust. | रिकामें नसावें उद्योग करी, शस्त्र वापरण्यानें जंग न धरी. |
| Ladies of pleasure affect not you, but your money. | अनुकूळ नसे वेश्या, वश असे जाणा पैश्या. |
| Lament not the loss of that you cannot retrieve. | जें सुधारवत नाहीं, त्याचा शोक करून कांहीं. |
| Land was never lost for want of an heir. | जमीनीस धनी नसतां पाही, जमीन कोठें जात नाहीं. अ॰ असतां द्रव्य संग्रहीं, सोयरी सोडीत नाहीं. |
| Laughter is the hiccup of a fool. | उचकी येणें तोंवरीं, मूर्ख हासे परोपरी. |
| Laughter is the source of quarrelling, and coughing of diseases.- Oriental. | लडायका घर हांसि, रोगका घर खांसि. |
| Laughter succeeds sorrows. | सुखा मागें, दुःख लागें. |
| Lavishness is not generosity. | होत नाहीं उदारपणा, उडावपणा केल्यानें जाणा. |
| Law cannot persuade where it cannot punish. | जेथें न्याय चालत नाहीं, तेथें शासन न होय कांहीं. |
| Law governs the man and reason the law. | मनुष्य वागतो नीतिनें, न्याय चालतो बुद्धीनें. |
| Law is costly, take a part and agree.- Scotch. | फिर्यादीचा खर्च मोठा, थोडें घेऊन मिटवा तंटा. |
| Lawless love never ends without a loss. | लागतां परस्त्रीशीं प्रीती, अनहीत होऊनियां तुटती. |
| Law-makers should not be law-breakers.- Scotch. | जे कायदे कर्ते, ते न त्याचे संहर्ते. |
| Law should not be the rich man’s luxury, but the poor man’s remedy. | कायदे गरीबा उपयोगी, अगत्य नाहीं थोरालागी. |
| Laws are not made for the good.- Latin. | चांगलें मनुष्यां करितांही, कायदे प्रगट करीत नाहीं. |
| Laws catch flies, but let hornets go free. | अल्प न्याय करितो, मोठा तो सोडून देतो. |
| Laws not executed are of no value, and as well not made as not practiced. | जे कायदे चालत नाहीं, ते नकेल्या परी पाहीं. |
| Lawyers don’t love beggars. | वकिलाशी गिराहीक, नावडे निर्धनी लोक. |
| Lawyers houses are built on the heads of fools. | मूर्ख लोक भांडती, वकील घरें बांधती. |
| Lay on the road you will bring on scholar.- Oriental. | छडी लागे छमछम, विद्या येई घमघम. |
| Lazy folks take the most pains. | आळसी मनुष्यास, श्रम पडती विशेष. |
| Lean libery is better than fat slavery. | मोकळेपणीं गरीबी बरी, बंधनाची नलगे थोरी. |
| Lean not on the weak staff, trust not a weak man. | नबळे काठीवरी न टेंकणें, मूर्खीं नच विश्वासणें. |
| Learning is to the studious, and riches to the careful, as well as power to the bold, and heaven to the virtuous. | जपेल त्याची संपत्ती, करील त्याची विद्या व्युत्पत्ति, मारील त्याची तरवार, भजेल त्याचा ईश्वर. |
| Learning is a sceptre to some, a bauble to others. | एका विद्या राजवेत्र, एका मुलाम्याचें पात्र. अ॰ कोणास विद्या राज सत्ता, कोणास प्राप्त दरिद्रता. |
| Learning is an ornament in prosperity, a refuge in adversity, and a provision in old age.- Greek. | विद्या भूषण संपत्तींत, होय आश्रय विपत्तींत, जरेंत उपयोगी पडती, नसतानां द्रव्य हातीं. |
| Learning is the eye of the mind. | विद्येचा अभ्यास, तोच मनाचा प्रकाश. |
| Learning is wealth to the poor, and an ornament to the rich. | गरीबास विद्या धन, द्रव्यवानातें भूषण. |
| Learning makes a good man better, and an ill man worse. | विद्या कुजना कुजन करी, सुजना सुजनता वरी. |
| Learning makes a man fit company for himself. | विद्येचे योगानें, मंडळींत योग्य होणें. सं॰ विव्दान प्रशस्यते लोके विव्दान सर्वत्र पूज्यते. |
| Learning refines and elevates the mind. | विद्या मना सुधारती, मनातेंही थोर करिती. |
| Learn to live as you would wish to die. | जैसें जिणें ठेवावें, तैसें मरण इच्छावें. |
| Learn to unlearn what you have learned amiss. | वाईट शिकलां तें सोडा, चांगलें शिकून पारपाडा. |
| Learn wisdom by the folly of others.- Italian. | दुसऱ्यांच्यां वेडेपणें, आपण चातुर्य शिकणें. |
| Leave not that to chance, which care might prevent. | प्रयत्नानें विघ्न टळे, तर दैवावर न घाले. |
| Leeches do not stick to a stone.- Oriental. | पथरको जोक, नही लगती. अ॰ ऐकून गरीबाची याचना, निष्ठुरां दया नयेती जाणा. |
| Leave a jest when it pleases you best. | थोडक्यांत गोडी, बहु थट्टा सोडी. |
| Leave raillery, when it is the most agreeable. | जेव्हां येईल रंगास, तेव्हां सोड उपहास. |
| Lend and lose; so play fools. | कर्ज देऊन हारणें, तें मूर्खाचें खेळणें. |
| Lend thy horse for a long journey, thou mayest have him return with his skin. | घोडा स्वांरीस देणें, अस्थि चर्म माघारीं घेणें. |
| Lend your money and lose your friend.- Scotch. | धनका धन गया, और दोस्तका दोस्त गया. अ॰ कर्ज मित्रा देऊं नये, दिल्हें तर मागूं नये. |
| Lenity and severity are the extreme of partiality. | उणें अधिक दंडण, पक्षपाताचें लक्षण. |
| Less of your courtesy, and more of your purse.- Latin. | थोडी करी शिष्टता, उदार होय देतां. |
| Let another man praise thee, and not thine own mouth.- Scriptural. | आप आपणा नवर्णावें, जनें आपणा स्तवावें. |
| Let another’s ship-wreck be your sea-mark. | परनाशातें पाहाणें, आपण सावध होणें. पु॰ पुढल्यास ठेंच लागे, सावध होय जो असे मार्गे. |
| Let choler be a common soldier not a commander. | क्रोध स्वाधीन ठेवावा, त्यास श्रेष्ठ नहोऊं द्यावा. |
| Let every man have his own.- Latin. | ज्याचें त्यानें घ्यावें, दुसऱ्यानें न पुसावें. |
| Let every man praise the bridge he goes over. | ज्यापासून पारपडणें, त्याची स्तुति करणें. |
| Let every pedlar carry his own burden. | नेती अवघे फेरेकरी, ओझें आपुल्या डोईवरीं. अ॰ ज्याणें घ्यावा भार, त्याणेंच करावा पार. |
| Let every tub stand on its own bottom. | अवघी गंगाळें रहाती, आपुल्या बुडावरतीं. अ॰ आपलें ओझें आपणा, घेणें आहे योग्य जाणा. |
| Let not the mouse-trap smell of blood. | उंदिराचा सांपळा, नठेवी रक्तानें माखला, उंदिर स्वास घेती, पळूनिया जाती. |
| Let not thy heart be upon the world when thy hands are raised in prayer. | करितां देवाची प्रार्थना, जनीं जाउंदेऊं नये मना. |
| Let not your tongue cut your throat.- Oriental. | फांसी गळ्यांत नयावी, ऐसी जिव्हा हालवावी. |
| Let nothing be said of the dead but what is favorable.- Latin. | मेल्या मनुष्याचे मागें, चांगलें बोलावेंचि लागें. |
| Let passion be obedient to reason. | अहो बुद्धीचे योगानें, नम्र क्रोधास करणें. |
| Let prayer ascend, that grace may attend. | प्रार्थना करा बहुत, कृपा होय त्वरित. |
| Let reason be the constant rule of your actions. | नेम कामाचा ठेवावा, बुद्धीनें तो चालवावा. |
| Let sleeping dog lie. | झोपी गेल्या कुत्र्यास, जागृत करावें कशास. अ॰ दुष्टा सावध, करतां भाध. |
| Let the cobbler stick to his last. | जोड्याचे सांच्याप्रमाणें, चांभारास ठेवणें. अ॰ पायरीप्रमाणें, सर्वांस ठेवणें. |
| Let the money go as long as the credit remains.- Oriental. | जावे लाख, रहे साख. म्ह॰ माय मरावी, पण पत नजावी. |
| Let the snake die but the stick not be broken.- Oriental. | सांप मरे नलाटी तूटे. अ॰ एक अरिष्ट निवारतां, दुजें न आणी आपुल्या माथा. |
| Let them fry in their own grease. | ज्याचे अंगाची मस्ती, त्याचे अंगीं जिरती. |
| Let them laugh that win. | जो जिंकतो, तोच हांसतो. |
| Let us be friends and put out the devil’s eyes. | एक मत्ताचे होऊन, करावें दुष्टाचें शासन. |
| Let your honor be without a stain. | राखा आपुली प्रतिष्ठा, तीस लाऊं नका बट्टा. |
| Let your letters stay for the post, not the post for your letter.- Italian. | वेळे वरी डांक जाती, आपल्यासाठी न राहती. अ॰ कार्या पूर्वीं, तयारी ठेवी. |
| Let your manner be simple and your speech unaffected. | साधारण रीतीनें चाला, गोड वाणीनें बोला. |
| Let your promise be sincere, and within the compass of your ability. | ठेवा खरें वचन, सामर्थ्या प्रमाण. |
| Liars are generally cowards, and always boasters. | लबाड गांडू असती, सदा बढाई सांगती. |
| Liars begin by imposing upon others but end by deceiving themselves. | लबाड ठकवूं पाहती, तर स्वतां फसूनजाती. |
| Liberty is preferable to wealth. | गणी द्रव्यापेक्षां अधिक, आपणा असतां मोकळीक. |
| Liberty with poverty is preferable to slavery with abundance. | सुखी गरीब स्वाधीन, दुःखी आढ्य पराधीन. |
| Liberty under government is the most national independence. | मनासारखें वागावें, तें राज्य स्वतंत्र म्हणावें. |
| Liberality is not in giving largely, but in giving wisely. | चतुराईनें दान करी, त्याची उदारता खरी. |
| Liberality makes friends of enemies; pride makes enemies of friends. | दातृत्वानें शत्रूचे मित्र होती, अभिमानें मित्राचे शत्रू होती. |
| Licentiouness and crimes pave the way to ruin. | दुष्टकर्म व्यभिचार, नासाडीचा तो प्रकार. |
| Lie down, and sleep quietly or count your beads.- Oriental. | या सुख नींद सोवो, या माला जपो. अ॰ एक काम एके वेळीं, दोन्ही नाहीं त्याचकाळीं. |
| Lies will surely bring a man to trouble but truth never will. | खोटें बोलतां कष्ट होती, सत्य बोलतां श्रम हरती. |
| Life and death are in the power of tongue. | जाणा जिव्हेचे स्वाधीन, आहे मरण जीवन. |
| Life is chequered scene. | संसार चित्रविचित्र पाही, सुखादुःखाविना नाहीं. |
| Life is half spent before we know its use and value. | अर्धें आयु सरल्या अंतीं, त्याची किंमत माहीत होती. |
| Life is no longer one’s own, when the heart is fixed on another.- Oriental. | जी कहीं लगता नही, जब दिल कहीं लगजाय. अ॰ एका स्थानीं जडलें मन, दुसरें कार्यीं फिरतां कठीण. |
| Life is short,yet sweet.- Greek. | जीविताची सीमा थोडी, परी त्यांत आहे गोडी. |
| Life is short, art is long. | अुयुष्य किंचित, विद्या असे बहुत. सं॰ अनंतशास्त्रंबहुलाश्वविद्या, अल्पश्वकालोबहुविघ्नताच. |
| Life without a friend is death without a witness. | मित्रा विरहित वांचणें, जैसें जंगलांत मरणें. |
| Light cares speak, great ones are dumb.- Latin. | अल्पकार्यीं मारी हाका, मोठे कार्यीं राहे मुका. |
| Light injuries are made lighter by not regarding them. | अल्प पीडा मनीं, आली तरीं न मानीं. |
| Light minds are pleased with trifles. | हलके मनाचे, ते अल्प सतोषाचे. म्ह॰ अर्धे हळकुंडांत पिवळा. |
| Like a mill horse, that goes much but performs no journey. | घाणीचे बैलाची फेरी, दिसती थोडी मजल पुरी. |
| Like dog and cat.- Oriental. | इळा आणि भोपळा. गु॰ उंदर बीलाडीनो मेल. |
| Like for like, and Nan for Nicholas. | हरकैसा, जैसेको तैसा. म्ह॰ पानी तेरा रंग कैसा, जिसमे मिलुं वैसा. |
| Like master, like man.- Italian. | जैसा मालक, तैसा शेवक. |
| Like priest, like people.- Italian. | जैसे लोक, तैसें गुरू देख. |
| Like saint, like offering.- Spanish. | जैसे संत, तैसें दत्त. |
| Like the dog in the manger, he will neither do nor let do.- Scotch. | कुत्रा नाहीं आपण खात, नाहीं दुसऱ्या खाऊं देत. अ॰ आपण नाहीं करीत, दुसऱ्या नाहीं करूं देत. |
| Linen often to water, soon to tatter. | वस्त्रें वारंवार धुतीं, तेणें लवकर फाटतीं. |
| Lip-honor costs little, yet may bring in much. | तोंडीं करतां आदरमान, श्रम नपडतां बहुमान. |
| Lips, however rosy, must be fed. | जरी गुलाबी ओट, तरी नाहीं चुकत पोट. |
| Little and often fills the purse. | बिंदु सतत पडतो, घडा निश्चयें भरतो. सं॰ जलबिंदुनिपातने क्रमशः पूर्यतेघटः।। |
| Little boats must keep the shore, larger ships may venture more. | नौका ठेवा बंदरांत, जहाज खोल पाण्यांत. अ॰ लहान्याला जवळ धरी, मोठ्यापासून राहे दुरी. |
| Little dogs have long tails.- Scotch. | जातीनें हलके असती, हिमायत मोठी दाखविती. |
| Little pitchers have great ears. | असतां लहान घट, दिसती जाड कांट. अ॰ असतीं मुलें लाहान, परी त्यांचे तीक्ष्ण कान. |
| Little reading and much thinking, little speaking and much hearing, is the best way to improve in knowledge. | थोडें वाचणें बोलणें, बहु शोधणें ऐकणें, सर्व मनांत राहाणें, हीं ज्ञानवृद्धीचीं लक्षणें. |
| Little said is soon amended, and a little gear is soon spended. | थोडें असतां त्वरित सुधारती, थोडी वस्तु लौकर खपती. |
| Little sins commonly lead to great evils. | थोडें थोडें पाप करी, तो मोठेही आचरी. |
| Little sticks kindle a fire, but great ones put it out. | अग्नि काड्यांनीं पेटतो, मोठ्या लाकडें विझतो. अ॰ मूलें कळ लाविती, थोर निवारण करिती. |
| Little strokes fell great oaks. | मारितां सतत घाय, तुटे मोठाही साय. |
| Little wit in the head makes much work for the feet. | थोडी अक्कल ठेवी, कामें बहु मिळवी. |
| Live not to eat, but eat to live. | खाऊन दिवस नकाढावे, नाव रूप करून असावें. |
| Live not upon the opinion of other men. | सबकी सुन्ना, दिलकी करना. |
| Living upon trust is the way to pay double. | विश्वासावर रहावें, दुपटीनें भरावें. |
| Look at tempting objects, but obstain from touching them.- Oriental. | देखिय दीदार, और मारीय पैजार. अ॰ मोहिनी पाहणें, तीस तुच्छ करणें. |
| Look at your own face in the mirror.- Oriental. | आरसीमें मूह देखो. अ॰ धरूं नका तोरा, मागलें स्मरा. |
| Look before you leap, for snakes among sweet flowers do creep. | झाडी उडी पाहूनी घाली, सर्प सुंगंधिक फुली. अ॰ विचार करून करी, नाहीं तरीं विघ्नें भारी. |
| Look not a gift horse in the mouth.- Latin. | धर्माचें घेणें, खोड नठेवणें. |
| Look twice ere you determine once. | दोन वेळ विचार करणें, एकवेळ ठरविणें. |
| Lookers on see more than players. | खेळणारा पेक्षां अधिकोत्तर, पाहात असती तमासगीर. |
| Long experience makes large wit. | अनुभावानुसार, चातुर्य तें वाढतें फार. |
| Long is the arm of the needy.- Gaelic. | गरजवंताला हात, लांब करावे लागतात. |
| Long standing and little offering make a poor priest. | उभ्यां श्रम भारी देणगी थोडी, हरदासाची आशा मोडी. |
| Lordly vices require lordly estates. | मोठें व्यसनाला, असावा मोठा डल्ला. |
| Lose no opportunity of doing good actions. | चांगलीं कामें करून घेई, नको टाकूं प्राप्त सोयी. |
| Lost time is never found again. | गेली घडी कांहीं, पुनः येत नाहीं. |
| Loud threatenings make men stubborn. | मोठी धमकी देती, मनुष्यें वात्रट होतीं. अ॰ युक्तीनें बोलतां, काम होय तत्वतां. |
| Love, and a cough, cannot be hid. | इष्क आणि खोकला, राहात नाहीं रोंकला. |
| Love and Lordship like no fellowship. | इष्क आणि धनीपणा, नाहीं जमत जाणा. |
| Love and musk do not remain concealed.- Persian. | इष्क आणि कस्तुरी पाहीं, लपून राहात नाहीं. |
| Love and respect are rarely found in lost fortune. | क्वचित आदर सन्मान, गतभाग्या करती जाण. |
| Love asks faith, and faith asks firmness.- Italian. | विश्वाशीं असावा दृढपणा, प्रीतिठाईं विश्वास जाणा. |
| Love can neither be bought nor sold; its only price is love. | विक्री खरेदी न ज्यास, नसें मोल त्या इष्कास. |
| Love comes of its own accord and not by teaching.- Persian. | इष्क स्वसंतोषें घडे, सांगण्यांनें नजडे. |
| Love does much, but money does more. | स्नेहानें काम थोडें, द्रव्यानें अधिक घडें. |
| Love is as warm among cottagers as courtiers.- Scotch. | इष्क जैसा समर्थाशी, तैसाचि गरीबाशी. |
| Love is the loadstone of love. | लोह चुंबकाप्रमाण, इष्काची प्रीती जाण. |
| Love is without prudence, and anger without counsels.- Italian. | मति नाहीं मदनाला, नाहीं विचार क्रोधाला. |
| Love may gain all, time destroys all, and death ends all.- Italian. | स्नेह सर्वां साध्यकरी, काळ सर्वां नाश तरी, मृत्यु सर्वांते संहारी, ऐशी रीति भूमीवरीं. |
| Love me little, and love me long. | थोडी ममता लावावी, फारवेळ चालवावी. |
| Love me, love my dog.- French. | थोरा दाराचें श्वान, मानावें लागतें जाण. |
| Love not sleep, lest thou come to poverty: open thine eyes, and thou shalt be satisfied with bread.- Scriptural. | वारी झोपेवरची प्रीति, नव्हे तिणें द्रव्यप्राप्ती, उघड डोळे ठेवती, नपडे आन्नाची भ्रांति. |
| Love overlooks many faults. | प्रीतीच्या अंतीं, दोष नमानिती. |
| Love rules his kingdom without a sword. | धनुष्यवाचून, मदन मारी बाण. |
| Love to fish in troubled waters. | ढवळलें पाण्यांत, मासे धरणें निवांत. अ॰ राजक्रांतीं बुद्धि खेळवावी, लक्ष्मी बळेच मिळवावी. |
| Love your neighbour as yourself. | आपल्या प्रमाणें, जनास चाहाणें. |
| Lucky men need little counsel. | दैववान मनुष्यास, नलागती उपदेश. |
| Lying is the duty of none, but the custom of many. | लबाडी हा धर्म नव्हे, परि बहुधा प्रथा आहे. |
| Lying is the vice of a slave. | खोटें बोलणें हा दुर्गुण, हलके मनुष्याचा जाण. |
| Lying lips are an abomination unto the Lord. | लबाडी करिती, ईश्वरा त्रासविती. |
| Lying rides on debt’s back. | कर्जाचे पाठीवरी, असत्याची स्वांरी. |
| Magnanimity and courage are inseparable. | धैर्य आणि थोरपणा, हीं भिन्न नाहीं जाणा. |
| Make a page of your own age.- French. | योग्य असावा चाकर, तर स्वतां श्रम कर. |
| Make a virtue of necessity.- Italian. | करितां करितां भागली, देवपुजेस लागली. हिं॰ रंडी मिलेतो संसारी, नमिलेतो बर्मचारी. |
| Make a wrong step, and down you go. | पायरी चुकला, तर खालीं पडला. |
| Make choice of your wife by the ears, not by the eyes. | बायको करावी ऐकून, करूंनका हो पाहून. अ॰ नजावे सुंदर पणावरी, गुण तिचे श्रवण करी. |
| Make no friendship with an envious man. | हेवदुख्यासी दोस्ती, करूं नयें कल्पांतीं. |
| Make no friendship with an ill-natured man. | आहे मूळचा कर्कश, त्याची नको मैत्री खास. |
| Make hay while the sun shines. | चालते काळीं संग्रहालागी, विपत्तिवेळीं पडे उपयोगीं. |
| Make not a toil of pleasure. | ज्यांपासून दुःख होणें, तें तर नकरणें. |
| Make not thy tail broader than thy wings. | पंखापेक्षां विस्तीर्ण, पुच्छ करूंनये जाण. अ॰ लागतील त्या कामापेक्षां फर, ठेवूं नको खिसमतदार. |
| Make not your sail too big for your ballast. | जाहाजाचे भाराप्रमाणें, शिडाचा बेत करणें. अ॰ सामर्थ्या प्रमाणें, खर्चाचा बेत ठेवणें. |
| Make the best of a bad bargain. | अंगावरी पडतां माल, सोडावी त्याचें मुद्यल. |
| Make the night night, and the day day, you will live happily.- Spanish. | दिवसाची रात्र रात्रीचा दिवस, केल्यावरी होईल तुला त्रास. अ॰ यथा योग्य काळ नेई, मग सुखानें राही. |
| Make the vine poor, and it will make you rich. | द्राक्षलता करी खशी, पडती फळाच्या राशी. |
| Make use of time now whilst you’re in your prime. | असतां तारूण्याचा भर, काळ व्यय उत्तम कर. |
| Make yourself all honey, and the flies will devour you.- Italian. | करी गुळाचा गणपति, माशा येऊनियां खाती. अ॰ पैका असतां गाठीं, सर्व लागती पाठीं. |
| Malice drinketh of its own poison. | कपट आपलें आपण, करितें विष प्राशन. म्ह॰ ज्याचें कुंडें, त्याचे पुढें. |
| Man collects by spoonfuls, but God dessipates the whole jar at once.- Oriental. | बंदा जोडे पलीपली, रहमान लुढावें कुपी. म्ह॰ तेलण राखे धारोधार, खुदा लिजावे एकबार. |
| Man doth what he can, and God what he will. | मनुष्या होय तें आचरी, ईश्वर असावें तें करी. |
| Man is according to his company. | सोबती सारखा, मनुष्य पारखा. |
| Man is fire, and woman tow; the devil comes and sets them in a blaze.- Spanish. | घृतकुंभ अग्नीजवळ, जातो पाघळून तात्काळ. |
| Man must fulfil his destiny.- Oriental. | सटवीनें लिहिलें भाळीं, तें नटळें कदाकाळीं. सं॰ नैवान्यथाभवतियल्लिखितंविधात्रा. |
| Man must labour and fulfil his destiny.- Oriental. | मनुष्यानें कष्टकरावें, हक्कानें मिळवावें. |
| Man proposes, God disposes.- French. | मनुष्यें बोलणें करिती, व्यवस्था ईश्वरा हाती. |
| Man punishes the action, but God the intention. | मनुष्याहातीं देहशासन, मनाचें ईश्वराधीन. |
| Mankind can endure whatever misfortunes befall him.- Persian. | मनुष्य जातीवर पडतें दुःख, मनुष्येंच सहन करितीं देख. |
| Mankind like land is to be improved by cultivation. | भूमितुल्य नरजाती, कसण्यांनें हो वाढती. |
| Manners and money make a gentleman. | द्रव्य आणि चांगल्या रीति, ग्रहस्थपणा आणिती. |
| Manners often make fortunes. | ठेवतां हो चांगली रीति, उघडती दैवगती. |
| Many a good cow hath but a bad calf.- Greek. | चांगलें गायीचें वेत, नाहीं चांगलें होत. अ॰ चांगल्या मनुष्यांस पुत्र, होती वाईट विचित्र. |
| Many a true word spoken in jest. | थट्टेंत शब्द खरे खोटे, बोलतां कांहीं नवाटें. |
| Many a one for land, takes a fool by the hand. | द्रव्याशा धरती, मूर्खाशी लग्न करती. |
| Many blame the wife for their own thriftless life.- Scotch. | आपण करी उधळेपण, बळें स्त्रियेसी ठेवी दूषण. |
| Many can pack the cards that cannot play. | खेळूं नजाणें गंजीफ्यानें, तेणें तो गुंडाळून ठेवणें. अ॰ करिता नये व्यवहार, त्याणें नकरावा व्यापार. |
| Many children, and little bread, is a painful pleasure. | अन्न कमी बहुमुलें, सुख देऊन दुःख आणिलें. |
| Many go out for wool, and come home shorn.- Spanish. | लोंकरीची आशा धरती, मुंडण करून मागें येती. अ॰ जिंकण्याची आशा धरती, हारून मागें येती. |
| Many hands make light work.- Greek. | लागल्यानें बहुहात, भारी काम हलकें होत. |
| Many have been ruine’d by buying good pennyworths. | सस्तें घेतां वाटते हौस, शेवटीं होतो आपला नाश. अ॰ ज्याचा नाहीं उपयोग, तें अर्धे मोली घेतां महाग. |
| Many heads are better than one. | एकापेक्षां बहुमत, फार उपयोगीं पडत. |
| Many littles make a mickle.- French. | अनेक लहान, होती महान. हिं॰ दसकि लकडी, एकका बोझा. |
| Many men, many minds. | पिंडेंपिंडें भिन्नमति, तुंडेंतुंडें सरस्वति. हिं॰ गुरूगुरू बिदया, सरसर अक्कल. |
| Many slips between the cup and the lip.- Scotch. | तोंडांत घास, मानेस फांस. हिं॰ मुहमे निवाला, शिरपर टोला. |
| Many soldiers are brave at table, who are cowards in the field.- Italian. | योद्धे घरीं शूर म्हणविती, रणांगणीं विन्मुख होती. |
| Many talk like philosophers, and live like fools. | बहु पांडित्यें बोलती, मूर्खपणानें वागती. म्ह॰ लोकां सांगे ब्रह्मज्ञान, आपण कोरडा पाषाण. |
| Many that are wits in jest, are fools in earnest. | बहुधा थट्टेचें चातुर्य, सरळपणीं मूर्खधुर्य. |
| Many that have great learning have no intellect. | बहुतेकां विद्या असती, विद्या परी मति नसती. |
| Many there be, that buy nothing with their money but repentance. | पैका टांकून फसती, ते पश्चात्ताप पावती. |
| Many things fall between the cup and the lip.- Greek. | हाताबोटावर कामें येती, शेवटीं फसूंनियां जातीं. |
| Many ways to kill a dog and not to hang him.- Scotch. | कुत्र्या करणें शासन, त्यास मार्ग बहुजाण. अ॰ युक्तिनें छेडणें, आब्रू न घेणें. |
| Many who possess much, enjoy but little. | बहु संग्रह जेथें असतो, तेथें उपयोग थोडा होतो. |
| Many words will not fill a bushel. | बोलतां शब्द फार, नाहीं काम पडत पार. |
| Marriage has many pains, but celibacy has no pleasure. | लग्नें दुःख वारंवार, नकेल्यानें नसंसार. |
| Marriage is honorable, but house-keeping chargeable. | लग्न करितां भूषण, खर्च लावितां कठीण. |
| Marry in haste, and repent at leisure. | घाईनें लग्न करणें, पश्चात्ताप पावणें. |
| Masters are mostly the greatest servants in the house. | जो संभाळी घर, तो त्याचा चाकर. |
| Masters grow poor, and servants suffer.- Spanish. | यजमान गरीब होती, चाकर अडचणींत येती. |
| Masters should be sometimes blind, and sometimes deaf. | धन्यानें समयीं पहावें ऐकावें, समयीं अंध बधिर व्हावें. |
| Maternal affection is the sweetest of all earthly blessing. | मातोश्रीची प्रीती, प्रसादिक असती. |
| Matters occur to remembrance upon occasions.- Oriental. | जात्यांवर बसणें, गीत आठवणें. अ॰ काम हाती घेणें, स्मरण होणें. |
| Mature deliberation is always better than hasty decision. | शीघ्र न्याय न निवडावा, पक्का विचार करावा. |
| May God give sugar to the grateful, and break the head of the injurious.- Oriental. | शाकेरकों शकर, मूजीको टकर. अ॰ उपकारीया लाभ होय, अपकारीया घडे अपाय. |
| Mean fortune and proud spirit are like fuel and fire. | अल्पभाग्य अभिमान, त्याच गर्वे त्याचें मरण. |
| Mean men admire wealth, great men glory. | हलका द्रव्याश्चर्य मानी, मोठा कीर्तीतें वर्णी. |
| Measure thrice what thou buyest; and cut but once.- Italian. | तीन वेळ बेतणें, एक वेळ फाडणें. अ॰ बहु विचार करणें, मग काम हातीं धरणें. |
| Measure your desire by your fortune, and not fortune by your desire. | द्रव्यापूर्ती इच्छा ठेवणें, इच्छेपरी धन न खर्चणें. |
| Measure your life by acts of goodness, not by years. | सत्कर्म गणी संसारी, आयुष्य न मोजी त्यापरी. |
| Meddle not with that which concerns you not. | आपलें नाहीं कांहीं, त्यांत शिरून फळ नाहीं. |
| Meddle with your own matter, and never trouble yourself about mine. | स्वकार्यालागीं सांभाळावें, दुजया कामीं न घुसावें. |
| Meditation is the fountain of discourse. | चांगलें मनन करा, तोचि भाषणाचा झरा. |
| Memory is the treasurer of the mind. | मनाची गति, स्मृतीवरती. |
| Men apt to promise, are apt to forget. | धारण शक्ति, तैशी विस्मृति. |
| Men are like money, they must be taken at the value for which they pass. | खऱ्याखोट्या नाण्याप्रमाणें, मनुष्याचीं किंमत करणें. |
| Men are neither suddenly rich nor suddenly good.- Greek. | सज्जन आणि द्रव्यवान, एकाएकी न होती जाण. |
| Men are taken by their words, and beasts by their horns.- French. | नरा शब्दांत गोवावें, शिंगीं पशूशी धरावें. |
| Men can better suffer to be denied, than to be deceived. | बरें कीं नाहीं म्हणणें, होय म्हणून न फसणें. |
| Men climb to honor by prudence and industry. | चतुराई आणि उद्योगानें, थोर पदवीतें चढणें. |
| Men fear death, as children to go in the dark. | लोक भीताति मृत्यूशीं, जैसीं मुलें अंधाराशीं. |
| Men, like watches, should be valued according to their correct goings. | घड्याळापरी मनुष्याचें, मोल चाली वरून साचें. |
| Men love to be generous with the wealth of others.- Oriental. | आईजीच्या दोंदावर, बाईजी उदार. |
| Men may blush to hear what they were not ashamed to act. | काम निर्लज्जेचें करावें, तैसें ऐकून घ्यावें. |
| Men often pretend to dislike what they cannot obtain. | काहीं प्राप्त होईना जास, म्हणतो मला अधींच त्रास. |
| Men take less care of their conscience than their reputation. | प्रतिष्ठेची चिंता फार करिती, सत्यवचनाची अल्प धरिती. |
| Men use to worship the rising sun.- Latin. | सूर्य उदय झाल्यावरती, लोक त्याची भक्ति करिती. अ॰ भरज्वानीत द्रव्यभरती, होतांना खर्च बहु करती. |
| Mend your manners, and that will mend your fortune. | सुधरी अपली रीतवेस, ती सुधरील दैवदशेस. |
| Men’s actions do not always correspond with their words. | जितके बोल बोलती, तितकें कार्य न करिती. |
| Men’s years and their faults are always more than they are willing to own. | अपराध आणि वयोमिती, सर्व थोडीच सांगती. |
| Mental gifts often hide bodily defects. | चांगली वाचाशक्ती, खोडी देहाच्या झांकिती. |
| Mickle head, little wit.- Scotch. | डोई मोठी, अक्कल थोडी. अ॰ दिसतो बहु मोठा, अकलेचा तोटा. |
| Might is only right. | जो बळी, तो कान पिळी. |
| Might overcomes right. | बलवानां पुढें, खरा माजीं पडे. हिं॰ झूटेके आगे सच्चा रोमरे. |
| Mildness governs more than anger.- Latin. | क्रोधा पेक्षां शांती, बहु काम करती. |
| Mills and wives are ever wanting. | स्त्रियांचा आणा घिरटाचा दाणा, दिल्याविणा नचुके जामा. |
| Mind your own business, and let others attend to theirs.- Oriental. | आपनी और निभाय, वांकी वही जाने. अ॰ आपले काम आपण करणें, दुसऱ्याचे वर चित्त न देणें. |
| Mirth is the best physician to labor. | हास्यविनोदें कामकरी, तेणें श्रम न वाटती भारी. |
| Mischiefs come by the pound, and go away by the ounce.- Italian. | पीडा हत्तीच्या पायीं येते, मुंगीच्या पायीं जाते. |
| Miseries have power over man, not man over miseries. | दुःखसत्ता मनुष्यावरीं, त्याची नसे दुःखावरीं. |
| Misfortune befalls the vicious.- Oriental. | कलसरेपर बडी आफतहै. अ॰ दुर्गुणी यावरीं, विघ्नें येतीं परोपरी. |
| Misfortune is the touchstone of friendship. | आल्यावरी हो विपत्ति, कळे मैत्री आहे किती. |
| Misfortune keeps away from the wise.- Oriental. | अकलमंदोकीं दूरबला. म्ह॰ शाहाण्याची बलाई दूर. |
| Misfortunes come on wings and depart on foot. | दुर्दशा उडूनियां येती, जातानां चालत जाती. |
| Misfortunes seldome come alone.- French. | एकादशीचे घरीं, शिवरात्र करी फेरी. ह्म॰ नागड्याजवळ उघडें गेलें, सारी रात्र हिवानें मेलें. |
| Misfortunes tell us what fortune is. | भाग्य सरल्यावरी सुख, विपत्तींत आठवतें देख. |
| Misunderstanding brings lies to town. | विपरीत ज्ञान खोटें, तें गावांत प्रगटें. |
| Mock no man in his misfortunes. | दैवहीन झाला, छेडूं नको त्याला. |
| Modest appearance, good humour and prudence, make a gentleman. | मर्यादशीळ चतुराईनें चालतो, तोच गृहस्थ जनीं योग्य होतो. |
| Modesty has more claim than beauty. | लाजमर्यादेचा गुण, सौंदर्याहून अधिक जाण. |
| Modesty is not only an ornament, but a guard, to virtue. | मर्यादा हें भूषण, सद्रुणाचें रक्षण. |
| Modesty is the handmaid of virtue. | मर्यादा ती दासी, राहे सद्रुणापाशी. |
| Money and friendship bribe justice. | स्नेह आणि द्रव्य, करविती न्याय वश्य. |
| Money gets by gaming is like a pyramid of snow. | जुव्यानें मिळविला पैका, जातो बर्फ पर्वता सारखा. |
| Money begets money.- Italian. | पैक्याला पैका, वाढवितो ऐका. |
| Money is the servant of some men, and the master of others. | श्रीमंताचे हुकुमांत कांचन, गरीबाचें परस्वाधीन. |
| Money is an abridgment of human power. | पैका नसतां हातीं, शक्ति आकर्षण होती. |
| Money is the best bait to fish for man with. | पैका जना वश करी, जैसा गळीं मत्स्य धरी. |
| Money is the god of the world. | द्रव्य देवता समान, जगीं मान्यतें जाण. |
| Money is welcome, though it comes in a dirty clout. | धनवंत मलीन जरीं, त्यास म्हणती यावें तरीं. |
| Money like manure, does no good till it is well spread. | शेतास जैसें खांत, पेरल्यां पैका जास्त. |
| Money makes the mare to go.- Italian. | जवळ असे दाम, तरहोय सर्व काम. सं॰ सर्वेगुणाःकांचनमाश्रयंति. |
| Money makes the man perfect.- Latin. | पूर्णत्वातें, द्रव्य आणतें. |
| Money makes not so many true friends as real enemies. | पैका मित्रापेक्षां शत्रु फार, करित असतो वारंवार. |
| Money makes fewer friends than enemies. | पैक्यानें शत्रु होती, खरे मित्र थोडे मिळती. |
| More a man knows, and less he believes.- Italian. | मनुष्य अधिक जाणतो, कमी विश्वास ठेवितो. |
| More credit may be thrown down in a moment, than can be built up in an age. | जीस बहु वर्षें कष्ट, ती पत तत्क्षणी नष्ट. |
| More fools, more funs.- French. | बहुत मूर्ख मिळती, अधिक तमाशे होती. |
| More nice than wise. | मसाला घालिती, तैसी रूची येती. हिं॰ यही मुह, यही मसाला. |
| More wisdom and less religion.- Italian. | जेथें अधिक ज्ञान, तेथें धर्म कमी जाण. |
| More words than one go to a bargain. | करारी शब्द एक, फुकट जाती अनेक. |
| Mortal man must not keep up immortal anger. | अशाश्वत मनुष्यांनीं, शाश्वत क्रोध न ठेवणें मनीं. |
| Most evils come on horseback, and go away on foot. | येतीं विघ्नें घोड्यावरी, पदें जाताती माघारीं. |
| Most haste, worst speed. | उतावला सो बावला, धीर सो गंभीर. ह्म॰ उतावळा नवरा, आणि गुढग्याला बाशिंग. |
| Most man employ their first years, so as to make their last miserable. | व्यर्थ तारूण्य घालविती, वृद्धपणीं, दुःखी होती. |
| Most of our evils come from our vices. | दुर्गुणापासून, वाईट कर्म जाण. |
| Most of our quarrels are of our making. | प्रथम आपलें उत्पादन, हेंच कज्जास कारण. |
| Mouth civility is no great pains, but may turn to good account. | गोड वाचे थोडे कष्ट, बोलतां होती संतुष्ट. |
| Much coin, much care; much meat, much malady.- Latin. | जेथें फार असे पुंजी, तेथें फारचि काळजी, जेथें असें फार खाणें, तेथें फारचि दुखणें. |
| Much disorder brings with it much order.- Spanish. | बंडाळीच्या अंती, रीती अधिक चालती. |
| Much is expected where much is given. | जेथें फार देत असती, तेथें फार इच्छा करिती. |
| Much is wanting where much is desired. | जेथें बहुत इच्छावें, तेथें बहु असावें. अ॰ इच्छा आवरी, खर्च थोडा करी. |
| Much law, but little justice. | कायदे बहुत, न्याय थोडक्यांत. |
| Muffled cats are not good mousers. | गुंडाळलें मांजर, काय धरील ऊंदीर. अ॰ अशक्त असतानां, काम नहोय जाणा. |
| Murder will out. | छपवून जरी खून केला, तो राहात नाहीं झांकलेला. |
| Music is the sweetmeat of grief and sorrow. | दुःख शोकास वाद्यगान, तेणें चित्ता वाटें समाधान. |
| Mutual confidence is the pledge and bond of friendship. | दोघां विश्वास बंधन, तेंच मैत्रीचें लक्षण. |
| My house is my castle. | ज्याचें घर त्याला, वाटतो किल्ला. |
| Mystery renders the most innocent action suspected. | कार्य गुप्त ठेविती, त्यांत संशय उद्भवती. |
| Nature sets every thing for sale to labour. | सर्व वस्तु मायापासून, उद्योगानें होती उत्पन्न. |
| Nature teaches us to love our friends, but religion our enemies. | स्वभाव मित्रावर प्रीति शिकवितो, धर्म शत्रूवर कृपा करवितो. |
| Nature takes as much pains in the womb for the forming of a beggar as an emperor. | राजा किंकराचा गर्भ जाण, वाढवितां मायेतें वाटे समान. |
| Necessity hath no law.- Latin. | गरज जेव्हां लागती, तेव्हां प्रमाणें नसतीं. |
| Necessity is the mother of invention. | नवीन कामाची कृती, गरजेपासून निघती. |
| Need makes the naked man run. | गरज नाहीं हो बरवी, नाहीं केले तें करवी. |
| Need makes the old wife trot. | गरज वेडी, बाईल दवडी. |
| Need teaches things unlawful.- Latin. | अधर्माची कृति, गरज शिकविती. |
| Needs must when the devil drives. | गरज पडती, ओढूनियां नेती. |
| Neglect will sooner kill an injury than revenge. | विस्मृतीनें अपकार त्वरित जातो, सूड उगवतां वेळ फार लागतो. |
| Neither amongst vigorous, nor amongst the barren.- Oriental. | ना धडांत, ना भाकडांत. अ॰ ना बऱ्यांत, ना वाईटांत. |
| Neither art nor wisdom can be acquired without preparatory learning. | उत्तम कळा उत्तम ज्ञान, विद्येवांचून नये जाण. |
| Neither beg of him who has been a beggar, nor serve him who has been a servant.- Spanish. | भिक्षुकाजवळ देख, कदां न मागे भीक, जो चाकरी करीताहे, त्याचे चाकरींत न राहे. |
| Neither believe rashly, nor reject obstinately. | अविचारें नको मानूं, हट्टे नको अपमानूं. |
| Neither caress nor chide a wife in the presence of strangers. | परक्या समक्ष लालन, न करी स्वस्त्रीचें ताडण. |
| Neither despair nor oppose, what you do not understand. | समजेना तें ऐकावें, त्यास आड न यावें. |
| Neither does a golden bed benefit a sickman, nor splendid fortune a stupid man. | व्यर्थ मूर्खा हातीं द्रव्यसंख्या, जैसी व्याधिता सुवर्ण शय्या. |
| Neither give to all, nor contend with fools. | सर्वांचें ऐकूं नको, मूर्खाशीं त्या भांडूं नको. |
| Neither great poverty, nor great riches, will hear reason. | अति गरीब आणि अति द्रव्यवान, ह्यांस बुद्धि देतां नघेत जाण. |
| Neither praise nor dispraise thyself, thine actions serve the turn. | जैसें करी तैसें भरी, दोष नाहीं परावरी. |
| Never accuse others to excuse yourself. | आपला अपराध चुकवावया, दुज्यावर घालूं नको वायां. |
| Never be hasty in coming to an unfavorable decision. | करितां न्याय समान, उतावीळ न होणें जाण. |
| Never be weary of well-doing. | चांगलें जें करणें, त्यास नच कंटाळणें. |
| Never carry a sword in your tongue to wound the reputation of any man. | परमान भंग करितां, नको जिव्हा शस्त्र धरूं हातां. |
| Never carry two faces under one hood. | एका म्यानांत दोन सुऱ्या, ठेवूं नको वाईट बऱ्या. |
| Never conceal an accident. | अरिष्ट आलियावरी, ततक्षणीं प्रगट करीं. |
| Never do that force which may be effected by fair means. | जें होय सहजानें, तें नकरी जुलमानें. |
| Never do that in prosperity, whereof you may repent in adversity. | नकरी ऐसे भाग्यवेळीं, पश्चात्ताप विपतकाळीं. |
| Never do that through another, which it is possible to execute yourself. | स्वतां काम जें करतां येतें, दुसऱ्याजवळ न करवी तें. |
| Never fall out with your bread and butter. | पुढें वाढियेल्या अन्ना, अव्हेरूं नको सज्जना. |
| Never judge from appearances. | केवळ पाहाण्यावरी, परीक्षा नकरी. |
| Never leave that till tomorrow which you can do to-day. | आजचें कामकाज, उरकून घ्यावें आज. |
| Never light your candle at both ends. | दोहों छेड्यानें मेणबत्ती, न उजळतां वांचती. अ॰ खर्चूं नये आपलें वित्ता, दोहों हातांनीं जवळ असतां. |
| Never lose a tub for a half penny worth of tar.- Scotch. | अल्प डामर लागतां, पीप न घालवी आलें हातां. अ॰ थोडे खर्चाकरितां, लाभ न सोडी आला हातां. |
| Never lose sight of your business until it is finished. | सोडूं नको तूं कामातें, झाल्याविना तें पुरतें. |
| Never make a mountain of a molehill. | राईचा पर्वत, नको करूं थोडक्यांत. |
| Never open the door to a little vice, lest a great one enter with it. | अल्प व्यसन न स्वीकारी, तर मोठें व्यसन राहे दुरीं. |
| Never praise a ford till you are over. | पायउतार केल्यावरी, उथळ पाण्याचा स्तव करी. अ॰ काम झाल्यापूर्वीं, स्तुती न करावी. |
| Never promise what you cannot perform. | जें तुझ्यानें करवत नाहीं, वचन देऊं नको कांहीं. |
| Never quit certainty for hope. | पुढल्या आशेतें धरून, नदे आहे तें सोडून. |
| Never reproach a man with the faults of his relatives. | कोणी करतां अपराधां, शब्द नका त्याचे भावाबंदां. |
| Never ride a free horse to death. | चालते घोड्यावर स्वांरीं, न करावी मरे तोंवरी. अ॰ कामकर्ते मनुष्यावरी, बळात्कार कदापि न करी. |
| Never sacrifice your future reputation for present pleasure. | सांप्रत सुखा करितां, नको सोडूं पुढली योग्यता. |
| Never scald you lips in other folk’s broth. | थोरपणा राखणें, तर याचना न करणें. हिं॰ बातजो च्याहे आपनी, तो मांग नपी पानी. |
| Never scramble for the fruit, till the tree has been well shaken. | झाड हालव चांगलें, मग वेंचून घे फळें. अ॰ उद्योग करितां, फळें येतीं हातां. |
| Never sign a writing till you have read it, nor drink wine till you have seen it.- Spanish. | कोणत्याही लेखावरी, वाचल्यावीण सही नकरी, परीक्षा केल्या वीण, न करी सुरापान. |
| Never sound the trumpet of your own praise. | आपले स्तुतीचाहो डंका, आपले आपण वाजवूं नका. |
| Never speak a word that may offend a chaste eye. | वाईट लागे मना, तें न बोलावें सज्जना. |
| Never speak but when you have something to say. | काम असल्यास सांगणें, व्यर्थ कधीं न बोलणें. |
| Never speak ill of them whose bread you eat.- Oriental. | ज्याचें भक्षावें अन्न, त्यास न निंदावें जाण. |
| Never study to please others, if thereby you ruin yourself. | आपलें अनहित करून, दुसऱ्याचें प्रसन्न नकरी मन. |
| Never think of raising your reputation by detraction. | निंद्यकामीं प्रतिष्ठा वाढणें, ऐसें मनीं न आणणें. |
| Never too old to learn.- Latin. | काळ झालाहो सरता, नको म्हणूं शिकण्या करितां. |
| Never tread on a sore toe. | दुःखास ढका, लावूं नका. अ॰ दुःखीयाशी पाहावें, तर चांगलें बोलावें. |
| Never trust a man whom you have injured. | ज्याचें मन दुखविलें आहे, त्यावर विश्वास ठेवूं नये. |
| Never venture out of your depth till you can swim. | पाहूनियां आपुली प्रौढी, गंगेमाजीं घाली उडी. |
| Never wade in unknown water. | गैर माहित जळांतून, पायीं न जावें चालून. |
| New amours make us forget the old. | नवीन इष्क लागतो, जुन्याचा विसर पाडतो. |
| New grief awakens the old. | नवें दुःख येतें, जुनें आठववितें. |
| New lords, new laws.- French. | नवे न्यायाधीश होती, नवे कायदे करिती. |
| Next to a good conscience prefer a good name. | सत्य वचन ठेवणें, आणि कीर्ति मिळविणें. |
| Next to love, quietness. | प्रीति लागल्यावरी, चळवळ निवारी. |
| Next to no wife, a good wife is best. | नाहीं पेक्षां जी मिळाली, ती स्त्री म्हणावी चांगली. |
| Night is the mother of thoughts.- Scotch. | रात्रीचा समय, कल्पनेचा उदय. अ॰ रात्र पडलियावरतीं, कल्पना मनीं सुचती. |
| Nine tailors make a man. | बहु हात लावणें, काम करून घेणें. |
| Nip sin in the bud. | खुडून टाक त्याच वेळीं, उगवतां पापकळी. |
| Nits will be lice. | लिक्षापासून यूका, मोठ्या होती ऐका. अ॰ पाजीचा झाला गाजी, शेवटीं पाजी तो पाजी. |
| No alchymy like saying. | पैका संग्रह करणें, तीच किमया समजणें. |
| No clock can go without wheels. | चाकावीण गाडा जैसा, नर धनावीण तैसा. |
| No companion like money. | पैक्यासारखा सोबती, नाहीं नाहीं पृथ्वी वरती. |
| No confidence can be placed in those who are in the habit of lying. | सदां असत्य बोलतो, त्याचा विश्वास नसतो. |
| No cut like unkindness. | अनुपकारा सारिखा, दुसरा नाहीं फटका. |
| No day passeth without some grief. | कांहीं अडचणी विना, दिवस नजाय सुना. |
| No enemy is so dangerous as a false friend. | खोटा मित्र घात करी, त्या सारिखा नाहीं वैरी. |
| No entertainment is so cheap as reading. | वाचण्यापरी कर्मणूक, दुजी नाहीं अमोलिक. |
| No evil action can be well done, but a good one may be ill done. | वाईट होईना बरवें, बऱ्याचें वाईट करवें. |
| No faith is to be expected from him who will take a bribe. | लांचलुचपत घेतो, त्याचा विश्वास नसतो. |
| No fear should deter us from doing good. | चांगलें करी, त्याचें भय नधरी. |
| No flying without wings. | पंखाविना उडत नाहीं, द्रव्याविना न चाले कांहीं. |
| No friend to a bosom friend; no enemy to a bosom enemy. | प्राण सख्यापरी मित्र नाहीं, गोवरीचे आगेपरी शत्रु पाही. |
| No herb will cure love. | लागले इष्कास उपाय, नाहीं औषधीनें होय. |
| No jesting with edge tools. | शस्त्रानें मस्करी, नकरणें ती बरी. |
| No joy without annoy.- Latin. | कष्ट केल्याविना, सुख नाहीं जाणा. |
| No labor is too great for the discovery of truth. | सत्य शोधाची प्राप्तता, होती बहु श्रम नपडतां. |
| No longer pipe, no longer dance. | वाद्य बंदझालें, मग नांच नचाले अ॰ पैका खुटला, व्यवहार तुटला. |
| No man can call again yesterday. | कालचा दिवस आज, येत नाहीं समज. |
| No man can go to the house of God without being invited.- Persian. | बोलावणें आल्याविणें, देवलोकीं नहोय जाणें. |
| No man can serve two masters. | दोहो धन्याची चाकरी, नाहीं होत बरी. |
| No man can stand always upon his guard. | सदां हुशारींत, राहे ऐसा क्वचित. |
| No aman ever lost his credit, but he who had it not. | मुळीच पत नाहीं, त्याची जाईल तरीं कांहीं |
| No man is born wise or learned. | मनुष्य विव्दान शहाणा, उपजतां नहोय जाणा. |
| No man is born without faults. | भूमीवरी चुकीविना, कोणी न जन्मला जाणा. |
| No man is safe, but he that is honest. | मनुष्य निर्भय, नाहीं सभ्यतेशिवाय. |
| No man is free who does not command himself.- Greek. | आपलें मन स्वाधीन नाहीं, बंधनीं तो सदां राही. |
| No man is master of himself that is a slave to his passions. | कामक्रोधाधीन, तो त्याचा किंकर जाण. |
| No man is wise at all times.- French. | सर्वकाळ न राहात, शहाणपण मनुष्यांत. पु॰ सर्व काळ शहाणा, कोणी नसेचि जाणा. |
| No man may be both accuser and judge.- Latin. | न्यायाधीश तोचि फिर्यादी, नाहीं होणारच कधीं. |
| No man sympathizes with the sorrow of vanity. | कोरडा शोक करणें, त्याचें दुःख कोणी न माने. |
| No mirth good but with God-welsh. | ईश्वरीं रंगला, तो रंग चांगला. |
| No mother is so wicked but desires to have good children.- Italian. | उत्तम मुलांची इच्छाकरी, ती सारखी दुष्ट न दुसरी. अ॰ स्वमुलें न आवडतीं, तीस पापाची भरती. |
| No news is good news. | बातमी नाहीं आली, तीच म्हणावी चांगली. |
| No object is more pleasing to the eye, than the sight of a man whom you have obliged. | ज्यास केलें त्वां आभारी, त्यास पाहून संतोष धरी. |
| No one calls his own buttermilk sour.- Oriental. | आपने छाचकों कोयी, खट्टा नहीं कहता. म॰ आपले आईला कोणही, डाकीण म्हणत नाहीं. |
| No one can be of any service after death.- Oriental. | मुये पर कोयी, किसीके काम आता नही. अ॰ जिवीं असून उपकार करी, आठवती गत झालियावरी |
| No one can erase what destiny has written.- Oriental. | किसमतके लिखेको, कोयी मिट नहीं सक्ता. म॰ दैवीं लिहिलेलें, कदापि नटळें. |
| No one ever lost his honor, except he who had it not.- Latin. | ज्याला प्रतिष्ठा नसती, त्याची काय जाती. |
| No one hath seen God, we know his existence by reason.- Oriental. | खुदा देखा नही, अक्कलसे पहच्यान्ना. |
| No one is a fool always, every one sometimes. | सदां मूर्ख नसती, कोणे वेळीं फसती. |
| No one is free who has not obtained the empire of himself. | इंद्रियासी नजिंकिंलें, त्यासी स्वातंत्र्य नआलें. |
| No one knows what will happen to him before sun-set. | अस्तमान होय तोंवरी, नकळें काय होईल तरीं. |
| No people can be great who have ceased to be virtuous. | सद्रुणाचा करी त्याग,तो मोठेपण्या लावी डाग. |
| No person throws a stone at a tree that bears not fruits.- Persian. | ज्या झाडीं फळें नसतीं, त्या दगड न मारिती. अ॰ ज्याजवळ द्रव्याची कमती, त्याजवळ याचना न करिती. |
| No pot is so ugly as not to find a cover.- Italian. | झांकण ज्या भांड्यास नसतें, तें विशोभित दिसतें. अ॰ ज्याला आश्रय नाहीं, तो निराश्रित पाही. |
| No proof is required of that which is before our eyes.- Oriental. | हाजरकु, हुजत नही. म॰ प्रत्यक्ष दिसतें, त्यास प्रमाण नसतें. |
| No riches are comparable to a contented mind. | समाधानापरी धन, नाहीं होणारचि जाण. |
| No rough like the godly rogue. | पाखांडी सारखा, नाहीं ठक देखा. |
| No rose without a thorn.- Latin. | फूल कांट्यावीण, गुलाबी नाहीं जाण. अ॰ कष्टाशिवाय कांहीं, सुखाची प्राप्ति नाहीं. |
| No secrets but between two. | असतां चतुष्कर्णीं, गुप्तराहे जाणी. |
| No shoemaker beyond his last. | चांभाराचें मत्त चालतें, जोड्याचे सांच्या पुरतें. अ॰ परीक्षा ज्याचे त्याणें, कसबाची करणें. |
| No smoke without some fire. | जाळावांचून कड नाहीं, मायेवांचून रडें नाहीं. |
| No state ever long flourished where education was neglected. | जेथें विद्येचा अव्हेर होतो, त्या राज्यांत रंग नसतो. |
| No sweet without some sweat; without pains, no gains.- French. | श्रमावीण गोडी, लागती थोडी, कष्टावीण प्राप्त, कांहीं न होत. |
| No tree takes so deep a root as prejudice. | खोटे कल्पनेचें मूळ, झाडाच्या पेक्षां असतें खोल. |
| No tyrant can take from you your knowledge and wisdom. | चोराच्यानें विद्या ज्ञान, नाहीं घेववत हिसकून. सं॰ नचोरहार्य्यं. |
| No witness is so strong as one’s conscience.- Oriental. | मना एवढा ग्वाही, त्रिभुवनांत नाहीं. |
| No woman is ugly when she is drest. | कुरूपस्त्री दिसतें बरी, अळंकार घातल्यावरी. |
| Nobody calls himself rogue. | असतां कोणी ठक, नम्हणे मी आहे देख. |
| None but great men can do great mischief. | मोठ्या मनुष्या शिवाय, न होय मोठा अपाय. |
| None can play the fool so well as a wise man.- Scotch. | मूर्खी मूर्खा सारिखा वागतो, त्या समान शहाणा नसतो. |
| None can pray well but he that lives well. | चांगलें रीतीनें राहातो, तोचि ईश्वरास भजतो. |
| None can think so well of others, as most do of themselves. | स्वकल्याणाची इच्छा करिती, तेवढी दुजाची नधरिती. |
| None is so wise, but the fool overtakes him. | मूर्ख कोणे समयीं न फसवी, ऐसा शहाणा नाहीं मानवीं. |
| None knows the weight of another’s burthen. | एकाचें जें जडभारी, दुसरा नजाणे तरीं. पु॰ ज्याचा भर त्याशीं, नाहीं दुसऱ्याशीं. |
| None of you know where the shoe pinches. | ज्यास जोडा लागतो. तोच तें जाणतो. |
| None so blind as those who won’t see. | दिसून दृष्टी करी मंद, तोचि जाणा पूर्ण अंध. |
| None so deaf as those who won’t hear. | जो ऐकून घेत नाहीं, त्याहून कोणी बहिरा नाहीं. |
| Not possession, but use, is the only riches. | उपभोग घेतो त्याची लक्ष्मी, संग्रही ठेवतां नपडे कामीं. |
| Not so ugly as to be frightful, nor so beautiful as to kill.- Spanish. | कुरूपता भयंकर, सौंदर्य तें प्राणहर. |
| Not to be useful to any is to be hurtful to all. | कोणावर उपकार नकेला, तो वाईट लागतो सर्वांला. |
| Not to offend is the first step towards pleasing. | ज्याला खुषींत ठेवणें, त्याची मर्जी न मोडणें. |
| Not to overcome workmen, is to leave them your purse open. | नित्यानित्य मजुरी देतां, पाहाणें नलागे काम घेतां. |
| Nothing can be well done, that is done out of season. | अकाळीं जें करणें, तें सर्व विपरीत होणें. |
| Nothing comes out of the sack but what was in it. | जसें असेल भीतरीं, तसें येईल बाहेरी. |
| Nothing down, nothing up. | जोखीमीं न झटती, त्यांस नहोय प्राप्ती. |
| Nothing flourishes for ever. | भरभराट सर्वकाळ, नाहीं चालत सरळ. |
| Nothing have, nothing crave.- Italian. | जेथें अर्थ नसे कांहीं, तेथें मागून फळ नाहीं. |
| Nothing in the world is stronger to a man than his own passions. | क्रोधादिकां पेक्षां बळकट, नाहीं दुसरें प्रगट. |
| Nothing is difficult to the brave. | शौर्यसंपन्न यास कठीण, कांहीं वाटत नाहीं जाण. |
| Nothing is got without pains. | श्रमाशिवाय कांहीं, प्राप्त होतच नाहीं. |
| Nothing is impossible to a willing mind.- Latin. | ज्यास काम करण्याची खुषी, असाध्य कांहीं नसें त्याशी. |
| Nothing is more precious than time, yet nothing less valued.- Latin. | काळ अमोलिक असे, परी त्या कोणी नपुसे. |
| Nothing is more dangerous than to leave our regular calling. | चालता धंदा सोडणें, तर संकटीं पडणें. |
| Nothing is more commendable than to endeavor to excel in virtue. | सदाचरण वाढवीत जावें, जगीं चांगलें बोलवून घ्यावें. |
| Nothing is profitable which is dishonest.- Latin. | हरामाचा विषय, जिरत नाहीं तिळप्राय. |
| Nothing is so pernicious as passion. | क्रोधापरी पीडा देता, नाहीं दुसरा दिसत आतां. |
| Nothing is wanting where prudence is the guide. | चतुराई जेथें वागे, तेथें पहाणें नलगे. |
| Nothing more thankful than pride, when complied with. | गर्वापरी उपकारी, दुजा नाहीं सोडल्यावरी. |
| Nothing so bad as not to be good for something. | कांहीं चांगलें नकरणें, तें वाईट कर्म जाणें. |
| Nothing so bold as a blind man.- Scotch. | आंधळ्यासारिखा, धीट दुसरा नाहीं देखा. |
| Nothing that is violent is permanent. | बलात्कारें जेंजें करणें, त्याचें सदां नसें टिकणें. |
| Nothing to be got without pains, but poverty. | कांहीं कष्ट नकरितां, घरी येती दरिद्रता. |
| Nothing venture, nothing have.- Italian. | धैर्य केल्याविना, नाहीं प्राप्त हो जाणा. |
| Now I have a sheep and a cow, every body bids me good-morrow. | ज्याचे पदरीं संपत्ति, त्याचे आर्जव करीती. पु॰ ज्याचे गांठी पैका, त्याचे म्हणती ऐका. |
| Now his belly is filled, he utters big words.- Oriental. | पेटमें पडीया रोटिंयां, तो सुझे कलाम मोटीयां. अ॰ द्रव्य झालिया गांठीं, आवडती मोठ्या गोष्टी. |
| Obedience is an essence of law. | आज्ञापालन, तें नीतीचें जीवन. |
| Obedience is better than obligations. | आज्ञापालन बही, उपकार वाटती भारी. अ॰ उपकार करावा हा धर्म, कोणाचा नघ्यावा तो उत्तम. |
| Obscene words must have a deaf ear. | बीभत्स शब्द जेथें, कान देऊं नयें तेथें. |
| Observe the face of the wife to know the husband’s character.- Spanish. | स्त्रीचे अवसानावरून, पतिप्रतिष्ठा येती कळून. |
| Obstinancy and contradiction are like a paper kite; they are only kept up whilst you pull against them. | हटवाद प्रतिवाद करावे, वावडी परी स्वाधीन ठेवावें. |
| Of a little take a little and leave a little. | आहे त्यातून थोडें घ्यावें, शेष राही तें ठेवावें. अ॰ काठकसरीनें, संसार चालविणें. |
| Of all flatters, self-love is the greatest. | आर्जवी मंडळीहून, आत्मप्रीति अधिक मान. |
| Of all prodigality, that of time is the worst. | काळ दवडावा तो खोटा, तेणें होतो मोठा तोटा. |
| Of all studies, study your present condition. | चरितार्थ जेणें चाले, तेंचि व्हावें अभ्यासिलें. |
| Of all the virtues, gratitude has the shortest memory. | सर्व सद्रुणाहून स्मरण, कृतज्ञतेचें थोडें जाण. |
| Of all virtues works, the hardest is to be humble. | सर्व सत्कर्मे स्वीकारितां कठीण, त्याहून नम्र होणें अधिक जाण. |
| Of all wars, peace ought to be the end.- Scotch. | सर्व लढाईचे पोटीं, सल्ला आहेच शेवटीं. |
| Of an ill paymaster get what you can, though it be but a straw.- Spanish. | ज्याचे हातून नसुटे पैका, येतो तैसा घे करून सुटका. |
| Of money, wit, and virtue, believe one-fourth of what you hear. | द्रव्य चतुराई कीर्ति ऐकावी, त्याची योजना चतुर्थ करावी. |
| Of saving cometh having. | सांचवितें, तें राहातें. |
| Of the dead or absent speak well, or not at all. | मेल्यागेल्याचे मागें, न बोलावें वावगें. |
| Of two evils choose the least.- Spanish. | नंगी भली या झुके पाव. अ॰ दोन विघ्नें आलियावरी, एक मानून सुटकाकरी. |
| Of young men die many; of old escape not any.- Italian. | तरूण बहु मरती, नंतर म्हातारेही जाती. |
| Offer your staff at a dog, and he will bark the more. | कुत्र्या काठीतें उगारी, अधीक भुंके त्यावरी. अ॰ हलक्यातें छेडावें, वाईट ऐकून घ्यावें. |
| Often and a little eating makes a man fat. | थोडेंथोडें समयीं खातो, तोचि सदां पुष्ट होतो. |
| Oftentimes, to please fools, wise men err. | मूर्खाची मर्जी सांभाळणें, शहाण्यानें जाणून फसणें. |
| Oil and truth will get uppermost at last. | सत्य बाहेर पडतें, जैसें तेल पाण्यावरतें. |
| Old age is not so fiery as youth; but when once provoked, cannot be appeased. | तरूणपणीं राग असतो, तेवढा म्हातारपणीं नसतो, चाळवून आला असतां, होत नाहीं कमता. |
| Old bees yield no honey. | झालीया म्हाताऱ्या माशा, त्यांपासून नाहीं मधूची आशा. |
| Old birds are not caught with chaff. | म्हातारे पक्षी कोंड्यानें, कदा नमिळती जाणें. अ॰ अल्पलोभ दाखवती, म्हातारे ते न ठकती. |
| Old foxes want no tutors. | म्हातारे असतां जंबुक, नलागती शिक्षक. अ॰ म्हातारे यांस, नलागे उपदेश. |
| Old men are twice children.- Greek. | दोन वेळ मनुष्याप्रति, बालदशा येत असती. हिं॰ बुढ्ढा बाला बराबर होताहै. |
| Old men go to death; but death comes to young men. | वृद्ध मरण मागती, तर तरूणच जाती. |
| Old reckonings breed new disputes. | जुने हिशोब काढणें, नवे तंटे उद्भवणें. |
| Old young, and old long.- Latin. | बहुश्रम तरूणपणीं, तेणें शरीराची हानी. अ॰ मध्यम खाऊन थोडे श्रम, शरीर रक्षणीं हाच क्रम. |
| Omission of good, is a commission of evil. | बरे कामाचा त्याग, तो वाईट कामाचा मार्ग. |
| Once a whore, and ever a whore.- Latin. | एकवेळ परव्दार, घडल्या करी निरंतर. |
| Once an use, and ever a custom. | एकवेळ चट लागती, तीच प्रथा पडती. |
| One bad example spoils many good precepts. | वाईट कित्ता घालती, सर्व नीतीतें नासती. |
| One barking dog sets all the street a barking. | एक कुत्र्याची भोंकणी ऐकती, दुजे श्वान भुंकू लागती. अ॰ एक आचरतो, तैसें दुजा करितो. |
| One barber shaves not so close, but another finds work. | श्मश्रु न केली आवडती, पुनः करावी लागती. अ॰ काम चांगलें नकरणें, पुनः लागतें सुधारणें. |
| One beats the blush, and another catcheth the bird. | एक दुदावतो पाखरें, दुजा जाऊनिया धरे. अ॰ एक मेहनत करितो, दुसरा फळ घेतो. |
| One bird in the net is better than a hundred flying.- Hebren. | बहु पक्षी उडते पाहाती, त्यापेक्षां बरा एक हातीं. |
| One bold and boasting at the outset, but who soon meanly yields and sinks.- Oriental. | पुढें तिखट, मागें पोंचट. अ॰ पुढें हिंमत दाविती, मागें हटूनि या जाती. |
| One cannot fly without wings- French. | पंखारहित, नाहीं उडत. अ॰ धनावीण कांहीं, कार्य होत नाहीं. |
| One clod is sufficient to drive away a hundred crows.- Persian. | शत काक पक्षी जमती, एका खड्यानें उडती. अ॰ एक असतां बळी, शंभराचे कान पिळी. |
| One cloud is enough to eclipse all the sun. | एका मेघापासून, सूर्य जाय अच्छादुन. अ॰ असतां लहान, थोरा अडवी जाण. |
| One danger is seldom overcome without another. | संकट निवारण, नाहीं संकटा वीण. |
| One day of a wise man is worth the whole life of a fool. | सूज्ञा दिवसाची प्राप्ती, नहोय मूर्खा जन्मांती. |
| One day of pleasure is worth two of sorrow. | एक दिवसांचे सुख, त्याचे दुणें होय दुःख. |
| One dog is better by another dog being hanged.- Gaelic. | कुत्र्याकुत्र्या वैरभावें, खाऊंजातां भांडावें. अ॰ कसब्या कसबी पाहाती, शत्रुप्रमाणें मानिती. |
| One error generally leads to another. | एका चुकी मागें, दुसरी चुकी लागे. |
| One eye of the master sees more than four of the servant’s.- Italian. | चाकरापेक्षां अधिक, धनी असतो सूचक. गु॰ धनीने सूझे ढाकणमि, पडोसीने सुझे आरसीमा. |
| One eye-witness is better than ten hearsays. | दाहा गोष्टी ऐके जरीं, पाहे दृष्टीनें ती खरी. |
| One fool makes many.- Scotch. | एक मूर्ख अपले परी, बहु लोकातें करी. |
| One foolish act may undo a man, and a timely one make his fortune.- Gaelic. | मूर्खपणे पावे नाश, पावे सुज्ञत्वें धनास. अ॰ मूर्खपणीं नाश पावतो, सुज्ञपणीं लाभ होतो. |
| One flower makes no garland. | एका पुष्पाचा हार, नहोय हें सार. अ॰ बहु कामें एका हाती, सिद्धीस नजाती. |
| One good head is better than an hundred strong hands. | अकलेनें काम फार होतें, बहुतां हातीं थोडें चालतें. |
| One good turn asks another. | तूं मुझकु, तो मै तुझकुं. म॰ तूं मला, तर मी तुला. |
| One grape and an hundred wasps.- Persian. | येऊन एका द्राक्षीवरी, पडती शत भ्रमरी. अ॰ एक चाकरी निघती, उड्या बहु पडती. |
| One half the world knows not how the other half lives.- Scotch. | कोणी कोणाची माहिती, नाहीं ठेवीत पुरती. |
| One hand knows another.- Oriental. | हाथेको हाथ, पहच्याने. अ॰ ज्या जवळून घेणें, त्याचे हातीं देणें. |
| One head and a thousand anxieties.- Persian. | असतां एक प्राणी, बहु कल्पना मनीं. |
| One heron amongst a hundred crows is a prince.- Oriental. | सो कव्वोमे एक बगलाभी सरसहै. म्ह॰ लंगडी गाय प्रधान, वासरांत जाण. |
| One hour’s sleep before midnight is worth two hours after. | एक घटिका निद्रा पूर्व रात्री, दोन घटिका उत्तर निशापरी. |
| One hundred strokes of the goldsmith are not equal to one of the blacksmith.- Oriental. | सो सुंनारकी, एक लुहारकी. अ॰ अशक्ताचे शत, बळियाचा एक हात. |
| One ill word asketh another. | एक अपराध बोलावा, तैसा दुसऱ्याचा घ्यावा. |
| One is not so soon healed as hurt. | दुखविला प्राणी, नहोय समाधानी. |
| One lie makes many. | एक लबाडीच्या योगें, बहु येती तीच्या मागे. |
| One love drives out another. | एक प्रीति लागती, दुसरी विसरती. |
| One mad action is not enough to prove a man mad. | वेडा विचार घडला, तेणें वेडा न झाला. |
| One man’s fault is another man’s lesson. | केला एकानें दोष, तो दुज्यास उपदेश. |
| One man’s meat is another man’s poison. | एकाचे जें अन्न होय, दुसऱ्यातें विषप्राय. अ॰ पिंडापिंडाचे ठायीं, मति भिन्न पाहीं. सं॰ भिन्नरूचिर्हिलोकः |
| One mild word quenches more heat than a whole bucket of water. | मृदुशब्दें संताप शांत, न तैसा पाण्यानें विझत. |
| One may hold one’s tongue in an ill time. | येतां समय वाईट, जिव्हा संभाळी नीट. |
| One may live and learn. | लोकीं जिवंत राहावें, गुण ते बरे शिकावे. |
| One may sooner fall than rise.- French. | क्षण नलागतां पडतो, उठायास वेळ लागतो. |
| One must conform to the multitude, not the multityde to one.- Italian. | घरापरी पाहुणा होयी, घर त्याच्यापरी नाहीं. अ॰ बहुत जेथें असती, एकाचें न चालूंदेती. |
| One nail drives out another. | खिळा खिळ्यास काढतो, शेरास सव्वाशेर भेटतो. |
| One never loses by doing a good turn. | कोणाचेही चांगलें केलें, अनहीत नहोय आपुलें. |
| One ought to remember kindness received, and forget those we have done.- Latin. | दुसरा उपकार करी, त्यातें स्मरावें अंतरीं, उपकार दुजावर, केले तुंवां तें विसर. |
| One ounce of discretion is worth a pound of wit. | तोळा मुकत्यारीचें मोल, शेरभर चतुराई समतोल. |
| One perverse disposition will destroy the peace of a whole family. | घरीं एकाचा स्वभाव वांकडा, सर्व कुटुंबांत पडतो बखेडा. |
| One person’s house burns, that another may warm himself.- Oriental. | किसीका घर जले, कोयी तापे. अ॰ एकाचा नाश होतो, दुजा संतोष पावतो. |
| One pound of learning requires ten of common sense.- Persian. | एक शेर विद्या आल्यावरी, दाहाशेर अक्कल लागे तरीं. |
| One refusal prevents a hundred reproaches.- Oriental. | एकनन्ना सौदुःख हरे. म॰ एकनन्ना म्हणती, आलें विघ्न निवारिती. |
| One saint knows another.- Oriental. | वल्लीकोवल्लीही, पछानताहै. म॰ परीक्षा संताची, अपण झाल्या संत कळती. |
| One scabbed sheep will a whole flock.- Italian. | एक खवळ्या मेंढा होतो, कळपी रोग पसरतो. |
| One sheep follows another.- Hebren. | एक मेंढा पुढें चालतो, त्यामागें दुजा जातो. अ॰ एक वाईट आचरतो, पाहून दुसरा करितो. |
| One story is good till another is told. | अन्य गोष्ट नाहीं समजली, तोंवरी पहिली चांगली. |
| One thief makes a hundred suffer.- Spanish. | एक चोरीतें करितो, शेंभरांवर आळ येतो. म्ह॰ एक ढेकूण चावतो, शेंभरांचा काळ होतो. |
| One to-day is worth two to-morrows. | एक उद्यां म्हणें तर दिवस दुणें. |
| One turn meets another; if rats can eat iron, a kite may carry off a child.- Oriental. | एक कहे लोहोकों चुव्हा खावे, दुसरा बोले लडका लेगई चांल. अ॰ जैशाला तैसा भेटे, खोट्याचें खरें नवाटें. |
| One vice is more expensive than many virtues. | दुराचरणीं खर्च मोठा होतो, सदाचरणीं अल्प लागतो. |
| One whip for a good horse and one word for a good man.- Oriental. | भले घोडेको एक च्याबक, भले आदमीको एक बात. |
| One who covers a vengeful, cruel disposition under a smooth exterior.- Oriental. | करणें कसाबाचें, बोलणें मानभावाचें. सं॰ वचस्येकंमनस्येकंकर्मण्येकंदुरात्मनां. |
| One wrong step may give you a great fall. | एक पायरी चुकणें, खालीं येऊन पडणें. अ॰ संभाळून चालणें, संसारास नभिणें. |
| One year a nurse, and seven years the worse. | एकवर्ष दाईपणा, बहु वर्षें अशक्त जाणा. |
| One’s good fortune does not always last.- Persian. | कोणाची चलती, सदां चालत नसती. हिं॰ सदां किसीकी नही रहे. |
| Only good and wise men can be friends; others are but companions. | सभ्य आणि शहाणे करी मित्र, इतर जवळ वागवी मात्र. |
| Only that which is honestly got, is gain. | विषय मिळवी हक्कानें, तोच मात्र लाभ जाणें. |
| Open not your door when the devil knocks. | येतांना दुष्ट विचार, बंद करी त्दृदय व्दार. |
| Open rebuke is better than secret hatred. | गुप्त व्देषापेक्षां भला, शब्द मार पत्कारला. |
| Open thy purse, and then open your sack.- Hebren. | प्रथम पैका घ्यावा, मग माल द्यावा. |
| Opportunities neglected are lost. | सवड चुकली, हातातून गेली. |
| Opportunity is the cream of time. | सवड समयाचें सार, धरतांना काम पार. |
| Opportunity makes the thief.- Latin. | सवड मिळालियावरी, करूं इछितसे चोरी. पु॰ ठेवतां उघडें कवाड, चोरीस मिळते सवड. |
| Opportunity neglected brings severe repentance. | सवड चुकणें, पश्चात्ताप करणें. |
| Oppose the first appearance of evil. | वाईट दृष्टी पडतां, होय त्याचा मोडता. |
| Operession cause rebellion. | प्रजा पीडण, तें बंडाचें कारण. |
| Oppression will make a wise man mad.- Scotch. | जुलूम जेथें चालतो, शहाण्याचा वेडा होतो. |
| Oppressions are frequently paid in their own coin. | जुलूम करितां लोकांवरीं, त्याचा बदला येतो माघारीं. |
| Overdoing is doing nothing to the purpose. | अतिशय करणें, तें तर व्यर्थ घालविणें. |
| Over shoes, over boots. | हिमत धरणें, हारणें किंवा जिंकणें. |
| Over the greatest beauty hangs the greatest ruin. | जेथें सौंदर्याची खुबी, तेथें फारच खराबी. |
| Our actions are in our power; our destiny in that of Providence. | काम आपले स्वाधीन, व्यवस्था ती ईशाधीन. |
| Our birth made us mortal, our death will make us immortal. | जन्म आहे क्षणभंगुर, मरण आहे अमर. |
| Our first breath is the beginning of death.- Scotch. | जन्माचा आरंभ, तोच मृत्यूचा प्रारंभ. |
| Our liberality must not exceed our ability. | बाबा उदारपणा करी, आपुल्या सामर्थ्या परी. |
| Our minds must be cultivated as well as our plants. | लावणी प्रमाणें, मनातें कसणें. |
| Our own opinion is never wrong. | स्वताचें मत, तें नाहीं असत्य. |
| Our pleasures are imagined, but our griefs are all real. | सुख थोडें वाटतें, दुःख फार जाचतें. |
| Our sins and debts are often more than we think. | आपली पापें कर्ज, मनीं अधिक समज. |
| Our stay in this world is transient. | जगीं आपलें राहाणें, क्षणभंगुर जाणें. |
| Our tempers must be governed or they will govern us. | स्वभावाला चालवावें, त्याचे स्वाधीन नसावें. |
| Our virtue would be proud, if our vices whipp’d them not. | अगुण सगुणा न छेडती, तरी सगुण उन्मत्त होती. |
| Out of debt, out of danger.- Latin. | जो कर्जांत नाहीं, तो नभयें वाही. |
| Out of sight, out of mind. | दृष्टी समोर नसतो, त्याचा विसर पडतो. हिं॰ जो नजर नआवे, सो भुलजावे. |
| Out of frying pan into the fire.- Italian. | आगींतून निघावें, फुपाट्यांत पडावें अ॰ कष्टातून निघावें, अरिष्टांत पडावें. |
| Own debt and crave days.- Scotch. | कर्ज नाकबूल न जाणें, पाहिजेतर मुदत मांगणें. |
| Oxford knives, London wives. | आक्सफोर्डच्या सुऱ्या, लंडनच्या स्त्रिया. म्ह॰ देखण्यांत ढबू, चालण्यांत शिवराई. |
| Pain is forgotten where gain comes. | प्राप्ति वेळे बरी होतां, कष्ट विस्मृती तत्वता. |
| Pain past is pleasure. | कष्ट सरल्यावरी, सुख होय अंतरीं. |
| Pains to get, care to keep, fear to lose. | कष्ट मिळविता, चिंता रक्षिता, भय हारविता, हीं सर्व असतीं वित्ता. |
| Paint and patches give offence to the husband, hope to the gallant. | भ्रतारा चट्टिपट्टि नावडती, यार पाहून उल्हासती. |
| Pardon all where there is hope of amendment. | सुधारण्याची आशा जरी, अपराधाची क्षमा करी. |
| Pardon is the most glorious kind of revenge. | सूड कोणाचा नघेणें, बरी ती क्षमा करणें. |
| Pardon others often, thyself never.- Latin. | लोकावरी क्षमा करी, स्वयें पश्चात्ताप धरी. |
| Passion evaporates by words, as grief does by tears. | क्रोध जातो बोलतांना, दुःख शमतें रडतांना. |
| Passion is a fever, that leaves us weaker than it finds us. | क्रोध हा एक ज्वरा परी, जाऊन अशक्त करी. |
| Passion makes fools of the wise, and shows the folly of the foolish. | क्रोधें शहाणपण जातें, गुप्त मौर्ख्य बाहेर येतें. |
| Passion should be cured by prudence. | राग जाण्यास उपाय, विवेकचि खरा होय. |
| Passionate people lay up no malice. | स्वभावें जन कोपिष्ट, त्याचे मनीं नसे कपट. |
| Past labour is present delight. | मागले कष्ट, वाटती मिष्ट. |
| Past time is irrecoverable, and the loss of it irreparable. | हातांतून समय जातो, पूढें असाध्यचि होतो. |
| Patch by patch is good housewifery, but patch upon patch is plain beggary. | कप्या लावि तो संसार जाणा, कप्यावर कप्या तो भिकारपणा. |
| Patience and diligence removes mountains. | धैर्य धरून श्रम घेती, पर्वतादिक उलटती. |
| Patience and time run through the roughest day. | वाट पाहे दम धरी, वाटे दिवस उदास तरी. |
| Patience is a flower that grows not in every garden. | शांति पुष्पलता असे, सर्व उपवनीं नसे. अ॰ शांति नाहीं, सर्वां ठायीं. |
| Patience is a plaster for all sores. | शांति मलमपटी परी, सर्व जखमी बऱ्या करी. |
| Patience is better itself, but bears sweet fruit. | सहनशीलता कडवट, परी अंतीं तिचें फळ मिष्ट. म्ह॰ टाकीचे घाय सहाणें, देवकळा पावणें. |
| Patience is the best remedy for grief. | दुःखास उपाय कांहीं, शांती शिवाय नाहीं. |
| Patience is the remedy against love and fortune. | द्रव्य इष्क साध्यकरतां, उपाय नाहीं शांती परता. |
| Patience, money, and time, brings all things to pass.- French. | धैर्य पैका काळ अनकूळ, सर्व घडून येतें तात्काळ. |
| Patience, virtue, a friend, and a wife, are all to be tried in the time of misfortune.- Oriental. | धिरज धरम मितर और नार, आपत काल परखते च्यार. |
| Patience with poverty is all a poor man’s remedy. | गरीबीं शांति धरूनिया राहे, तो गरिबांस उपाय आहे. |
| Pay as you go, and keep from small score. | रोख घ्यावें, खातें न ठेवावें. |
| Pay not to fortune the regard you owe to merit. | योग्यतेनें मिळवी, तें दैवावर न घालवी. |
| Pay what you owe, and what you are worth you’ll know. | देऊन फेडी लोकाचें कर्ज, राहील तें तुझें समज. |
| Peace flourishes when reason rules. | जेथें बुद्धीचा प्रकाश, तेथें शांतीचा वास. |
| Peace would be universal, if there were neither mine or thine.- Italian. | माझें तुझें नसतें, लोकीं समाधान असतें. |
| Pedantry is a vice in all professions. | विद्येचा डौल घालणें, कसबीं लांछन लावून घेणें. |
| Penny and penny laid up will be many. | संग्रह करी पैसा पैसा, काळेंकरून होतो लैसा. |
| Penny in pocket is good companion. | खिशांत पैका, तो सोबती बरा देखा. |
| Penny wise and pound foolish. | मिळवी कवडी कवडी, एकदम रूपया दवडी. |
| People become great through performing their duty.- Oriental. | उद्योग करिती, थोरी मिळवती. |
| People seldom learn economy, till they spent their fortune. | जवळची पुंजी सरती, मग काटकसर करिती. |
| People who live in glass houses, should never throw stones. | आरसेमहालांत राहाणें, तर दगड न उडवणें. अ॰ आपला नाश आपण, नकरावा जाण. |
| Perfect friendship cannot be impaired. | पूर्ण मैत्रिकीचा हेत, नाहीं तुटला जात. |
| Perfect love never settled in a light head. | अल्पबुद्धि असे, तेथें प्रीति न ठसे. |
| Perfection is the point at which all should aim. | कार्यसिद्धीवरी, सर्वांचे लक्ष भारी. |
| Perseverence is the crown of all great actions. | कामालागी झटून पडणें, त्यास कामाचा कळस म्हणणें. |
| Person generous with the property of another.- Oriental. | सासूचे जीवावर, जावयजी उदार. |
| Perspecuity is the best kind of eloquence. | बोलण्याची स्पष्ट युक्ति, चांगली ती वाचा शक्ति. |
| Physician cure thyself.- French. | वैद्यें स्वयें निरोगी व्हावें, मग दुसऱ्या औषध द्यावें. |
| Physician’s faults are covered with earth, and rich man’s with money. | वैद्य औषधानें मारिती, तेणें दोष आच्छादती, धनिक धनव्यय करिती, निजदोष लपविती. |
| Physicians rarely take medicine.- Italian. | वैद्य औषध विरळा घेती, बरी प्रकृति राखिती. |
| Plain-dealing is a jewel; but they that use it die beggars. | सरळ व्यवहार करिती, निर्धनिक होऊनिया मरती. |
| Plain-dealing is more praised than practised. | सरळ व्यवहारीं करिती स्तुती, सरळपणे थोडे आचरती. |
| Play, woman and wine, undo men laughing. | दारू जुवा रंडीबाजी, तेणें लोकीं इतराजी. |
| Pleasant company alone makes this life tolerable, – Spanish. | चांगली असतां संगत, जीव राहतो नेमांत. |
| Pleasant hours fly fast. | आनंदाची घडी येती, नकळतां निघून जाती. |
| Pleasing ware is half sold.- French. | चांगले मालावरती, सर्वाच्या उड्या पडती. |
| Pleasure in excess is criminal. | अमर्यादेनें मौजा करिती, होय पापाची ती भरती. |
| Pleasure is precarious but virtue is immortal. | मौज आहे क्षणभंगुर, सदाचरण अमर. |
| Pleasure are very short; pains are very long. | मौजा थोडे दिवस, दुःखणें बहुवस. अ॰ मौजा मारतां पुरेना हौस, दुखणें येतां कसमस. |
| Pleasure over-purchased are real torments. | पैका उडऊन मौजा मारी, परम दुःखी सरल्यावरी. |
| Pleasures unduly taken make fools of the wise. | मौजा अनुचित मारिती, शहाण्याचे मूर्ख दिसती. |
| Pleasures while they flatter, sting to death. | मौजा गोड हो वाटती, डंश करून प्राण घेती. |
| Plenty makes dainty. | जेवढा गूळ सोडी, तेवढी होय गोडी. म्ह॰ हाटापेक्षां हात गोड. |
| Plough-men on their legs are higher than gentlemen on their knees. | उभ्या कुळंब्यांचा संसार, पडल्या श्रीमंतापेक्षां थोर. अ॰ उद्योगें पैका वाढतो, बसून खातां खुटतो. |
| Poets are born, but orators are made.- Latin. | कवि जन्मती स्वभावानें, पंडित होती शिकण्यानें. |
| Policy goes beyond strength.- French. | व्यवहार चातुर्य, बळाहून अधिक होय. |
| Policy often effects what force cannot. | जें होत नाहीं बळानें, तें करावें चतुराईनें. |
| Politeness is the science of civility. | जो कीं असे ग्रहस्थपणा, तोचि जाणा मनुष्यपणा. |
| Pomp ruins families, and leads to the corruption of manners. | डामडौलें कुटुंबाची हानी, चांगले रीतीची नुकसानी. |
| Poor folks seek meat for their stomach; and rich folks stomach for their meat.- Scotch. | गरीबें भुकेसाठीं खाणें मागती, श्रीमंतां अन्न असतां क्षुधा नसती. |
| Poor freedom is better than rich slavery. | मोकळेपणें गरिबी बरी, बंधन असून नलगे थोरी. |
| Poor indeed is he who thinks he has never enough. | लोभ आहे अधिक ज्यास, केवळ गरीब म्हणा त्यास. |
| Poor men may think well, but rich men may think well and do well. | गरीबाच्या कल्पना व्यर्थ जाती, श्रीमंत करिती सिद्धीस नेती. |
| Poor men want many things, but covetous men all. | गरजें पुर्तें गरीबांस, सर्व लागतें लोभ्यास. |
| Popular opinion is the greatest truth in the world. | जनाचें मत, तेंच माना सत्य. |
| Positive men are most often in error. | मताग्रही बहुत, पडतात हो चूकींत. |
| Possession is nine points of the law. | स्वाधीन आलें, तें आपलें झालें. |
| Postpone not for another day, what should be done this. | आज करणें तें करावें, उद्यावर नठेवावें. |
| Poverty and shame attend those who refuse instruction. | हित बोधा सारीं मागें, दरिद्र लज्जा त्यायोगें. |
| Poverty craves many things, but avarice more.- Italian. | गरीबीची धांव थोडी, लोभाची तों मोठी उडी. |
| Poverty has no shame.- Spanish. | गरिबीस कांहीं, बाध येत नाहीं. |
| Poverty is a complication of evils. | गरिबीचे माघारीं, अरिष्ठांची स्वांरी. |
| Poverty is no baseness, but it is a branch of knavery.- Spanish. | गरिबी नव्हे नीचपण, पण तिचें नमानिती जाण. |
| Poverty is shamefully born by a sluggard. | दरिद्राची उत्पत्ति, आळशाचे संगति. |
| Poverty is the mother of all arts.- Italian. | गरीबी पासून उत्पन्न, कलाकुशलता जाण. |
| Poverty on an old man’s back is a heavy burthen. | म्हातारपणीं दरिद्राची स्वारी, येतांना कष्ट वाटती भारी. |
| Poverty parts friends. | गरिबी आल्यावरी, मित्र बसती घरीं. |
| Poverty secures us from many dangers, to which the rich are exposed. | धनवंता विघ्नें बहुत, थोडीं गरीबींत येत. |
| Poverty wants some, luxury many; avarice all things. | गरिब इछितो परिमित, इछी विषयी बहुत, लोभीयाचा लोभ अंत, कधी नघडे. |
| Poverty without debt is independence. | गरीबींत नजरीं ऋण, तेच म्हणावें स्वतंत्रपण. |
| Power discovers the real disposition of a man. | अधिकार आल्यावरती, मूळ स्वभाव प्रगटती. |
| Power should not be employed to do wrong, but to punish the doers of wrong. | सत्तेनें आपराध्यांस शासन करणें, सत्तेनें वाईट कर्म न करणें. |
| Power weakeneth the wicked. | सत्ता दुष्टांहातीं, देतां विपरीत करिती. |
| Praise, like gold and diamonds, owes its value only to its scarcity. | सुवर्ण रत्नाचा बहु तोटा, तैसा कीर्तीचा आहे मोठा. |
| Praise is as the reflection of virtue, as the glass that gives the reflection. | सदाचरणीं स्तुति वसे, जैसें दर्पणीं प्रतिबिंब दिसें. |
| Praise is pleasing to him that thinks he deserves it. | योग्य स्तुति करिती, ती गोड वाटती. |
| Praise is the hire of virtue.- Latin. | सद्रुणाचा उपज, तीच स्तुति समज. |
| Praise makes good men better, and bad men worse. | सज्जन स्तुतीनें सुधारतो, दुर्ज्जन स्तुतीनें बिघडतो. |
| Praise no man too liberally before his face,nor censure any man severely behind his back. | निंदा कोणाची न करी माघारी, प्रशंसा न करी तोंडा वरी. |
| Praise not the day before night. | बरा दिवस लोटल्यावरी, रात्रीं दिवसाची स्तुति करी. |
| Praise not the unworthy, though they roll in riches. | अगुणीयांचा स्तव न करी, लक्ष्मी त्यांचे घरीं जरीं पाणी भरी. |
| Praise nothing but what you know to be worthy of praise. | स्तुति न करावी एरवी, योग्यता पाहून करावी. |
| Praise the man whose bread you eat.- Oriental. | ज्याचें भक्षावें अन्न, त्याचें इछावें कल्याण. |
| Praise without profit, puts little in the pocket. | करावी उगचिं स्तुति, तींत लागे काय हातीं. |
| Prate is but prate; it is money buys land. | बडबड करितां नाहीं जोम, पैका करितो सर्व काम. |
| Prayer is the wing where with the soul flies to heaven. | भक्तिस्वरूपीं पंख होती, जीवा उडवून स्वर्गीं नेती. |
| Prayer should be the key of the day, and the lock of the night. | भक्ति दिवसा साध्य करी, सांभाळी रात्र झाल्यावरी. |
| Precepts may lead, but examples draw. | उपदेशानें मार्ग लागतो, दृष्टांतानें समज होतो. |
| Prefer loss to unjust gain. | सोड हरामाची प्राप्ती, जरीं तोटा आला हातीं. पु॰ कुकर्माची जोड, तोटा आला तरी सोड. |
| Prepare for sickness in the day of health, and for old age in thy youth. | स्वगात्रें चालतीं तोंवरी, कांहीं द्रव्य संग्रह करी. दुःखणें जरा आलियावरी, उपयोगी तें पडें तरीं. |
| Presence of mind is necessary at all times. | मनाचा सावधपणा, वारंवार उपयोगी जाणा. |
| Presence of mind will often extricate us from imminent danger. | मनीं धरी सावधगिरी, मोठें संकट निवारी. |
| Preserve carefully your reputation. | प्रतिष्ठा आपली, सांभाळ चांगली. |
| Preserve the character of others, so that they may preserve yours. | रख पत, जो रखावे पत. अ॰ दुजीयाची पत्त राख, तो ठेवील तुझी साख. |
| Preserve thyself from the occasion, and God will preserve thee from the sin. | उपाधीपासून राहे दूर, पापापासून रक्षी ईश्वर. |
| Prettiness dies quickly. | सौदर्याचा भर, जातो लवकर. |
| Prettiness make no pottage. | सुंदर सकुमार, सैपाकाची मारामार. |
| Prevention is better than cure. | अपायीं उपाय करावा, त्यापेक्षां तो न होऊं द्यावा. |
| Pride and poverty are ill met, yet often together. | दैन्य ताठा विलग सोबती, जगीं एकत्र वास करिती. म्ह॰ भिकाऱ्याच्या पोराला ओकारी भारी. |
| Pride and self-sufficiency cheat us through life. | धरितां गर्व आणि स्वार्थ, संसारीं होय अनर्थ. |
| Pride goes before, and shame follows after. | गर्वगती पुढे होती, तिचे मागे लज्जा जाती. |
| Pride goeth before destruction, and an haughty spirit before a fall.- Scriptural. | विनाशापूर्वीं गर्व येतो, पडल्यापूर्वीं उन्मत होतो. सं॰ नाशातपूर्व्वमहंकारो मनुष्याणां प्रजायते, गर्व्वश्च पतनात पूर्व्वं मनुष्याणां प्रजायते. |
| Pride has many difficulties, but vanity more disappointments. | अभिमाने संकटें येतीं, दिमाखानें आशा भंग होती. |
| Pride in a beauty is like a flaw in a diamond. | सौदर्यांत धरतो तोरा, हिऱ्यापोटीं जसा दोरा. |
| Pride hides our own faults, and magnifies the faults of others. | अभिमान स्वदोष लपवितो, दुजयाचा प्रगट करितो. |
| Pride in prosperity turns to misery in adversity. | भाग्यकाळीं अभिमान धरी, विपत्तीवेळीं मान हरी. |
| Pride increases our enemies, but puts our friends to flight. | अभिमान वैरी वाढवी, मित्रजना दूर करवी. |
| Pride is easily seen in others, but we can rarely see it in ourselves. | इतराचां गर्व पहावा, आपले अंगीं न ठेवावा. |
| Pride is the effect of self-ignorance. | गर्वाचें कारण, तें अज्ञात जाण. |
| Pride is as loud a beggar as want, and a great del more saucy. | भिकाऱ्याचें हांक मारून मांगणें, तसें गर्वाचें उत्धट बोलणें. |
| Pride, like a wild horse, overthrows its rider. | गर्व जंगली घोड्यापरी, पाडि त्या जो स्वारी करी. |
| Pride makes youth inglorious, and age shameful. | तरूणीं गर्व धरतां कीर्ति हारक, तोच वृद्धपणीं लज्जा कारक. |
| Pride of heart foreruns destruction. | मनीं अहंकार धरी, कार्याचा नाशकरी. |
| Pride often borrows the cloak of humility. | अभिमान कार्या करितां, धरितो वारंवार नम्रता. |
| Pride that dines on vanity, sups on contempt. | गर्वानें फुगती, त्यांस तुच्छ मानिती. |
| Pride will have a fall. | गर्वातें धरिती, ते खालीं पडती. पु॰ जो चढे, तो पडे. |
| Princes may bestow preferments, but they cannot make men truly honorable. | राजे मोठे अमल सर्वांसीं देती, वाईट बरें चालवणें घेणारा हातीं. |
| Procrastination is the thief of time. | टाळाटाळी करणें, तो समय चोरणें. |
| Prodigality is born a wonder, and dies a beggar. | उधळेपणाचा जन्म चमत्कार, भिकारी होऊन मरणार. |
| Promise little and do much. | थोडें कबूल करी, दे बहुता परी. |
| Promises are like pie-crust, made to be broken. | बहुवचनाचा पाल्हाळ, भंग होतो तात्काळ. |
| Prosperity and vanity are often lodged together. | फुशारी आणि संपति, एका स्थानीं वास करिती. |
| Prosperity destroys fools, and endangers the wise. | संपति मूर्खांचा नाश करिती, शहाण्याला भयांत घालती. |
| Prosperity discovers vices, and adversity virtue. | संपत्तींत दुर्गुण उमटती, विपत्तींत सद्रुण समजती. |
| Prosperity engenders sloth.- Latin. | तालेवारी येती, सुस्ती उत्पन्न होती. |
| Prosperity makes friends, and adversity tries them. | भाग्यकाळी मित्र जोड, विपत्तिकाळीं ताडातोड. |
| Prosperity is no just scale, adversity is the only balance to weigh friends in. | मित्र कळती आपत्काळी, समजत नसती भाग्य वेळीं. सं॰ आपदिमित्रपरीक्षा. |
| Prosperous men seldom mend their faults. | श्रीमंता खोडी असती, विरळा सुधारून घेती. |
| Proud looks lose hearts, but courteous words win them.- Latin. | क्रूर दृष्टी भयंकरी, आर्जव शब्दें भयें वारी. |
| Proverbs are patent teachers, and maxims are moral demonstrations. | म्हणी उपदेश कारक, नीति दृष्टांत दायक. |
| Provide for the worst, the best will save itself. | वाईटांशीं उपाय कर, चांगलें स्वयें राणार. |
| Provide your remedy before the evil.- Oriental. | आसवला आधीं किंक फोडावी, पाण्या आधीं वळणें बांधावीं. गु॰ पांनी पेहला, पाल बांधवी. |
| Provisions are better in the belly than on the back.- Persian. | अन्न पाठीवर नेणें, त्यापेक्षां पोटीं खाणें. अ॰ द्रव्यसंग्रह करणें, त्याहून बरे भोगणें. |
| Provoke not the age of a patient man. | शांत मनुष्याचा राग, न चाळवावा तो सुमार्ग. |
| Prudence guides the wise, but passion governs the foolish. | शहाण्याचे मनीं शहाणपण, मूर्खाचे मनीं क्रोध जाण. अ॰ चतुराईनें शहाणे वागती, क्रोधानें मूर्ख चालती. |
| Prudence is commendable but pride is always abominable. | चतुराईची स्तुती करिती, अहंकार व्देषप्राय मानती. |
| Prudence is the conductor of all virtues. | सद्रुणाची चालिवणारी, चतुराईच ती खरी. |
| Prudence is the mother of generosity and charity. | दानधर्माची आई, ती जाणे चतुराई. |
| Pry not into the affairs of others. | दुसऱ्याचे व्यवहारांगी, न करावी हुंगाहुंगी. |
| Punctuality is the soul of business. | कामाचे जीवन, तें समय रक्षण. |
| Punctuality begets confidence, and is the sure path to honor and respect. | समयरक्षण विश्वासाचें कारण, तेणें थोरपणा मिळतो जाण. |
| Punishment and reward act like the bridle and spur. | बक्षीस शासनाची वर्तणूक, जैशी घोड्या लगाम चाबूक. |
| Punishment though lame, yet overtakes the sinner at last. | पाप्यास शासन, न कधीं सोडी जाण. |
| Purchase by persuation rather than enjoy by violence. | खुशीकरून घेणें, जोराकरून न ठेवणें. |
| Pure religion is the fountain of truth. | जो धर्म खरा, तो सत्याचा झरा. |
| Pure water dissolves inflammation, but mild discourse dissolves anger. | स्वच्छ जळें दाहा शमतो, मृदु शब्दें क्रोध जातो. |
| Purposing without performing is mere fooling. | व्यर्थ योजना करणें, तें मूर्खत्वचि जाणें. |
| Put no faith in tale-bearers. | चहाड्याचा इतबार, करूं नये हें सार. |
| Put not a naked sword in a mad man’s hand. | वेड्याहातीं तरवार, देऊं नये करील वार. |
| Put not off repentance till a future day. | वरचेवरी पश्चात्ताप करी, न ठेवी दुसऱ्या दिवसावरी. |
| Put not thy hand between the bark and the tree. | फाटक्यांत पाय घालूं नये, घरखटल्यांत पडूं नये. |
| Put off your armour, and then shew your courage. | काढी चिलखत, दावी हिंमत. अ॰ अश्रयाविणा, हिंमत खरी जाणा. |
| Put on your spurs and be at your speed.- Scotch. | घाईप्रमाणें, घोडा फेकणें. अ॰ कामाप्रमाणें, स्वतः वागणें. |
| Put to your tongue a bridle, that it talks not idle. | जिव्हा स्वाधीन ठेवणें, व्यर्थ बकवा न करणें. |
| Put your finger in the fire, and say it was your ill fortune.- Scotch. | चुलींत बोट घालणें, कपाळास बोल लावणें. |
| Qualify exorbitant passions with quietness and patience. | शांतीनें आणि धीरपणें, अति क्रोध शांत करणें. |
| Quality without quantity is little thought of.- Scotch. | वस्तु देखिल्यावांचून, नको वर्णूं तिचा गुण. |
| Quarrels are really began, but with difficulty ended. | आरंभीं कज्जा करती, निवारितां कष्टी होती. |
| Quarrels could not last long, were but prudence on one side. | एक शहाणा असता, दुजा कज्जा न चालविता. |
| Quench all immoderate desires. | अमित इच्छा न धराव्या, आपुले अंगीं जिरवाव्या. |
| Quench not hope; for when hope dies, all dies. | आशा मेल्यावरी, कांहीं नराहे माघारी. हिं॰ जबलग सास, तबलग आस. |
| Questions in jest no serious answers need. | मस्करीनें प्रश्न ऐकावे, त्याचें उत्तर तैसें द्यावें. |
| Quick at meat, quick at work. | खाण्यास झराझर, कामास सरासर. |
| Quick wits are generally conceited. | तीव्र बुद्धीचे प्राणी, बहुधा अभिमानी. |
| Quick landlords make careful tenants. | घरधनी खडखडीत, बिऱ्हाडकरी हुशारींत म्ह॰ राऊत असे खरखरा, तर घोडा चाले तुरतुरा. |
| Quick promises are commonly slow performers. | उतावळीनें कबूल करणारे, ते विलंबानें सिद्धीस नेणारे. |
| Quick resentments are often fatal. | शीघ्र कोपासी येती, प्राण घातक होती. |
| Quick returns make rich merchants.- Scotch. | करतां रोख वेव्हार, सधन होती सावकार. |
| Quickness and precision are the life and essence of business. | त्वरा आणि ठासपण, हे दोघे कामाचे प्राण. |
| Quiet persons are welcome every where. | सभ्य जाती जेथें, होती पूज्य तेथें. |
| Quietness and peace flourish where justice and reason govern. | न्याय बुद्धि ज्या गांवीं चालतीं, तेथें शांति स्थिरता नांदतीं. |
| Quit not certainty for hope.- Scotch. | हातींचें सोडावें, पळत्यापाठी न लागावें. |
| Rage robs a man of his reason, and makes him a laughing-stock. | क्रोध बुद्धीते चोरितो, दुसऱ्याचे हांसें करितो. |
| Raise no more spirits than you can conjure upon. | जेवढी असती शीतें, तेवढी उठती भुतें अ सामर्थ्याप्रमाणें, कार्य उरकणें. |
| Rapacity is the offspring of avarice. | अपहार बुद्धि, ती लोभाची वृद्धि. |
| Rash judgement makes haste to repentance. | अविचारें न्याय करी, पश्चाताप पावे तरी. |
| Rashness is the fruitful parent of misforunes. | घाबरेपण, तें अरिष्ठ जाण. |
| Rather confess ignorance than falsely profess knowledge. | न जाणत ऐसे स्पष्ट बोलावें, बोलून लबाडींत न पडावें. |
| Rather go to bed supperless, than rise in debt. | उपवाशी जाऊन निजावें, कर्ज भरीत न उठावें. |
| Rather pay the money out of your pocket than become security.- Oriental. | जामीन न होइये, गीरोका दिजीये. म॰ गांठचें द्यावें, जामीन न व्हावें. |
| Rather purchase by pursuation than to enjoy by violence. | समजुतीनें घेणें तें खरें, बळात्कारानें तें नाहीं बरें. |
| Ready money is ready medicine. | हातीं रोख पैसा, औषधी सरसा. |
| Ready money will away. | रोख पैका तरीं, नाहीं राहत घरीं. |
| Real friends are not easily set by the ears.- Oriental. | काठी मारितां पाण्यांत, पाणी दोहों ठिकाणीं न होत. अ॰ खरे मित्र असती, कधीं न तुटती. |
| Rear and nourish with kindness, but chastise with severity.- Oriental. | सोनेका निवाला खिलाना, औरशेरसे नजरोसें देखना. अ॰ मुलांस खाण्यापिण्याचे लाड करणे, विद्येविषयीं धाकांत ठेवणें. |
| Reason governs the wise man, and cudgels the fool. | बुद्धि शाहाण्यास चालविती, मूर्खास छडी मारिती. |
| Reason is frequently more persuasive than gold itself. | सुवर्णापेक्षां अधिक, बुद्धि काम करी देख. |
| Reason is the key that locks the gate of knowledge. | बुद्धीस आहे ऐशी शक्ति, ज्ञानास ही बंद करिती. |
| Reckless youth makes rueful age.- Scotch. | बेपरवा मुलगा, होईल दांडगा. |
| Recklessness is the parent of misery. | बेपरवेपणा, तो दुःखाचा जाणा. |
| Reconcile enmities, and cement friendships. | शत्रुत्व मोडा, मित्रत्व जोडा. |
| Refuse the favors of a mercenary man. | लाभलोभी याचा आभार, नको घेऊं अंगावर. |
| Refrain not to speak, when by speaking you may do good. | बोलतांना कल्याण होणें, तें बोलणें सोडून न देणें. |
| Regal honors have regal cares. | राजपदवी असतां, राज्याची वाहे चिंता. |
| Religion and language we suck in with our milk. | धर्म आणि भाषा, दोन्ही प्रिय पुरूषा. |
| Religion is the best understood when most practised. | धर्म चांगला जाणतो, तो धर्मातें आचरतो. |
| Religion is the ground-work of salvation. | धर्माचा जो पाया, योग्य संसारीं तराया. |
| Religion is the best armour but the worst cloak. | उघडा धर्म तारक, झांकला तो मारक. |
| Religious contention is the devil’s harvest.- French. | धर्माविषयीं भांडण, तेंचि दुष्टाचें साधन. |
| Remember always your end, and how that lost time never returns. | अघाडीचा गेला वेळ, पिछाडी तरी सांभाळ. |
| Remember to assist the distressed. | दैवानें जो पीडित, त्यास करा बा मदत. |
| Remember your duty to God, your neighbour, and yourself. | ईश्वरीं मानवी सेवा, याचें स्मरण ठेवी बावा. |
| Rememberance of past pleasures augments present pain. | मागल्या मौजेचें स्मरण, तेणें वाढतें दुःख जाण. |
| Remove an old tree, and it will wither to death. | जुनें झाड उपडून लावें, तर तें तात्काळ मरण पावे. |
| Remove not the old land-mark; and enter not into the fields of the fatherless.- Scriptural. | सारून आपली शिव खूण, घेऊंये अनाथाची जमीन सं॰ नापसारयभूमेस्त्वंमानचिन्हं पुरातनं, पितृहीनस्य क्षेत्रंच त्वयानैव प्रविश्यतां. |
| Repentance after base action is the salvation of life. | पश्चात्ताप पाप कर्मांतीं, करी जीवाची बा मुक्ति. |
| Repentance cannot be sincere, if not accompanied with reformation. | कोणी सुधारला नाहीं, त्याचा पश्चात्ताप खोटा पाही. |
| Repentance comes too late when all is consumed. | सर्व विषय सरून जाणें, मग पश्चात्ताप येणें. |
| Repentance is the whip for fools. | मूर्खाते पश्चात्ताप होतो, तो चाबुकापरी लागतो. |
| Report is a quick traveller but an unsafe guide. | आवई लौकर येती, पण खरी नसती. |
| Reproach not the unhappy, for the hand of God is on them. | छेडूं नये अभाग्यांसीं, ईश्वर संभाळतो त्यांसी. |
| Reprove mildly and correct with caution. | सौम्यतेनें खोडणे, ताकिदीनें छेडणें. |
| Reprove thy friend privately; commend him publicly. | मित्रा एकांतीं दूषण, उचित चौघांत भूषण. |
| Reputation is often got without merit, and lost without fault. | अयोग्यतेंनें प्रतिष्ठा मिळविती, ती अपराधाविना जाती. |
| Reputation is the darling of human affection. | प्राणिमात्राची हो प्रीति, आहे प्रतिष्ठे वरती. |
| Reputation serves to virtue, as light does to a picture. | सदाचरणीं प्रतिष्ठा शोभती, जैसी प्रभा चित्रावरती. |
| Require not of any man that which is beyond his ability. | सामर्थ्य नाहीं ज्याशीं, मागूं नये त्यापाशीं. |
| Respect a man for his worth and not for his apparel. | मानी पराक्रमावर, नच पोषाकीं आदर. |
| Respect a man, he will do the more. | आदरमान करी, होईल तुला तरीं. |
| Resist a temptation till you conquer it. | मोह जिंकितो तोंवरी, मोहातें दूर धरी. |
| Resist not the laws; they are safe guard of the people. | कायदा अमान्य नकरणें, सर्व लोक रक्षण तेणें. |
| Resist vice at the beginning and you will conquer it in the end. | अधी दुर्गुण सोडावा, मग त्यास जिंकावा. |
| Restore faithfully what is committed to thy trust. | विश्वासावर ठेवावें, विश्वासानें मागें घ्यावें. |
| Restraint from ill is the best kind of freedom. | वाईट कर्मा नाचरावें, मग सदा मोकळें राहावें. पु॰ वाईटापासून अटक, ती तो चांगलीं मोकळीक. |
| Revenge dwells only in little minds. | हलके मनाचे प्राणी, सूड वसे त्यांचे मनीं. |
| Revenge, however sweet, always costs more than it is worth. | सूड घेतां गोड वाटे, परिणामीं कष्ट मोठे. |
| Revenge in cold blood is the devil’s own act and deed. | थंड काळजानें सूड घेणें, हें तो दुष्टाचें आचरणें. |
| Revenge often punishes itself. | सूड आपुले हाती, शासन पावती. |
| Revenge the aged, and treat your juniors with kindness. | वडिला पूज्य मानावें, धाकट्यां ममतेनें वागवावें. |
| Reverence your superiors. | श्रेष्ठ जन, पूज्य मान. |
| Reward is for work, reaping is to the sower.- Oriental. | दळील तो भरील, करील तो पावेल. |
| Rewards and punishments are the basis of good government.- Italian. | बक्षीस आणि शासन, हें चांगलें राज लक्षण. |
| Reynard is still Reynard, though he put on a cowl. | वाघाच्या झाला पाग्या, येळकोट राहीना, पूर्व स्वभाव जाईना. |
| Rich men and fortunate men, have need of much prudence. | श्रीमंत भाग्यवान, यांस असावें ज्ञान. |
| Rich men depend on the poor, as well as the poor on them. | गरीब आणि धनिक, परस्परें त्यांची कुमक. |
| Rich men feel misfortunes that pass over poor men’s heads. | गरीबा अरिष्ठें न वाटतीं, श्रीमंता आल्या जाचतीं. |
| Rich men have no faults. | द्रव्यवानातें, दूषण नसतें. |
| Rich men’s spot are covered with money. | धनिकाचें लांछन, द्रव्य झाकितें जाण. |
| Riches abuse them who know not how to use them. | द्रव्य व्यय करतां येत नाहीं, त्याजवळ पैका न राही. |
| Riches beget riches; poverty, poverty. | द्रव्याला द्रव्य मिळतें, दरिद्राला दरिद्र भेटतें. |
| Riches gotten with craft, are commonly lost with shame. | कपटानें द्रव्य मिळतें, अवघें कुमार्गानें जातें. |
| Riches have wings. | लक्ष्मी नाहीं सर्वदा स्थिर, निघून जाती सत्वर. |
| Riches, like manure, do no good till they are spread. | द्रव्य फैलावल्यावीण, कधीं वाढत नाहीं जाण. अ॰ पैका देता घेता ज्यास्त, जैसें शेतास खात. |
| Riches may be wasted, honor lost but virtue is immortal. | मान आणि पैका न राहे, सदाचरण काईम पाहे. |
| Riches may at any time be left, but not poverty. | संपत्ति सोडूनियां जाती, गरीबी आहे तीच राहाती. |
| Riches serve a wise man, but command a fool. | लक्ष्मी शहाण्यां अनुसरती, मूर्खा आज्ञेंत वागविती. |
| Riches though hard to gain, are still hard to keep. | द्रव्य मिळवितां आयास, तेवढे रक्षणीं प्रयास. |
| Riches well got, and well used are a great blessing. | सन्मार्गीं द्रव्य व्यय करावा, तो कल्याण दायक म्हणावा. |
| Rome was not built in a day.- French. | रोम शहराची बांधणी, नाहीं झाली एका दिनी. अ॰ एकदम काम सारें, दिवसांत नहोय पुरें. |
| Root up the tree of hypocrisy; but cultivate the seedlings of truth. | दंभ वृक्ष निर्मूळ कर, वाढीव सत्याचे अंकुर. |
| Royalty consists not in great pomp, but in great virtues. | राज्य डाम डौलाचे नसावें, सदाचरण तेथें असावें. |
| Rule lust, temper the tongue, and bridle the belly. | मदन आवरणें, जिव्हा नेमस्त ठेवणें, पोटी कांटे घालणें, तरी जाणा जिणें धन्य. |
| Rule the appetite and temper the tongue. | क्षुभेस आटोपणें, जिभेस नेमस्त ठेवणें. |
| Rule your fancy with your reason, or it will overrule you. | बुद्धीनें इच्छा आवरून धरी, नधरतां वावगें करी. |
| Run not into ruin with your eyes open. | जाणून आगींत उडी, घालतां होईल नासाडी. |
| Runs so much as you please, you will only get what God has ordained.- Oriental. | धांव धांव जो बेध तिखासो पाव म॰ जें ब्रह्यानें लिहिलें भाळीं, तें नचुकें कदा काळीं स॰ यद्धात्रानिजभा लपट्टलिखितं तन्मार्जितुंकःक्षमः।। |
| Sadness and gladness succeed each other. | सुख दुःखाचा बांधा, जैसा जोड फळाचा सांधा. |
| Sadness is the punishment of the heart; hope, the medicine of distress. | खेद मनास शासन, आशा औषधा समान. |
| Safe bind, safe find. | बांधलें घट्ट, तर राहें नीट. |
| Safe is he who serves a good conscience. | जो सत्यानें चालतो, तोचि निभर्य असतो. |
| Salt cooks bear blame, but fresh bear shame. | जुना स्वयंपाकी होतो आळशी, नवा काम करी शरमेशीं. |
| Sand forms the mountain, moments make the year. | कणे कणे जमे गिरी, वर्ष पळें पळांतरीं. |
| Sauce for the goose is sauce for the gander. | जो चारा हंसाचा, तोच असे हंसिणीचा. अ॰ जें आपल्याला, तेंच दुसऱ्याला. |
| Save a thief from the gallows, and he’ll be the first shall cut your throat. | फांशी देताना चोर सोडी, बसे सोडीत्याचे बोकांडीं. |
| Say no ill of the year till it be past. | वर्ष सरल्यावीण न बोल, वर्षाचें वाईट फळ. |
| Say nothing of my debts unless you mean to pay them. | दुसऱ्याचे कर्जाची सोय करावी, तर त्यास त्याची संख्या पुसावी. |
| Say well is good but do well is better. | काम करणें तें उत्तम, गौरवणें तें मध्यम. |
| Saying and doing are two things.- French. | बोलणें आणि करणें, दोन्ही भिन्न जाणणें. |
| Saying and doing should be but one man’s office. | जें बोलावें तें करावें, कृत्य एकाचें असावें. |
| Scandal will rub out like dirt when it is dry. | जाय चहाडी धुपून, जसा मळ पुसून. |
| Scatter with one hand, gather with two. | दोहाती मिळवावें, एक हाती खर्चावें. |
| Seal words with silence, and silence with opportunity. | गोष्ट मनांत ठेवणें, समयीं मौन धरणें. |
| Seamen are the nearest to death, and the farthest from God. | तारवट्याचा मृत्यु हातावर, भक्तीपासून राहाती दूर. |
| Search others for their virtues, thyself for thy vices. | घ्यावा दुसऱ्याचा सद्रुण, आपला त्यागावा दुर्गुण. |
| Sebastopole was not taken in a day. | सिबास्त पोलचा किल्ला, नाहीं एका दिवसांत घेतला. |
| See, listen, and be silent, and you will live in peace.- Italian. | पाहून ऐकून स्तब्ध राहे, सहज सुखी तोच होय. |
| Seeing is believing, but feeling is the truth.- Italian. | जें पहाणें, तें खरें मानणें, प्रचीत येणें, तें खरें वाटणें. |
| Seek every opportunity to do good. | चांगलें करी, अशी सोय धरी. |
| Seek not for a good man’s pedigree.- Spanish. | उत्तम पुरूषाचें कूळ, शोधू नयें त्याचें मूळ. |
| Seek not to reform every one’s dial by your own watch. | आपले घड्याळानें, दुजाचीं न मांडणें. अ॰ केवळ आपले बुद्धीनें, दुसऱ्या न सुधारणें. |
| Seek till you find, and you will not lose your labor. | शोध केल्या लागे हातीं, श्रम व्यर्थ न जाती. |
| Secret joys are like an extinguished candle.- Spanish. | मनाची खुशी, नकळे कोणाशी. |
| Secrets are never long lived. | गुप्त नाहीं राहात, झाकून दिवस बहूत. |
| Secrecy is the soul of all great affairs. | कारभारीं गुप्त रक्षण, तेंच त्याचें साधन. |
| Secrecy is the key of prudence, and sanctuary of wisdom. | गुप्त गुज ही चतुराईची किल्ली, तीच असे बुद्धीची खोली. |
| Self-conceit is the attendant of ignorance. | धरिला जो अभिमान, तेंचि जाणावें अज्ञान. |
| Self-denial is the most exalted pleasure. | मन निरोधन, तेंचि मोठें समाधान. |
| Self-exaltation is the fool’s paradise. | चढती पायरी, मूर्खा आनंद भरी. |
| Self-examination is a good medicine for the soul. | आत्म परीक्षा करी, ती औषधा परी. |
| Self-interest is the fruitful source of disputes. | आत्म हितातें पाहती, तंटा उत्पन्न करिती. |
| Self-interest is the rule; self-sacrifice the exception. | आत्म हित हा धर्म, आत्म नाश तो अधर्म. |
| Self-love is the greatest flatterer in the world. | आपले हितातें पहातो, तो तर आर्जवी असतो. |
| Self-love is the mother of vanity. | अहंभाव मनीं धरती, पोकळपणा घेउन उठती. |
| Self-praise is the ground of hatred. | आत्मस्तुती, व्देषाची हो जाती. |
| Self-preservation is the first law of nature. | करी स्वतःचें रक्षण, तो स्वधर्मचि जाण. |
| Seldom seen, soon forgotten. | क्वचित क्वचित पाहातो, त्याचा विसर पडतो. |
| Selfishness is the root and origin of all monopolies. | आपला स्वार्थीपणा, तो आपले पोटाचा भरणा. |
| Sell not thy conscience with thy goods. | सत्यानें माल विका, सत्य बुडवूं नका. |
| Sell not virtue to purchase wealth. | सोडून सदाचरणातें, मिळऊं नको तूं धनातें. |
| Send a wise man of an errand, and say nothing to him. | निरोप शहाण्या हाती, न सुचविता चालवी मति. |
| Send a fool to the market, and a fool he will return again. | मूर्ख पाठवितां बाजारीं, गेला तैसा पाहे माघारीं. |
| Send not for an hatchet to break open an egg with. | नखें जरी छेदहोयीं, कुऱ्हाड घेणें तरीं कायी. |
| Send your noble blood to market, and see what it will buy. | वडिलाचे पतीवर, कोणी नाहीं धीरणार. अ॰ मोठे कुळाचा वाहती अहंकार, ते न मानावे पुरूष थोर. |
| Sensible men show their sense by saying much in few words. | थोडें बोलून फार अर्थ, असे शहाणे समर्थ. |
| Sensual pleasure degrades men below the brute creation. | भोग विलासांनीं स्थिति, पशु पेक्षां हलकी होती. |
| Serve a great man, and you will know what sorrow is.- Spanish. | मोठे मनुष्याची चाकरी, करितां दुःख होय भारी. |
| Serve yourself till your children come to age.- Scotch. | मुलांचें पालन कर, येती वयांत तोंवर. |
| Service is no inheritance. | नाहीं चाकरीचा वारसा, काम सरल्या न भरंवसा. हिं॰ नोकरी अरंडकी जड है. |
| Servitude is ever new.- Oriental. | नोकरी नित नवी. म॰ नित्य काम, नवें जाण. |
| Set a beggar on horseback, he’ll ride to the devil. | भिकाऱ्या प्राप्त होतां घोडी, मरे तोंवरी करी दौडादौडी. हिं॰ अनोखिके हाथ कटोरी, पानी पीपी मुही पदोरी. |
| Set a thief to catch a thief. | चोराचें पाउल, चोर शोधील. हिं॰ चोरकों चोरही, पहच्याने. |
| Set bounds to your passion by reason. | स्वबुद्धि बळानें, क्रोध आवरणें. |
| Set not too high a value on your own abilities. | आपले सामर्थ्यावर, उडूंनको कधीं तर. |
| Set the saddle on the right horse. | पाहून जीन घाली तरीं, ज्याचे आहे त्यावरीं. अ॰ सामर्थ्याप्रमाणें, जड कोणास घालणें. पु॰ अपराधाप्रमाणें, दूषण ठेवणें. |
| Setting down in writing is a lasting memory. | लिहून ठेवणें, कायीम रहाणें. गु॰ एक लखीया, सो बकीया. |
| Setting the wolf to watch the fold. | मेंढवाडा रक्षण करितां, अपाय लांडगा ठेवितां. |
| Seven hour’s sleep make a clown forget his design. | जोकीं बहु निद्रा घेतो, कार्य नाश त्याचा होतो. |
| Shake not the credit of others in endeavouring to establish your own. | दुसऱ्याच्या पतीस लावून धक्का, आपली पत स्थापूं नका. |
| Shame and disappointment attend sloth and idleness. | आळस आणि सुस्ती, लज्जा निराशा आणती. |
| Shame may restrain what the law does not prohibit.- Latin. | शास्त्र युक्त करणें, त्याची लज्जा नधरणें. |
| Shameless craving must have shameless refusing.- French. | लज्जा सोडून ज्यापाशी मागणें, त्याणें निर्लज्ज होऊन न देणें. |
| Sharp stomachs make short devotion.- Scotch. | फार भूक लागती, थोडी भक्ति करिती. |
| She betrays her own disgrace, and then dies for shame.- Oriental. | आपनी रान खोले, और अपही लाजू मरे. |
| She came to be entertained, she was set down to grind.- Oriental. | आवि मलवा, तो बेसाडी दलवा. अ॰ आली मेजवानीला, तर लावली कामाला. |
| She loves the poor well, but cannot abide beggars. | हरीबाची ममता करी, याचक उभे न ठेवी दारीं. अ॰ डौल घालणें, धर्म न करणें. |
| She pushes a large pestle where a needle can hardly pass.- Oriental. | जहां सूइ नही जाती, वहां मूसल चलाती है. अ॰ अल्प कार्य नाहीं होत, मोठे कामी करी बेत. |
| She shews many more airs than graces. | बहु नखरे थोडे सद्रुण, असें स्त्रीचें लक्षण. |
| She that hath an ill husband shews it in her dress. | कळे वाइट पति, स्त्रीचा पोषाका वरतीं. |
| She wanders all night in the forest, and when morning comes, is afraid of a crow.- Oriental. | सगरी रैन बंन फीरी, भोर भयी कव्वेसें डरी. अ॰ ज्या जार कर्मीं स्त्रियी असती, त्या अन्य प्रकारें समजाविती. |
| She who is born a beauty is half married. | रूपें सुंदर जन्मती, ती लवकर वराडती. |
| She who is born handsome is born married.- Italian. | अति सुंदर जन्मायेती, तिजवर उड्या पडती. |
| She who studies her glass neglects her heart. | जिचें ध्यान आरशांत, तिचें चंचळ चित्त. |
| Shew me a liar, and I’ll shew you a thief.- French. | लबाड तोचि चोर, त्यांत नाहीं फार फेर. |
| Shew not to all the bottom of your heart. | आपले मनांतील गोष्ट, नको करूं सर्वां प्रगट. |
| Short and sweet. | थोडक्यांत करावें, गोड वाटावें. |
| Short pleasure, long lament.- French. | थोडें सुख, मोठें दुःख. |
| Short reckonings make long friends.- Italian. | थोडी देव घेव करिती, ते मित्र बहु दिन टिकती. |
| Shorter is a draught than a tale.- Gaelic. | थोडक्यांत खुबी, गोष्ट असतां लांबी. |
| Shut not your door against the distressed. | प्राणी विपत्तींत पाहावा, त्याचा अव्हेर न करावा. |
| Sickness is felt, but health not at all. | दुःखणें येतां शरीरीं चैन नाहीं, समाधान असतां नकळे कांहीं. |
| Silence is best.- Oriental. | सबसें भले चूप. सं॰ मौनं सर्वार्थ साधनं. |
| Silence is consent.- Italian. | बोलता उत्तर नकेलें, म्हणजे तें खरे झालें. |
| Silence is the wisdom of a fool, speech of a wise man. | मौन तें मूर्खाचें शहानपण, बोलणें तें शहाण्यातें ज्ञान. |
| Silence is a gift without peril, and a treasure without enemies. | मौन हें ईश्वरी दत्त, संकट शत्रु निवारीत. |
| Silence is wisdom, when speaking is folly. | मौन धरतां दिसतें ज्ञान, बोलतानां होय अज्ञान. |
| Silence seldom doth harm. | मौनापासून काहीं, उपद्रव होत नाहीं. |
| Silent deeds are better than unprofitable words. | करून दाखविणें, व्यर्थ शब्द न बोलणें. |
| Silent man, like still waters, are deep and dangerous. | अबोलका दिसतो, तो खोल घातक असतो. |
| Silent waters are seldom shallow. | स्थिरपणाचा ओहळ, असतो क्वचित उथळ. |
| Silk and satins put out the fire in the kitchen. | घालतां उंच पोशाखाशी, ठेवी बायको मुलें उपवाशी. |
| Simplicity of character is the natural result of profound thought. | दिसे साधे पणाचा, तो गूढ असे मनाचा. |
| Simplicity of intention is the source of pure morality. | इछा सरळपणाची, वाट शुद्ध ती नीतींची. |
| Simplicity of life and manners produce tranquility of mind. | साधा संसारांत, तो शांत मनांत. |
| Sin and sorrow are inseperable companions. | पाप आणि दुःख, दोघे सोबती देख. |
| Sin blinds the eyes of the wicked, but punishment opens them. | दुष्टाचे नेत्र झांकी पाप, दंड उघडवी आपे आप. |
| Sin is sin, whether it be seen or no. | कोणी पाहिलें न पाहिलें, तरी पाप केले तें घडलें. |
| Sin is sweet in the beginning but bitter in the end. | पाप गोड तें आगमीं, कडू वाटतें निर्गमीं. |
| Since thou art not sure of a minute, throw not away an hour. | पळाचा नाहीं भरवंसा, व्यर्थ न घालवी तासा. |
| Sincere friendship is the excellence of human nature. | अकृत्रिम मित्रभाव, तो जाणा उत्तम स्वभाव. |
| Sincerity is the parent of truth. | अकृत्रिमता, ती सत्याची माता. |
| Singh his praise who feeds you.- Oriental. | जिसका खावे, उसिका गावे. |
| Sins and debts are always more than we think them to be. | पाप आणि ऋण, दुणें अंतःकरणीं आण. |
| Sit in your place, and none can make you rise. | आपल्यठायीं बसूं जाणें, त्यास ऊठ कोण म्हणें. |
| Six grains of rice and nine skins of water.- Oriental. | छ चावल और नव पखाल पाणी. अ॰ किंचित करणें, बहु दाखविणें. |
| Slander always leaves a slur. | निंदेचेयोगे, थोडा डाग लागे. म्ह॰ मातीवरी शेण पडे, माती घेऊनिया उठे. |
| Slander offends the living, and preys upon the dead. | चाहडी जित्या टोचती, मेल्या पाप घेती. |
| Slanderers are the devil’s bellows, to blow up contention. | चाहाड दुष्टाचे हो भातें, ते फुंकती तंट्यातें. |
| Sleep and idleness are enemies to learning. | निद्रा आणि आळस, हे तो शत्रु विद्यांस. |
| Sleep without supping, and wake without owing. | बरें उपवासी निजणें, कर्जा शिवाय उठणें. |
| Sloth, by bringing on diseases, absolutely shortens life. | आळस तो रोग जाण, तेणें जीवित्व होय क्षीण. |
| Sloth, like rust, consumes faster than labor wears. | आळसानें शरीर हीन, जंगानें लोखंड क्षीण. |
| Sloth makes all things difficult, but industry all things easy. | अवघे सोपे उद्योगानें, सर्व कठीण आळसानें. |
| Sloth wears out the body, while it corrodes the mind. | आलस्य शरीर घटवितें, मनास ही खात असतें. |
| Sly knavery is too hard for honest wisdom. | मतलबी ठकपणा, शहाण्यापासून न घडे जाणा. |
| Small faults indulged are little thieves, that let in greater. | अल्प गुन्हा अल्प चोरी, करूं दिल्या मोठी करी. |
| Small griefs are loud, but great ones are mostly silent. | अल्पदुःखी मोठा खेद, मोठीं दुःखें होतीं बंद |
| Small matters win great commendation. | थोडा विषय असतो, स्तव त्याचा बहु होतो. |
| Small rain fills a pond at last.- Oriental. | फूये फूये तलाब भरे. म॰ थेंबे थेंबे तळें भरे. |
| Small rain lays a great dust.- French. | थोडा पाउस पडतो, फार धुराळा उडतो. अ॰ थोडें कार्य करतो, फार बोलून दाखवितो. |
| So got, so gone.- Spanish. | जसें आलें, तसें गेलें. |
| So live and hope as if thou would’st die immediately.- Latin. | आनायासें व्हावा काळ, ऐसें मागे वेळोवेळ. |
| So many men, so many minds.- French. | एकेका मनुष्या मति, भिन्न भिन्न असती. |
| So much of passion, so much of nothing to the purpose. | जेवढा क्रोध येतो, तेवढा विषय नसतो. |
| Soft words hurt not the mouth. | बोलतां मंजूळ वाणी, मुख न दुखें जाणी. |
| Solitude dulls the thought, too much company disipates it. | कल्पना काळजीनें मंद होती, बहु समुदायानें घाबरती. |
| Solitude is the parent of reflection. | चिंतेपासून मनन, होत असतें उत्पन्न. |
| Some are active with their hands, some with their tongues.- Oriental. | किसका हात चले, किसकी जबान चले. |
| Some are always busy, and never do any thing. | कामांत चूर दिसती, कांहीं करित नसती. |
| Some are of light weight, and some of little price.- Oriental. | कोयी तोलों कम, कोयी मोलों कम. |
| Some do first, think afterwards, and repent for ever. | मनन केल्याशिवाय करिती, शेवटीं पश्चात्ताप पावती. |
| Some are wise, and some are otherwise. | कांहीं असती शहाणे, कांहीं वागती मूर्खपणें. |
| Some rich men are over-valued, though nothing worth. | धनाढ्याची द्रव्य संख्या, त्यापेक्षा अधिक आख्या. गु॰ सोये सहसर गणाय. |
| Some spare at the spigot, and let at the bunghole. | थोडेंथोडें वांचविती, एकवेळींच घालविती. |
| Sometimes the days and sometimes the nights are longer. | कभी दिन बडे, कभी रात बडी अ॰ कधीं द्रव्यवान गरीबीतें पावती, कधीं गरीब द्रव्यवान होती. |
| Sometimes words hurt more than swords. | कठीण तरवारीचा मार, त्याहून शब्दाचा तो फार. |
| Soon hot, soon cold. | लवकरी तापे भांडे, तें लवकरी होय थंडें. अ॰ अति प्रीति जडती, लवकर तुटती. |
| Soon ripe, soon rotten. | लवकर जें पिकतें, लवकरी तें नासतें. |
| Soon well, long ill. | लवकर होय बरा, तो पुन्हा दुखणाईत खरा. |
| Sorrow and an evil life maketh soon an old wife. | दुःख असें वाईट संसारीं, त्या योगें स्त्री होय म्हातारी. |
| Sorrow and ill weather cometh unsent for.- Scotch. | दुःखणें आणि वाईट हवा, न बोलावितां येतीं बावा. |
| Sorrow, carried to excess, destroys both the mind and body. | अतिशय शोक करतो, देह मनाचा नाश होतो. |
| Sorrow is good for nothing but sin. | दुःख वाईट पाप आहे, मनी विचारूनि पाहे. |
| Sorrow is soon enough when it comes.- Scotch. | दुःखाची जी स्वारी येती, पुरे पुरे जीवा होती. |
| Sorrow will pay no debt. | दुःख धरून बसला, कर्ज फिटेना त्याचे बाला. |
| Sound not the vain trumpet of self-commendation. | आत्म स्तुतीचा बांका, नको फुंकूं फुका. |
| Sour grapes, as the fox said when he could not reach them. | द्राक्षा उंच मांडवावरीं, कोल्हा अंबट म्हणून फिरी. अ॰ वस्तु हाती लागत नाहीं, मग खोड ठेवी कांहीं. |
| Sow good works, and thou shalt reap gladness. | भला करेगा, भला पावेगा. |
| Spare superfluities, to provide necessaries. | उरला पदार्थ वाचवी, पुढले साहित्या लावी. |
| Spare to speak, and spare to speed. | कांहीं बोलण्या विना, काम न होय जाणा. हिं॰ बिन रोये लडकाभी, दुध नही पाता. |
| spare well and spend well. | वाचवून ठेवावें, चांगलें खर्चावें. |
| Spare when you are young, and spend when you are old. | तारूण्यांत संग्रह जरी, व्यय जरा आल्या करी. |
| Speak little and to the purpose, and you will pass for somebody. | कामापुरतें बोलावें, शहाण्यांत खपावें. |
| Speak not, rather than speak ill. | स्तब्धपणानें राहणें, पण कडु न बोलणें. |
| Speak the truth and shame the devil. | खरें बोलावें, खोट्या लाजवावें. |
| Speak well of your friend, of your enemy say nothing. | चांगलें म्हणावें मित्राचें, काहीं न बोलावें शत्रुचें. |
| Speak what you think but not always all you know. | मनन कर तेंच बोल, दुसरे बोलूंनये बोल. |
| Speak when you are spoke to; come when you are called.- Latin. | बोले त्याशीं भाषण करी, बोलावी त्या जाय घरीं. |
| Speaking without thinking is shooting without taking aim. | बोलणें जें मननावीण, बार जैसा निशाण हीन. |
| Speech is the gift of all, but the thought of few.- Latin. | बोली सर्वांस येती, कल्पना थोडक्यां असती. |
| Speech is the picture of the mind. | मनुष्याची उत्कि, मनाची ती मूर्ती. |
| Spend not, where you may save; spare not, where you must spend. | कार्या समयीं खर्च लावी, एरवीं संभाळून ठेवी. |
| Spend the day well, and you will rejoice at night. | चांगला घालीव दिवस, रात्रीं होईल उल्हास. |
| Sport not with life, nor for death. | जीव मरणाच्या चेष्टा, करतांना पावे अपेष्टा. |
| Spend and be free, but make no waste. | लागेल तितकें खर्चावें, व्यर्थ खर्च न करावें. |
| Stand in awe of thine own conscience. | आपले सत्यानें, सदा भिऊन चालणें. |
| Stars are not seen by sunshine. | उगवतां सूर्यकिरणें, नदिसतीं तारागणें. अ॰ थोराचे तेजाखालीं, गरीबें जातीं लपलीं. |
| Stay no longer in a friend’s house than you are welcome.- Scotch. | सत्कार आहे जोंवरी, राहे मित्राचे घरीं. |
| Steal a penny, steal a pound. | एका पैशाची चोरी, करील रूपयाची तरी. |
| Step by step, one goes a long way. | पाऊल पाऊल टाकतां, बहु होतो सरता. |
| Step after step the ladder is ascended. | पायरी पायरीनें, शिडी चढणें. |
| Stick your opinion on no person’s sleeve. | दुसऱ्याचे अंजूळींत, नको राहूं पाणी पीत. |
| Storms in the conscience will always lodge clouds in the countenance. | ज्याचें मन भयाभीत, त्याचें मुखीं काळिमा नित्य. |
| Straight trees have crooked roots. | सरळ झाडाला मुळ्या, येती वांकड्या तिकड्या. |
| Strangers are not to be trusted. | परक्या मनुष्यावरी, अति विश्वास न धरी. |
| Stretch your legs according to your coverlet. | अंथरूणा प्रमाणें, पाय पसरणें. |
| Strike while the iron is hot.- Italian. | लोह जोवरी आहे उष्ण, करी तोवरी ताडण. अ॰ मर्जी थोराची पाहून, कार्य घे आपुलें साधून. |
| Strive not against a person who has never injured you. | जो अपकारी नाहीं, त्या छेडून न पाही. |
| Strive not to vie with the powerful. | समर्थीं बराबरी, करण्या न यत्न करी. गु॰ लांबा साथे तुको जीयाय, मरे नही पण मांदो थाय. |
| Strong minds are superior to bad fortune. | मनाचा खंबीर, तो विपत्तींत गंभीर. सं॰ विपदिधैर्यं. |
| Stubbornness and obstinacy are the effects of a shallow understanding. | अडेलपण हट्टीपण, अल्प बुद्धीचें लक्षण. |
| Study begetteth study, and sloth increaseth sloth. | अभ्यासे अभ्यास वाढतो, आळसानें आळस येतो. |
| Study enhances prosperity, and alleviates adversity. | वाढे अभ्यासे संपत्ति, तेणें कमी होय विपत्ति. |
| Study of science and literature makes a man rich.- Oriental. | जर तुला पाहिजे धन, तर करी विद्या संपादन. |
| Study mankind as well as books. | ग्रंथाचा अभ्यास करणें, माणूसपणा शिकणें. |
| Study to be worthy of your parents. | योग्यता वडिलाची, अभ्यासावी साची. |
| Study wisdom and you will reap pleasure. | करी ज्ञानाचा अभ्यास, होय सुखभोग त्यास. |
| Subdue your passions, and every duty of life will appear you easy. | कामक्रोधादि जिंकावें, स्वस्थ संसारीं असावे. |
| Success depends on our using proper means. | चांगले प्रयत्न करावें, आणि यश मिळवावें. |
| Success is the child of confidence and perseverance. | निष्ठा दीर्घप्रयत्न, हेचि यशाचें साधन. |
| Success makes a fool seem wise. | मूर्खाचे शहाणे दिसती, मूर्ख जय जरी पावती. |
| Such a welcome, such a farewell. | करी जैसा जो आदर, तैसा त्यास प्रत्यादर. |
| Such as are careless of themselves can hardly be mindful of others.- Greek. | स्वयें बेपरवा जे राहाती, विरळा लोकांचें ऐकती. |
| Such as boast much usually fail much. | जो बढाई सांगतो, तो तर सर्वदा फसतो. |
| Such as do nothing are always in the way of mischief. | जे रिकामे असती, ते उपद्रवातें करिती. |
| Such as give ear to slanderers are worse than slanderers themselves.- Latin. | जे चहाडखोऱ्याचें ऐकती, ते चहाड्यापेक्षां दुष्ट असती. |
| Such as the tree is, such is the fruit. | जसें झाड, तसें फळ. |
| Such is the government, such are the people.- Italian. | यथा राजा, तथा प्रजा. |
| Sudden joy kills sooner than excessive grief. | अतिशय शोक अवकाशानें मारतो, अकस्मात हर्ष त्वरित प्राण घेतो. |
| Sudden trust brings sudden repentence. | एकाएकी विश्वासतो, पावे पश्चात्तापास तो. |
| Sue a beggar, and get a louse. | फिर्याद भिकारीयावरी, यूका मिळती केली तरी. |
| Suffer any thing, but incur not public ridicule.- Oriental. | घासून घ्यावें, पण हसून न घ्यावें. |
| Sufferings are but the trials of gallant spirits. | शूरत्वाचि परीक्षा करी, संकटे आल्यावरी. |
| Sufficiently revenged is he who can pardon his bitterest enemy. | शत्रूवर क्षमा करणें, तोच त्याचा सूड घेणें. |
| Superior abilities are acquired by long application. | मिळवितां पराक्रम, पडताति फार श्रम. |
| Superstition render a man a fool, and scepticism makes him mad. | अधर्मानें ये मूर्खता, वेडेपणा धर्म निंदा करिता. |
| Surgeons should have an eagle’s eye, a lion’s heart and lady’s hand. | दृढछाती सूक्ष्मदृष्टी मृदुहस्त जाणें, असी असावीं शस्त्रवैद्याचीं लक्षणें. |
| Suspect a talebearer, and trust him not. | चाहाडखोराचा संशय धरी, विश्वास त्याजवर नकरी. |
| Suspect the meaning, and regard not speeches. | जाऊं नको भाषणावर, बोलण्याचा अर्थ कर. |
| Suspicions among thoughts are like bats among birds. | कुतर्क मनांत ओंगळ, जसें पक्षांत वाघूळ. |
| Sweep the houses of your friends but knock not at the door of your enemy. | मित्राचें घर झाडावें, परी शत्रुव्दारीं नजावें. |
| Sweet and sound is the sleep of an industrious man. | उद्योगी मनुष्य भागे, गाढमूड निद्रा लागे. |
| Sweet discourse makes short days and nights. | प्रीतिचीं भाषणें चालतीं, रात्रंदिवस लहान वाटती. |
| Sweet meat must have sour sauce. | गोड पदार्थासवें, अंबटवणी असावें. |
| Sweet water cannot flow from a foul spring. | खाऱ्या झऱ्यातूनि पाणी, कैसें निघे गोड वाणी. |
| Sweet words nourish hope, but contempt kills it. | गोडबोलें उल्हास होतो, धिक्कार शब्दें प्राण जातो. |
| Take a man by his word and a cow by her horns.- Scotch. | मनुष्यें धरावीं वचनानें, गुरें धरावीं शिंगानें. |
| Take a vine of a good soil, and a daughter of a good mother.- French. | कलम बरें जमीनीतून घेणें, कन्या चांगले कुळांतून करणें. |
| Take away fuel, take away flame. | सरपण काढती, ज्वाळा नाहींशा होती. अ॰ चाहाड दूर करिती, तर तंटे न लाविती. |
| Take away my good name, take away my life. | अबरू घेऊन जातें, तें प्राणावर येतें. |
| Take care of the pence, and the pounds will take care of themselves. | दमडी ठेवतां सांभाळून, रूपयाचा खर्च होय जपून. |
| Take care of minutes, and hours will take care of themselves. | पळापळातें पकडी, तेणें व्यर्थ नजाय घडी. |
| Take no counsel from the mouth of an angry man. | क्रोधी मनुष्यांचा सल्ला, घेऊं नको जरी दिल्हा. |
| Take the will for the deed. | काम करण्यावरी, इच्छा बहु धरी. |
| Take time when time is, for time will away.- Scotch. | आली घडी ती तर धर, मिळणार नाहीं गेल्यावर. |
| Tales of Robin Hood are good enough for fools. | चोराची गोष्ट, मूर्खा लागे मिष्ट. अ॰ अनुभवावीण करणें, ती मूर्खाचीं लक्षणें. |
| Talk is but talk; but it is money that buys land. | बोलतां बोल होत नाहीं, पैक्या शिवाय सर्व कांहीं. |
| Talk of the devil, and his imp appears. | दुष्टाची गोष्ट बोलती, तीच मनांत खेळती. |
| Talk of the war, but do not go to it.- Spanish. | गोष्टी युद्धाच्या सांगणें, युद्धाजवळ न जाणें. |
| Talking too much is a great proof of folly. | बकबक करणें, हीं मूर्खाचीं लक्षणें. |
| Tell me with whom thou goest, and I’ll tell thee what thou doest.- Italian. | सांगा कोणा संगे फिरता, कथिन तुम्ही काय करितां. |
| Tell me the company you keep, and I’ll tell you what you are. | सांगा तुमचे मंडळीचें नांव, सांगेन आपला स्वभाव. |
| Tell money after your own father. | हिशोबी घ्यावें द्यावें, बापालाही न चुकावें. |
| Tell not all you know, nor do all you can.- Italian. | एकदम अवघे सागूं नका, अवघें एकदम करूं नका. |
| Tell not thy the secrets to thy servant, lest he become your master. | गुप्त चाकरां सांगती, धन्याचे चाकर होती. |
| Tell your grievances to a man of feeling.- Persian. | दरदीया जवळ, दुःख सांगे सकळ. |
| Temperance, employment, and a cheerful spirit are the great preservers of health. | मितभूक उद्योग हर्षवृत्ती, शरीरसंपत्तात सदा रक्षिती. |
| Temperance is the best physic. | नेमाचें जें खाणें, तें औषधा प्रमाणें. |
| Temptation cannot enter where the heart is well guarded. | मन दृढपणें वसे, त्यांत मोह न प्रवेशे. |
| That anger is not warrantable, that has seen two suns. | उन्हातून करून येतो सुरापान, त्याचे क्रोधाचे नाहीं प्रमाण. |
| That city cannot prosper, where an ox is sold for less than a fish. | उंची वस्तु अल्प मोला, त्या राष्ट्रीं मोडती कळा. |
| That house is best wherein the master may live at ease. | घरांत यजमान सुखी, तर दिसेना कोणी दुःखी. |
| That is a wise delay which makes the road safe. | मार्गीं दिवस लावणें, निर्भय घरीं येणें. |
| That is but an empty purse that is full of other men’s money. | परधनें भरलें पोतें, भरलें नाहीं रिकामें तें. |
| That is but a slippery happiness that fortune can give and fortune take away. | दैव देतें दैव घेतें, तें भाग्य स्थिर नसतें. |
| That is good sport that fills the belly. | करी उदर पोषण, तो खेळ चांगला जाण. |
| That is gold which is worth gold. | ज्यास सुवर्णाचें मोल, तें केवळ सोनेंच बोल. |
| That is not good language which all understood not. | सर्व अर्थ नसमजती, ती उत्कि बरवी नसती. |
| That is well spoken that is well taken. | उत्तम बोलावें, बरवें ऐकावें. |
| That life is long which answers life’s great end. | ज्याचा संसार पुरा, त्याचा शेवट खरा. |
| That man is rich whose desires are poor. | ज्याची इच्छा अल्प असे, त्यास दरिद्र नसें. |
| That man is the best master who masters himself. | आपले मनाचा जो धनी, तोच धनी खरा जनीं. |
| That must be true which all men say. | सर्व जन जें म्हणतें, तें जाणा खरें असतें. |
| That seldom remains a secret which is made known to three. | षट कर्णी जें झालें, तें हातातून गेलें. |
| That sheep has his belly full which butts his companions.- Spanish. | मेंढा खाऊन मस्त होतो, आपल्यांत ढेमणी मारितो. अ॰ फुकट जो पोट भरतो, तो उन्मत्त असतो. |
| That trial is not fair, where affection is the judge. | न्यायाधीश करी प्रीति, तेथें विपरीत नीति. |
| That war is only just which is necessary. | करावें कामापुरतें, तें युद्ध चांगलें दिसतें. |
| That which covers thee, discovers thee.- Spanish. | गुणावीण डौल जरी, निंदा स्पष्ट होय तरी. |
| That which dwells in the mind is seen in dreams.- Oriental. | जो मनसे बसे, सो सपने दिसे. म॰ जें मनीं वसें, तें स्वप्नीं दिसें. |
| That which has never happened in my life time was yet in my destiny.- Oriental. | जन्मीं नाहीं, तें कर्मीं पाही. |
| That which is a good argument to an honest man is not as to a rogue. | भला मानी चांगलें प्रमाण, ठकास न आवडे तें जाण. |
| That which is in the pot will come on the plate.- Oriental. | जो हांडीमे होगा, सो रकामबीमे आवेगा. अ॰ मनांत असतें, तें भाषणांत येतें. |
| That which is in the mind comes into mouth.- Oriental. | जो मनमें बसे, सो मुहसे रसे. |
| That which is evil is soon learnt. | कुकर्मा कांहीं आयास, न लागती शिकावयास. |
| That which opposes right must be wrong. | खऱ्यास आड येतें, तें खोटें असतें. |
| That which was bitter to endure may be sweet to remember. | कडवट सहन करिती, ते गोड प्राप्त करून घेती. |
| That which you have given in alms, will be your safety at the last day.- Oriental. | जेवढा धर्म करितो, तेवढा कामा येतो. हिं॰ दियाही आडे आताहै. |
| The absent party is always faulty.- French. | वेळेस चुकला, तो कामास मुकला. |
| The abuse of riches is worse than the want of them. | गरीबी ती जाण बरी, वाईट ती दिवाळ खोरी. |
| The accused is not guilty till he is convicted.- Latin. | पदरीं दोष घातल्याविण, नाहीं होत दोषी जाण. |
| The acquirements of science are the armour of the mind. | विद्येची प्राप्ती, ती मनाते रक्षती. |
| The air is playing upon his face.- Oriental. | मुहपर हवाया, उडने लगें अ॰ तोंडावरून दिसती, द्रव्याची प्राप्ती. |
| The anger of good man is the hardest to bear.- Latin. | सज्जनाचा राग सहन, करतां कठीण पडतो जाण. |
| The ass that brays most eats least. | जो गाढव फार ओरडतो, तो जाण थोडें खातो. अ॰ जो फार बोलतो, तो थोडें आचरितो. |
| The ass that carries wine drinks water. | दारू पाठीवरी वाहे, गाढव पाणी पिऊन राहे. अ॰ पैका ठेवी संग्रहीं, ताक पीठ खाऊन राही. |
| The award of patience is in the hand of God- Oriental. | सबरकि दाद, खुदाके हातहै अ॰ ज्याचे अंतःकरणीं शांती, त्याची दाद ईश्वरा हातीं. |
| The axe goes to the wood from whence it borrowed its helve.- Hebren. | कुऱ्हाडींत दांडा येतो, गोतास काळ होतो. अ॰ ज्याकुळांत जन्म घेणें, त्याचा नाश करणें. |
| The barber learns to shave on the orphan’s face.- Arabic. | कुंभाराच्या घड्यावरीं, सिकतां न्हावी हात फिरवी. |
| The bark is worst than a bite.- Oriental. | तवाई पुरवती, अवाई जाचती. |
| The belly hath no ears. | पोट आहे बहिरें, नाहीं ऐकणारें. |
| The belly is the commanding part of the body.- Greek. | पोटापासून रक्षण, देहाचें होतें जाण. |
| The belly teaches all arts. | पोट शिकवितें, कळाहुनेरातें. |
| The best friends are in the purse .- German. | हातीं ज्याचे पैका, तोच त्याचा सखा. |
| The best furniture in the house is a beautiful and virtuous wife. | असतां पतिव्रता सुंदरी, तिचा प्रकाश घरीं दारीं. |
| The best horse needs breaking, and the aptest child needs teaching. | धूर्त मूल तेजी घोडा, शिकवाया यत्न थोडा. |
| The best of the sport is to the deed, and say nothing. | नबोलतां काम करणें, तो खेळ चांगला म्हणणें. |
| The best physicians are Dr. diet, Dr. quiet, Dr. Merry-man.- Latin. | पथ्य उल्हास स्वस्थपणा, हे तिघे वैद्य जाणा. |
| The best remedy of affliction is submitting to providence. | दुःख झाल्यावरीं, भार ठेवी ईश्वरीं. |
| The best thing in the world is to live above it. | राहून जगांत, होय प्रख्यात. |
| The best throw of the dice is to throw them away. | फांसे जुवा खेळताति, त्यांसी धरूं नये हातीं. |
| The best way to see divine light, is to put out thine own candle. | ब्रह्म साक्षात्कारीं प्रीति, देहीं निवडी आत्मज्योती. |
| The better the day, the better the deed.- French. | असतां दिवसाची चलती, सर्व कामें चांगलीं होतीं. |
| The better workman, the worst husband. | पूर्ण कारागीर, तो वाईट भ्रतार. |
| The biggest horses are not the best travellers. | दोंदील घोडे, चालती थोडे. |
| The blessing of the Lord, it maketh rich and he addeth no sorrow with it.- Scriptural. | ईश्वरी कल्याणापासून, दुःख हरून होय सधन. |
| The blind man distributes portions, but always to his family.- Oriental. | अंधा बाटे जोडीया, फिरफिर अपने नहीको. अ॰ आपण कमाऊन आणावें, सोयऱ्याचें घर भरावें. |
| The blind man’s wife needs no painting.- Spanish. | आंधळ्याचें स्त्रीला, चट्टीपट्टी असावी कशाला. |
| The blind woman grinds and dog eats it up.- Oriental. | आंधि पिसे, कुत्ता खाय. अ॰ एक कमवितो, दुसरा खातो. सं॰ पश्येहंमधुकरिणांसंचितमर्थंहरंत्यन्ये.।। |
| The blood of the soldier makes the glory of the general.- Italian. | होतो सेना रक्तस्त्राव, होतें सेनापतीचें नाव. हिं॰ लढे शिपाई, नाम सरदाका. |
| The borrower is a slave to the lender, and the debter to the creditor. | रिणको धनकोचा दास, घेणार देणाराचा खास. |
| The borrower is a slave to the lender, and the security a slave to both. | ऋणी बंदा सावकाराचा, जामीन बंदा दोघांचा. |
| The boughs that bear most hang lowest. | फांदीं फळानीं भरती, तितुकी खालीं लवती. अ॰ ऐश्वर्य आल्यावरीं, मनीं लीनता धरीं. |
| The boy cries for his hair, and the barber for a shave.- Oriental. | लडका रोवे बालोकों, नायी रोवे मुंडायीको. अ॰ एक श्रमी द्रव्यास्तव, दुजा इच्छी किर्ति वैभव. |
| The brains of a fox will be of little service, if you play with the paw of a lion. | सिंहाचा असतां खेळगडी, कोल्ह्याची अगत्य थोडी. अ॰ पूर्ण राजकृपा जोडी, प्रधानाची गरज थोडी. |
| The breath of licentiousness is poison, and its touch is death. | व्यभिचाराची वाणी, पडूं देऊं नको कानीं. स्पर्श व्यभिचारी, जाणी मृत्यूचेपरी. |
| The burden which was thoughtlessly got must be patiently borne.- Gaelic. | अविचारें ओझें घेणें, शांतपणें तें साहाणें. |
| The burnt child dreads the fire. | एकवेळ मुल पोळें जरी, अग्नीची भीति धरी. हिं॰ दूधका जला, छांच फुंक फुंक पीय सं॰ बालःपायसदग्धादध्यपिफूत्कृत्यभक्षयति. |
| The butcher looked for his knife, when he had it in his mouth. | खाटिकाचे तोंडीं सुरी, पाहातो खाल वरीं. हिं॰ बगलमे कोंमडा, गांवमे ढंडोरा. |
| The buyer needs a hundred eyes, the seller not one. | डोळे झांकून द्यावें दुकानदाराने, चौकशी करून घ्यावें घेणारानें. |
| The calf dances round the stick it is fastened to.- Oriental. | बछडा खुंटेके बळ नाचताहै. अ॰ मित्राचे आश्रयानें, निर्वाह करणें. |
| The calf is bought and the buffalo demanded into the bargain.- Oriental. | पडयाका मोल देना, भैस उसके साथ लेना. |
| The camel going to seek horns, lost his ears.- Hebren. | सिंगें आणवया उंट गेला, कान घालवुन माघारीं आला. हिं॰ लेनेगयी पूतको, खोआयी खसमको. |
| The cards will beat their maker. | जो करितो गंजिफेला, खेळतां हारवीही त्याला. हिं॰ फांसा पडे, अन्नाडी जीते. |
| The cat and dog may kiss, yet are none the better friends. | कुत्र्या मांजराची दोस्ती, क्षणांत नाहींसी होती. |
| The cat in gloves catches no mice. | गुंडाळलें मांजर, काय धरील उंदीर. |
| The chandlier cheats his friend, and the swindler cheats strangers.- Oriental. | बनिया मारे जानको, ठक मारे अजानकों. |
| The child is in his arms and he proclaims it in the city.- Oriental. | गोदमें लडका, शेरमें ढंडोरा. म्ह॰ गांडी खालीं आरी, चांभार पोर मारी. |
| The children give advice to their grandfather.- Oriental. | लहानाचा थोर केला, नातू शिकवी आज्याला. |
| The city for wealth, the country for health. | धनप्राप्ती शहरांत, समाधान बागेंत. |
| The clock of the tongue should be set by the dial of the heart. | अंतःकरणीं आणणें, तेंच जिव्हेनें बोलणें. |
| The cobbler should stick to his last. | चांभाराची उडी, जोड्याच्या साच्या येवढी. |
| The cobbler’s wife is worst shod. | चांभाराची रंडी, सदा पायीं उघडी. अ॰ ज्याचे घरीं माल, त्याचे पुरेहाल. |
| The common people suffer from the disputes of the great. | मोठ्या लोकाचें भांडण, गरीबाचा जातो प्राण. |
| The conflict may be maintained, but victory is from God.- Oriental. | मारमारके जाय, फताहदाद इलाही है. अ॰ अति सहासे युद्ध करी, पण यश देणार श्रीहरी. |
| The conquest of evil habits is a glorious triumph. | वाईट खोडी जिंकणें, मोठा जय मिळवणें. |
| The cost exceeds the profit.- Oriental. | घोडें खाई भाडें. अ॰ प्राप्त होतें, तें खर्चीं पडतें. |
| The course of true love never did run smooth. | खरे प्रीतीचा ओहळ, वाहत नाहीं सरळ. अ॰ खरी असे प्रीति, तेथें विघ्नें येतीं. |
| The covetous man is his own tormentor. | जो लालची, तो येतो पेचीं. |
| The cow knows not the value of her tail till she has lost it. | गाईस पुछाची गरज, तुटलें म्हणजे पडतें सहज. |
| The cow gives good milk, but kicks over the pail. | गाय दूध चांगलें देती, भांडें लातेनें तुडविती. अ॰ उपकारी अपकार, नकरावा हें साचार. |
| The cow’s calf is dead, she gives milk on looking at the skin.- Oriental. | गायका बछडा मरगया, खलरा देख पनाय अ॰ प्रिय वस्तूचा झाला नाश, तैसी दुजी देखतां होय उल्हास. |
| The cradle straws are not yet out of his breech. | होटोंसे अभी, दूधकी बों नही गयी. अ॰ तरूणता प्राप्त झाली, तरीं बाल्य दशा न गेली. |
| The credit got by a lie lasts only till the truth comes out. | सत्य उमटल्या अंतीं, असत्याची पत्त जाती. |
| The cripple seized a thief, and the blind man ran to his assistance.- Oriental. | लंगडेने चोर पकडा, दवडे मिया अंधे. अ॰ असाध्य असल्यावरी, कार्यींप्रयत्न नकरी. |
| The cross on the breast and the devil in his heart. | तुळशी माळा गळीं, अंतरीं ठेवी इंगळी. |
| The crow whilst learning to walk like a swan, forgot its own gait.- Oriental. | कव्वा हन्सकेसी चाल सिकताथा, अपनिभी चाल भूल गया. अ॰ नाहीं आपल्या पासून होत, तें धरूं नये हातीं निश्चित. |
| The crow thinks her own bird the fairest. | आमची जात चांगली, ऐसी काकांची ही बोली. |
| The cudgel of the powerful must be obeyed.- Oriental. | जबरदस्तका ठेंगा सिरपर. म हकमाची सत्ता, वाहे माथ्या वरतां. |
| The cure for anger is silence.- Persian. | क्रोधास उपाय कांहीं, मौन्या शिवाय नाहीं. |
| The day has eyes, the night has ears.- Scotch. | दिवसाचें पहावें, रात्रीचें ऐकावें. |
| The day is short and the work is much.- Hebren. | रात्र थोडी होती, सोंगें बहु असतीं. |
| The dead are buried where they die.- Oriental. | जहांके मुरदे, वहांही गडतेहै. अ॰ ज्यागांवीं तंटा होतो, त्यागांवीच चुकतो. |
| The dearest child of all is that which is dead. | वारसें मूल सर्वांहून, वाटतें प्रियकरून. |
| The death of youth is a shipwreck. | तरूण मनुष्याचें मरण, आकाशाची कुऱ्हाड जाण. |
| The devil goes share in gaming. | जुवे बाजीकरिती, तेथें भूतें संचरतीं. |
| The diligent spinner has a large shift. | उद्योग्याचे घरीं, येतीं सुखें सामोरीं. |
| The devil laughs when the hungry man gives to him with a belly full.- Spanish. | जेना दाडा पादरा, तेने आपे वांदरा. |
| The devil was so fond of his children that he plucked out their eyes. | लेकराचे झाकून डोळे, दुष्ट बाप करितो सोहोळे. अ॰ लाड विद्येचे मुलां देती, त्या आईबापां दुष्ट म्हणती. |
| The discourse of flatterers is a hope of honey. | आर्जविकाचें भाषण, गोड मधुतुल्य जाण. |
| The disease a man dreads, that he dies of.- Spanish. | ज्या दुःखास भितो, त्याच दुःखीं मरतो. |
| The disobedience of the patient makes the physician seem cruel. | दुखणेकरी न ऐकती, वैद्याची इतराजी होती. |
| The dog bites him, though mounted on a camel.- Oriental. | उंट चढे, तोंभी कुत्ता काटे. गु॰ वड चडीया पिंपळ चडीया, हगरी हेटलना हेटल. अ॰ कोठे जरी गेला, दैव सोडीना त्याला.. |
| The dog wags his tail not for you, but for the bread.- Spanish. | कुत्रा तुकड्याचे आशे, शेपुट हालवितसे. अ॰ आर्जवी करी आर्जव, नाहीं यजमानास्तव. |
| The drunkard and the glutton shall come to poverty. | मद्यपी खादाड आणती, गरीबीतें आपले हातीं. |
| The drunkard continually assaults his own life. | दारूबाज वाईटपणा, करितो जिवाची हेळणा. |
| The edge cuts, but the sword has the credit of it.- Oriental. | काटे बाड, नाम तलवारका. |
| The earth produces all things and receives all again. | भूमी उत्पन्न करिती, पुन्हा आपले मोटीं घेती. |
| The easiest way to dignity is humility. | मोठेपणा येतो हातां, जनीं धरितां नम्रता. |
| The elephant although dead still his hide is an assload.- Persian. | हत्ती मरण पावल्यावरी, चर्म निघे भाराभरी. अ॰ सावकार मोडलाजरी, थोडा तरी अर्थ त्याचे पदरीं. |
| The empty vessel makes the greatest sound. | खाली घडा जाणा, वाजतो दणाणा. |
| The end of a good man is good. | भल्याचा शेवट, नाहीं हो वाईट. |
| The end of passion is the beginning of repentance. | क्रोध गेल्या अंतीं, पश्चात्ताप पावती. |
| The end of mirth is often the beginning of sorrow. | विनोदाचा परिणाम, तो दुःखाचा उपक्रम. |
| The epicure puts his purse into his belly; and the miser his belly into his purse. | विलासी पैका पोटास खातो, कृपण संग्रह करीत जातो. |
| The evening crowns the day. | सायंकाळ झाला, मग तो दिवस निभावला. अ॰ चांगला काळ झाला, तो संसारीं निभावला. |
| The evil we do to others, frequently falls on our heads. | जो खाडा दुसऱ्या खणतो, त्यांत आपण पडतो. म्ह॰ करूंगेलों तुज, तें झालें मज. |
| The example of good men is visible philosophy. | भले मनुष्यांचा कित्ता, तत्वज्ञाना जोगता. |
| The eye of the master does more work than both his hands. | काम करी धनी आपुले हातीं, त्यापेक्षां चौकशीनें होतें ज्यास्ती. |
| The eye that sees all things else, sees not itself. | डोळे सर्वां पाहाताती, स्वतां ते नपाहाती. म्ह॰ दोन्ही डोळे शेजारीं, भेट नाहीं संसारीं. |
| The eyes of a dead father are large.- Oriental. | मूवे बापकी, बडबडी आंखें. म्ह॰ मेल्या म्हैशीस दूध फार. |
| The eyes serve for ears to the deaf.- Italian. | कान बहिरे झाले, तर उपयोगी डोळे. |
| The fairest rose will wither at last. | गुलाबी फूल सुंदर, शेवटीं कोमून जाय लौकर. गु॰ फुले ते करमाय. अ॰ अमोल काया, जाईल वाया. |
| The father to the bough, the son to the plough. | कुकर्मानें बाप गेला फांसी, पाहून मुल लागला उद्योगासीं. |
| The faulty stands on his guard. | पदरी असतां अपराध, राहे तो नेहमी सावध. |
| The fear of war is worse than war itself. | मनांत युद्धाचें भय धरी, त्या पेक्षां लढाई झाली बरी. |
| The fire in the flint shows not till it is struck. | गारींत अग्नि असे, तो झाडतानां दिसे. अ॰ परिक्षा केल्यावीण, नाहीं समजत गुण. |
| The first chapter of fools is to esteem themselves wise. | आपणा म्हणवी जो शहाणा, पहिला तो मूर्ख जाणा. |
| The first step to greatness is to be honest. | सभ्यता आंगीं धरी, ती थोरपणाची पायरी. |
| The first step to virtue is to abstain from vice. | कुकर्माचा त्याग करी, ती सत्कर्माची पायरी. |
| The first step to wisdom is to be free from folly. | अज्ञानाचा त्याग करी, तीच ज्ञानाची पायरी. |
| The five fingers are not of the same length.- Oriental. | पांचो अंगुलिया, बराबर नहीं. म॰ पांचही आंगठ्या, नाहीं सारख्या. |
| The follies of youth are food for repentance in old age. | तरूण वेडेचार करिती, म्हातारपणीं आठविती. |
| The folly of one man is the fortune of another. | मूर्खाची संपत्ति, जाती दुसऱ्या हातीं. |
| The fool is busy in every one’s business but his own. | मूर्ख सर्वां कामीं शिरतो, आपलें काम सोडून देतो. |
| The fool is offended at him who speaks truth.- Oriental. | हक कहनेसें, अहमक बेजार. अ॰ सत्य भाषण बोलतां, मूर्ख पावे खिन्नता. |
| The fool never thinks higher than the top of his house. | आपले घरा पुरती, मूर्खाची समजुती. |
| The fool wanders; the wise man travels. | मूर्ख उगाच भटकतो, शहाणा देशातें पाहातो. |
| The foolish alchymist sought to make gold of iron and made iron of gold.- Italian. | मूर्ख किमया करूं इछिती, सोने देऊन लोह घेती. |
| The foolish man speaks, the wise man thinks. | नादान बातकरे, दाना कीयास करे. अ॰ मूर्ख बोलतो, शहाणा मनन करितो. |
| The foot of the owner is the best manure for his land. | धनी असतां शेतावरीं, लागवड होय बरी. म्ह॰ ज्याचें पोट शेतावरीं, त्यानें बसावें बांधावरीं. |
| The fortitude is the distinguishing mark of a great mind. | थोरपणाचें लक्षण, धैर्य मुख्य जाण. |
| The foundation of our hope, and of our love are laid in the power of thought. | आशा प्रीतीचें बंधारण, आहे मनाचे स्वाधीन. |
| The fox is very cunning, but he is more cunning that catches him.- Spanish. | कोल्हा मोठा हिकमती, धरी त्यास तो त्याहून ज्यास्ती. |
| The friar preached against stealing when he had a pudding in his sleeve. | माळा जपे बाहेरी, मनांत चिंती चोरी. हीं॰ एक हाथ जिकर पर, एक हाथ फिकर पर. |
| The friendship like gold in the fire loses nothing by being tried. | आटलें सोंने कमी नसें, मैत्रिकीचें लक्षण तसें. |
| The friendship of a great man is a lion at the next door. | मोठ्याचीहो मैत्री घडती, सिंहा परी देती भीती. |
| The friendship of a mean person is like a wall of sand.- Oriental. | ओछेकी पीत, बालूकी भीत. |
| The friendship of an ape is the loss of life.- Oriental. | बंदरकी दोस्ती, जीका जियान. अ॰ नादानकी दोस्ती, जीकाजियान. |
| The friendship of one wise man is better than that of a hundred fools. | मैत्री एका शहाण्याची करावी, शतमूर्खाची न धरावी. |
| The fruits of the earth spring up once a year, but the fruits of friendship at all times. | वर्षांती भूमि फळे, मैत्री फळे वेळों वेळें. |
| The full stomach loatheth the honey-comb, but to the hungry every bitter thing is sweet. | भरले पोटा मिष्टांन, लागतसें वाइटवाण, भुके पोटा मिळें अन्न, लागे अति गोड जाण. सं॰ वृथा वृष्टिः समुद्रेषु वृथा तृत्पेषु भोजनं. |
| The goat has given milk, but filled with dung.- Oriental. | बकरीने दूध दिया, पर मेगनीयो भरा. |
| The gold bird has flown out of my hands.- Oriental. | सोनेकी चिडया, हाथसें उडगयी. अ॰ दाता हातीं आला, तो नाहींसा झाला. |
| The golden age was never the present age. | सांप्रत युगाप्रमाणें, सत्ययुग न मानणें. अ॰ दिवसेंदिस काळ, फिरवीत असे सकळ. |
| The good you do will last.- Oriental. | नेकीही रहजातीहै. अ॰ भलाई करिती, तीच राहाती. |
| The goodness of a pudding is known in the eating. | मिठाईचा चांगुलपणा, भक्षिलीयावरी जाणा. |
| The gown is her’s that wears it; and the world is his who enjoys it. | वापरील त्याचें प्रावरण, करील त्याचा संसार जाण. |
| The grandfather died and grandson born; the profit and loss are equal.- Oriental. | आजा मेला नातू झाला, जमाखर्च सारखा आला. गु॰ डोसी मुई, पोरी आवी. |
| The grave is the common lot of all. | श्मशानभूमी, आहे सर्वाचें कर्मीं अ॰ सकळांचे दैवी आहे, मृत्यूऐसा जाणून राहे. |
| The great and the little have need of one another. | थोरा आणि लहानाप्रति, परस्परें गरज पडती. |
| The great business of man is to improve his mind and govern his manners. | मोठे काम करणें, थोरपणा वाढवणें. |
| The great thieves punish the little ones. | मोठे चोराचे हो हातीं, लहान चोर लुटले जाती. |
| The greatest advantage without virtue are real losses. | कुकर्मानें करी प्राप्ती, ती तर नाहीं रहात हातीं. |
| The greatest curse is one’s own bad temper. | ज्याचा स्वभाव व्दाड, तीच नड त्याला आड. |
| The greatest hate springs from the greatest love. | अति प्रीति जेथें चालती, तेथें अति अदावत वाढती. |
| The greatest king must at last go to bed with a shovel. | राजा असतानां मोठा बळी, सरण शय्या त्याचे कपाळीं. |
| The greatest man living may stand in need of the meanest. | गरज मोठ्यास ही लागती, जातो हलक्याचे हातीं. |
| The greatest medicine in life is a true friend. | वनस्पति प्रमाण, खरा मित्र जाण. |
| The greatest misfortune of all is not to be able to bear misfortune. | विपत्ति सहन न करी, त्यास ती वाटती भारी. |
| The greatest strokes make not the best music. | बळानें मारतां टोले, वाद्य न चाले चांगलें. |
| The greatest talkers are always the least doers. | बहु बडबड करी, तो थोडे आचरी. |
| The greatest wealth is contentment with a little. | फार धन ज्याच्यापाशीं, समाधान थोडें त्याशीं. |
| The grocer eats even his own sugar in secret.- Oriental. | बनीयाभी अपना गुड छुपाकर खाता है. अ॰ अमर्यादेनें करिती, त्यास बट्टा लाविती. |
| The guilty man fears the law, the innocent man fortune. | भितो अपराधी न्यायाशी, निरपराधी तो दैवाशीं. |
| The guilty mind needs no accuser. | ज्याचें मन सदोषक, त्यास नलगे सूचक. |
| The habit does not make the priest.- Italian. | उपाध्या होण्यास, नलगे सायास. |
| The half is better than the whole. | सोडून अर्धीला, धाऊंनये सगळीला. |
| The handsomest flower is not the sweetest. | फूल दिसण्यांत सुंदर, गंध बहुधा नसतो मधुर. अ॰ स्त्री असतांना सुंदर, गुणाचा नसतो विस्तार. |
| The hasty hand catches frogs for fish. | घाई घाईनें धरूं जाती, मत्स्या बद्यल बेडक्या हातीं. अ॰ उतावळीनें धरती, नसावें तें येतें हातीं. |
| The head and feet keep warm, the rest will take no harm.- French. | शिर पाद गरम ठेवितसे, इतर अंगा भय कांहीं नसें. |
| The head grey, and no brains yet. | झाले केश श्वेत, बुद्धी नाहीं येत. |
| The heart is a mirror for the heart.- Oriental. | दिलपरदिल, ऐनाहै. अ॰ अंतःकरणाचा दिलासा, तोच त्याचा आरसा. |
| The heart of a fool is in his mouth, but the mouth of a wise man is in his heart.- Latin. | मन मूर्खाचें ओंठी, शहाण्याचें पोटीं. |
| The hero sacrifices his life for fame; the wretch for bread.- Oriental. | मरद मरे नामको, नामरद मरे नानकों. |
| The heron is turned saint.- Oriental. | बगला भगत भया. अ॰ ढोंगी साधूवेष धरी, दुज्याचें हरण करी. |
| The high way to honor is through the temple of virtue. | मोठे मार्गीं थोरपणा, सुकर्मानें प्राप्त जाणा. |
| The higher the ape goes, the more he shows his tail. | वानर चढे उंचावरी, आपुलें पुच्छ लोंबतें करी. अ॰ मूर्खा आली उंच पदवी, आपुल्या चेष्टा करून दावी. |
| The highest branch is not the safest roost. | घरोटा उंच खांदीवरीं, न राहात बांधला तरीं. |
| The highest standing, the lowest fall. | जो उंच चढे, तो खालीं पडे. |
| The holidays of joy are the vigils of sorrow. | सणाचें सुख, तें दुःखाचें मुख. |
| The horse is in the stable and you declare his price in market?- Oriental. | घर घोडा, बजार मोल. म॰ पाण्यांत म्हैस, बाहेर मोल. गु॰ गामडे भेस, ने घेर मोल. |
| The horse-shoe that clatters wants a nail.- Spanish. | घोडे्याचे नाल सुटती, मेखेवाचून खडखडती. अ॰ महा संकटीं पडती, द्रव्य बढाई सांगती. |
| The horse thinks one thing, and that rides him another. | मनीं घोड्याचे येतें, तें स्वाराचें नसतें. अ॰ करूं जातां एक, प्रारब्ध घडवी अनेक. |
| The hotter war, the sooner peace. | घनघोर युद्ध होतें, त्वरित सल्यावरीं येतें. |
| The informer is the worst rogue of the two. | चहाडी सांगणाराहूनि, ऐकणारा दुष्ट जाणी. |
| The interest is more prized than the principal.- Oriental. | मुदलसें बियाज प्यारा होता है. म॰ मुदलाहून व्याज प्राप्ती, विशेष आवडती. |
| The judge must be condemned when he absolves the guilty.- Latin. | न्यायाधीशें अपराध्याशीं, सोडल्यावरीं दंड त्याशीं. |
| The kick of the dam hurts not the colt. | मांजरीचे दांत, नाहीं पिल्यांस लागत. |
| The king may bestow offices, but cannot bestow wit to manage them. | राजा अंमल देतो, नदे बुद्धि चालवण्या तो. |
| The king’s wrath is as the roaring of a lion, but his favour is as the dew on the grass.- Latin. | सिंह गर्जनेप्रमाण, राजकोप जाण, राजकृपा सितळ, जैसें दहिंवर जळ. |
| The knot that is tied in treachery will be loosed by jealousy. | विश्वासघात धरी मनीं, तो हेव्यापासून सुटला जाणी. |
| The lamp gives no light in the presence of the sun.- Persian. | असतां दीपाचें तेज, सूर्यापुढें निस्तेज. |
| The language of thirty-two teeth is never uttered in vain.- Oriental. | बतिस दांतकी भाका, खालीं नही जाती. म॰ बत्तिसीची वाणी व्यर्थ नहोय जाणी. |
| The last drop makes the cup run over. | भांडें कांठो कांठ भरतें, पाणी पडतां सांडून जातें. अ॰ कळसास गोष्ट येती, अपायानें ढासळून जाती. |
| The laws are the dictates of reason. | बुद्धीची उत्पती, तीच वेव्हार नीति. |
| The law is not the same at morning and night. | कायदे सदा फिरती, आजचे उद्यां नसती. |
| The less a man sleeps, the more he lives. | थोडी झोंप घेतो, अधीक वांचतो. |
| The least boy always carries the greatest fiddle. | लहान मूल मोठा विणा, हातीं नेत असतो जाणा. अ॰ नाहीं भार उचलायाची शक्ति, त्यावर अवघें ओझें घालती. |
| The liar, even though of gold is worse than offal.- Oriental. | झूठा झूठेसे बूरा, जो सोनेका होय. अ॰ असतेय वक्ता द्रव्यवान, उच्छिष्टाहून वाईट जाण. |
| The liar’s face is black, and the man who speaks truth, is prosperous.- Oriental. | झूठेका मूह काला, सच्चेका बोलबाला. |
| The liar is only respected in his own house.- Persian. | लबाडाचा सनमान, त्याचेच घरीं जाण. |
| The liberal man is the friend of God.- Persian. | दान धर्म कर्ता, तो ईश्वराचा आवडता. |
| the light is nought for sore-eyes. | डोळे आल्यावरी, प्रकाशाचा त्रास करी. अ॰ चोरास चांदणें, वाटते शत्रुप्रमाणें. सं॰ चोराणांचंद्रमारिपुः।। |
| The light of intellects puts out the fire of persecution. | बुद्धीचिया प्रकाशानें, तापत्रयासी नाशनें. |
| The light of learning is the day of mind. | विद्येचा प्रकाश, तो मनाचा उल्हास. |
| The lion’s skin is never cheap. | सिंहाचें कातडें, नाहीं स्वस्त हो बापुडें. |
| the little cannot be great unless he devour great. | लहान मोठ्यांते लुटती, गरीबाचे श्रीमंत होती. |
| The little wimble will let in the great auger. | असतां सळई इतके भोंक, बरमा जाईल देख. सं॰ चंचुप्रवेशोमुसल प्रवेशः |
| The lizard runs no farther, than the heap of cowdung.- Oriental. | गिरगटकी दौड, बटूरी तलक. अ॰ गरीब शक्ति येवडी, घालतो आपुली उडी. |
| The load of an elephant can only be carried by an elephant.- Oriental. | हाथीका बोझा हाथीही उठताहै. अ॰ मोठ्याचा भार, मोठाच करी पार. |
| The loaf in the oven is yours, that in the hand is mine.- Oriental. | तवेकी तेरी, हाथकी मेरी. अ॰ हातीं आहे तें आपुलें, दुज्या हातीं तें लांबलें. |
| The longest day must have an end.- French. | मोठा दिवस जरी असला, तरी अस्त आहे त्याला. अ॰ उगवेल तो मावळेल. |
| The longest life is but a parcel of moments. | जरी फार वर्षें वांचतो, तरी काळ घेउनिया जातो. |
| The loquacity of fools is a lecture to the wise. | मुर्खालागीं वाचाळपणा, तो शहाण्यास उपदेश जाणा. |
| The loss of money can be repaired but the credit once last cannot be recovered. | मिळे पैका गेल्यावरीं, पत नाहीं मिळणारी. |
| The love of money is the root of evil. | द्रव्यहरण प्रीति, ती पापोत्पति. |
| The love of the wicked is more dangerous than their hatred. | दुष्टाची प्रीति घातक, व्देषापेक्षां अधिक. |
| The luxurious live to eat and drink; the wise eat and drink to live. | सूज्ञ जीवरक्षणार्थ खाती, विलाशी खाण्यास्तव राहाती. |
| The man is rich whose desires are poor. | ज्याची इच्छा लहान, म्हणावा तो भाग्यवान. |
| The man is strutting in gorgeous attire, but the women of his house are starving.- Oriental. | टिळे टोपे नायकाचे, घरीं हाल बायकांचें. |
| The man with the beared committed the crime, but he with the whiskers is convicted.- Oriental. | करगीया दाढीवाला, पकडागीया मुछो वाला. अ॰ एक करी अपराध, दुज्या लावती बाध. सं॰ घटःपिबतिपानीयंताडणंझल्लरीयथा. |
| The magistrate’s son escapes from every thing.- Spanish. | कोतवाल पुत्र निभाऊन, जातो सर्व खटपटीतून. अ॰ थोरापासून लबाडी, झाली मानिती थोडी. |
| The married woman’s child is gone to play.- Oriental. | सुवाशिनीचा मुलगा, खेळावया गेला. अ॰ प्राप्तीची आशा आहे, नुकसानी झाल्या न पाहे. |
| The master’s eye makes the horse fat.- Italian. | धन्याची असतां दृष्टि, घोड्यास होय पुष्टि. अ॰ धनी जेथें बसती, तेथें कामें चांगलीं होतीं. |
| The master himself asks an alms, and beggars are standing at his door.- Oriental. | आपही मीया मंगता, बहार खडे दरवेश. अ॰ आपण भीक मागतो, तो दुसऱ्यां काय देतो. |
| the memory of happiness makes misery woeful. | सुखाचें स्मरण, दुखांत वाटें कठिण. |
| The memory of the just is blessed: but the name of the wicked shall rot.- Scriptural. | खोट्याचे नावाची होय माती, खऱ्याची वाढे कीर्ती सं॰ स्मर्य्यधार्म्मिकलोकानां नाम धन्यं प्रजायते।। किंतु दुष्टमनुष्याणां नामानियांति लुत्पताम॥ |
| The merciless butcher knows not the pain of another.- Oriental. | बेदर्द कसाई, किया जाने पीड पराई. म॰ दया नाहीं ठाऊक, त्या म्हणावा खाटिक. |
| The mill cannot grind with the water that is past. | ज्या पाण्यानें चक्की फिरे, तें पुन्हा नये माघारें. अ॰ जे दिवस जाती, ते पुन्हा न येती. |
| The mind is the touch-stone of content. | समाधानाची कसोटी, आहे मनाचे पोटीं. |
| The minority must be ruled by the majority. | बहुताचें चालें मत, तेथें थोड्याचें न चालत. |
| The miser is afraid to none, but a bitter enemy to himself. | धाक कृपणा न कोणाचा, शत्रु आप आपणाचा. |
| The miser who refuses at once, is preferable to the liberal man who gives slowly.- Oriental. | सखीसे सूंम भला, जो तरत दे जबाब. |
| The mob has many heads, but no brains. | बंडीं असती बहुजन, एकही नसतो बुद्धिमान. |
| The money spent and the money saved will profit.- Oriental. | वाहिली ती गंगा, राहिलें तें तीर्थ. अ॰ खर्चून पैका राहाणें, तोच लाभ पाहाणें. |
| The more a blanket is wet, the heavier it becomes. -Oriental. | जोंजों भीजे कामरी, तेंवतेंव भारी होय. अ॰ जैसें व्याज वाढतें, तैसें कर्ज फुगतें. |
| The more haste, the less speed.- French. | पुढेंपाठ, मागें सपाट. हिं॰ आगे दोड, पिछे छोड. |
| The more laws, the more offenders. | जेथें अपराधी फार तेथें कायद्याचा विस्तार. |
| The more noble, the more humble. | जो नामदार, तो नम्र फार. |
| The more riches a fool hath, the greater fool he is. | द्रव्य बहु मूर्खाहातीं, मूर्खपणा वाढे अती. |
| The more servants a man keeps, the more spies he has upon his actions. | बहु शेवक ठेवी कामावरीं, बातमी देती घरोघरीं. |
| The more sirup you put, the sweeter it will be.- Oriental. | जितना गूड डालेंगा, उतना मिठा होवेंगा. |
| The more thy years, the nearer thy grave. | जसें आयुष्य भरतें, तसें मरण जवळ येतें. |
| The more wit, the less courage. | जेथें अधिक चातुर्य, तेथें राहे कमी धैर्य. |
| The more women look in their glasses, the less they look to their houses. | वारंवार आरसा पाहे, तीची प्रीति न घरीं राहे. म्ह॰ बोडकी आरशांत पाहे, सहदेव म्हणे तेथें कांहीं तरी आहे. |
| The more worship, the more cost. | अधीक भक्ति, विशेष फळ श्रुति. |
| The more you court a mean man, the statelier he grows.- Spanish. | हलक्यास फूसदेतो, हलका अधिक फुगतो. |
| The more you heap, the worse you cheap. | फार संग्रह करिती, ते माल स्वस्त विकती. |
| The more you stir, the worse you stink. | कोळसा उगाळितो, तेवढा काळा निघतो. |
| The morning hour has gold in its mouth.- German. | प्रातःकाळची घटिका, सुवर्णतुल्य लेखा. |
| The morning to the mountain, the evening to the fountain. | गिरीवरीं प्रातःकाळीं, हौदावरीं सांयकाळीं. |
| The most dangerous wild beast is a slanderer; of tame ones, a flatterer. | कुभांडी तो जंगली पशू, आर्जवी तो पाळींव वसू. |
| The most manifest sign of wisdom is a continual cheerfulness. | सदा ज्याचे उल्हास मनीं, तोच म्हणावा खरा ज्ञानी. |
| The most violent friendships soonest wear themselves out. | मैत्री फार जडती, ती लवकर तुटती. |
| The mother knows best, whether the child be like the father. | मन जाणें पापा, माय लेंकराचे बापा. |
| The mother reckons well, but the infant reckons better.- Spanish. | आई तान्हे मुलाचि तान भूक जाणती, त्यापेक्षा मूलास अधिक माहीती. |
| The mother-in-law Remembers not that she was a daughter-in-law. | सासू पहिल्यानें सून असती, सून येतां सूनपणा विसरती. |
| The mouse does not leave cat’s house with a belly full.- Spanish. | उंदिर मांजरां घराहून, येतो ऊपवासी परतून. अ॰ भयभीत असतां मन, भोग नाहीं होत पूर्ण. |
| The mouse is mistress of her own mansion.- Gaelic. | उंदरीण आपुले घरीं, धनीण म्हणविती तरी. अ॰ व्हाव्या तैसा करी मौजा, ज्याचे घरचा तो राजा. |
| The mouth of one who has eaten, and the hair to one who has bathed cannot be hid.- Oriental. | खातेके गाल नाहेके बाल नही छुपते. अ॰ जो करून नाहीं म्हणतो, तो तोंडावरून दिसतो. |
| The multitude of offenders is their protection. | अपराध्यांची मंडळी, तीच त्यांची रक्षणीक टोळी. |
| The nearer the church, the father from God.- French. | देवालयाजवल राहातो, देवापासून दूर असतो. |
| The night is short and the story long.- Oriental. | किंचित असता अवसर, त्यांत येतीं कामें फार. |
| The noblest remedy of injuries is oblivion. | नुकसानीशी हो उपाय, नाहीं विस्मृती शिवाय. |
| The nose of one who has had it cut off, grows an ell and quarter.- Oriental. | नकटेकी नाक कटे, सवागज और बढे. अ॰ आब्रु गेल्यावरीं, परवा न धरीं. |
| The offender never pardons.- Italian. | दुखविल्या प्राण्याहातीं, पडले असतां न सोडीती. |
| The older a fool, the worse he is. | मूर्ख जेवढा वाढतो, तेवढा दुष्ट होतो. |
| The oldest man that ever lived died at last.- Gaelic. | बहु वर्षे जरीं वाचतो, तरी मृत्यूचे स्वाधीन होतो. |
| The one-eyed loves the one-eyed; and a queen loves a king.- Oriental. | कानीको काना और रानीकों राना प्यारा. अ॰ ज्यासारखा जो असतो, तो त्यास आवडतो. |
| The only coin that is most current among mankind is flattery. | जैसी नाणे वारी फिरती, तैसी खुशामत चालती. |
| The only way to be amiable, is to be affable. | आवडतें व्हावें, तर भले असावें. |
| The operation of fortune is not always the same, therefore do not grieve.- Persian. | दैवगती न चाले सारखी, यास्तव कदा नव्हावें दुःखी. |
| The oxen labor and the horse eats at his ease.- Oriental. | भमरे बैल, बैठा खाय तुरंग. अ॰ गरीब कष्ट करिती, तलिवार उपभोग घेती. |
| The pain of a lover cannot be cured by the remedies of a Doctor.- Persian. | वैद्यउपायाने कांहीं, इष्क दुःख जात नाहीं. |
| The pains of the mind are harder to bear than those of the body. | देहदुःख सहन होतें, मनांतलें कठिण पडतें. |
| The paper boat if it do not sink to-day, will tomorrow.- Oriental. | कागजकी बनागई नाव, आज न डुबे कल डुबे. अ॰ करणें अशाश्वत, चिरकाल न राहत. |
| The parrot of wisdom is flown away.- Oriental. | अकल्लकी तोती उडगयी. अ॰ त्याचे बुद्धीला, भ्रंश झाला. |
| The passions are warm friends to themselves, but bitter enemies to others. | क्रोध ज्याचा त्यास आवडतो, इतरांस शत्रूसा वाटतो. |
| The path of virtue is the path of peace. | सुकर्माचा जो पंथ, तोच समाधानाचा पथं. |
| the pen of the tongue should be dipped in the ink of the heart.- Italian. | जीभेची करूनीया लेखणी, शाईंत बुडवणें अंतःकरणीं. अ॰ मनांत विचार केल्यावरी, वाचा प्रगट करा बाहेरी. |
| The physician administers the medicines, but God effects the cure.- Oriental. | वैद करे वैदाई, और चंगा करे खुदाई. |
| The plaintiff and defendant are in a boat, the witnesses are obliged to swim.- Oriental. | वादि प्रतिवादी नावेंत, साक्षी तरून जात. अ॰ आपण स्वस्थ बसणें, परक्यां श्रम देणें. |
| The pleasures of the mighty are the tears of the poor. | समर्थ लोकाचा आनंद, होतो गरिबाचा खेद. |
| The poor man’s penny, unjustly detained, is a coal of fire in a rich man’s purse. | गरीबाचा पैका बुडविती, त्याचे वित्ता आग लागती. |
| The poor man’s wisdom is as useless as a palace in a wilderness.- Oriental. | गरीबाचें शहाणपण, उपयोगी नाहीं जाण. |
| The positive man is always wrong. | जो मत्ताग्रही, तो खरा नाहीं. |
| The postern door makes thief and whore. | असतां उघडें मागील दार, होती चोरी आणि परव्दार. |
| The potter is hostile to the potter. | कुंभारांवरी, व्देष कुंभार करी. अ॰ कसब्या कसबी पाहाती, शत्रुप्रमाणें मानिती. |
| The praise of envious men is far less creditable than their censure. | देख दुख्या करितो स्तुती, निंदेपेक्षां अधिक असती. |
| The praise of fools is censure in disguise. | मूर्खां स्तुति तोंडावरी, निंदा असेचि अंतरीं. |
| The present fashion is always handsome. | सांप्रत लोकरीति, त्या सुंदर दिसती. |
| The present time is the best, because it is our own. | जो वेळ चालला, तो आपला चांगला. |
| The prison is shut night and day, yet it is always full; the temples are always open, and yet find no one in them.- Chinese. | बंद असता बंदिशाला, तेथें बहुतांचा मेळा, देवालयें खुलीं असतीं, तेथें कोणी न जाती. अ॰ पाप मार्गीं बहु जाती, पुण्य मार्गीं थोडे येती. |
| The profit of the earth is for all: the king himself is served by the field.- Scriptural. | करी भूमी उत्पन्न, तेणें राजा रंकाचें पोषण. |
| The proper devil of mankind is man.- Oriental. | आदमीका, सैतान आदमीहै. |
| The providence of God is over all his works. | ईश्वराची सत्ता, ती सर्व व्यापकता. |
| The public security is the first law of the state. | सर्व लोकां निर्भयपणा, तोच राज्यन्याय जाणा. |
| The rat could not enter his hole and he tied a broom to his tail.- Persian. | बिळीं नमावें उंदिर प्राणी, त्याणे पुच्छा बांधली केरसुणी. अ॰ स्वोदराची नाहीं भरती, दुज्या आमंत्रण करिती. |
| The rat which has but one hole is soon caught. | उंदिरा एक बिळी वाट, असतां मिळतो झटपट. अ॰ एक देशी, पडतो फशीं. |
| The receiver is as bad as the thief. | चोरीचा जो माल घेतो, चोरासारखा तो असतो. |
| The recollection of former prosperity makes one uneasy.- Oriental. | मागील संपतीचें स्मरण, करितां होय मन खिन्न. |
| The request of a Lord is a kind of force upon a man. | बडे लोकांचे मागणें, संकोचीत गरीब तेणें. |
| The remedy for injuries, is not to remember them. | अपकारास उपाय काय, तर विसरून जाय. |
| The remedy is worse than the disease.- Scotch. | दुखणें वाटतें बरवें उपाय न सहन करवें. |
| The remedy of tomorrow is too late for the evil of to-day.- Spanish. | आजचें अरिष्टा उपाय, उद्यां केल्यानें न होय. |
| The remembrance of a well-spent life is sweet. | चांगलें केल्याचें स्मरण, होतां वाटें गोड जाण. |
| The remembrance of past calamities is painful.- Latin. | मागले विपत्तीचें स्मरण, पडतांना होतें मरण. |
| The report is worse than reality.- Oriental. | झालें तें पुरवतें, अवाई दुःख देतें. |
| The reward of unlawful pleasure is lawful pain. | अनुचित कर्माची प्राप्ती, तीच शरीरा विकृति. |
| The rich and ignorant are sheep with golden wool.- Italian. | कनक केश भेष जैसा, मूर्ख धनिक शोभतो तैसा. |
| The rich and the poor are dependent on each other. | धनिक गरीब वेव्हारांत, परस्परें आश्रयांत. |
| The rich follow wealth, and the poor the rich. | धनिक द्रव्यानें वागती, गरीब त्याचे आश्रयीं चालती. |
| The rich ruleth over the poor; and the borrower is a servant to the lender.- Scriptural. | धनिकाची सत्ता गरीबावर, धनकोचा रीणको चाकर. सं॰ दरिद्रेषु मनुष्येषु प्रभुत्वं कुरूते धनी, उत्तमर्णमनुष्यस्याधर्मणः किंकरोपमः।। |
| The right man in the right place. | योग्य जागेंत ठेवावा, तो त्या योग्यतेचा असावा. |
| The rope has been burnt, but its twist still remains.- Persian. | रस्सी जलगयी, पर बल नही गया. गु॰ काथानी दोरडी बळे, पण बळ नही सुके. अ॰ खराबींत आला, तरीं तोरा नाहीं गेला. |
| The safest antidote against sorrow is employment. | शोकास सोपा उपाय करी, ध्यान धरी उद्योगावरी. |
| The second vice is lying, the first being that of owing money. | प्रथम कर्ज हाच दुर्गुण, त्यापासून असत्य निर्माण. अ॰ कर्ज केल्या मागे, खोटें बोलावें लागे. |
| The servant of a king is a king.- Hebren. | राजकारभार करी, त्यास राज मुखत्यारी. |
| The shoes on the head, the loaf in the hand.- Oriental. | सिरपर जुती, हातपर रोटी. अ॰ पोटास द्यावें, काम घ्यावें. |
| The sickness of the body may prove the health of the soul. | शरीरास दुखणें, तें जिवास जाचणें. |
| The singing man keeps his shop in his throat.- Spanish. | गाणाराची जमात, असती त्याचे गळ्यांत अ॰ जेथें गवई गाती, तेथें श्रोते जमती. |
| The sinner’s boat must necessarily sink.- Oriental. | पापीकी नांव डुबी पर डुबी. अ॰ पाप करितो, तो खचित बुडतो. |
| The slap of the face keeps the cheeks red.- Oriental. | तमाचामारे, मुह लाल रखते है. अ॰ शाशनाचें स्मरण, सदा राहतें जाण. |
| The sleeping and the dead are but as pictures. | सोया मुवा, बराबर है. अ॰ निजला मेला जाण, दिसतो समान. |
| The sleeping fox catches no poultry. | कोल्हा निजल्यावरी, सावजें कैशीं धरी. अ॰ काम न केल्यावरी, पोट कैसें भरी. |
| The smallness of the kitchen makes the house the bigger. | चूल लहान ठेवती, घर वाढविती. अ॰ खर्च थोडे करिती, द्रव्यवान होती. |
| The soldier is well paid for doing mischief.- Italian. | योद्धे समरंगणीं वध करिती, तरी रोजमुरा चांगला घेती. अ॰ प्राणसंकटी पडती, ते द्रव्य मिळवती. |
| The sorry horse requires a whip; a sign is enough for the generous steed.- Oriental. | टटूकों कोरडा, ताजीकों इशारा. |
| The soul is not where it lives, but where it loves. | जीवाठिकाणीं जीव नसतो, प्रीत लागती तेथें असतो. |
| The still sow eats up all the draff.- Dutch. | तान्हेली गाय, गाळ खाय. अ॰ गरज लागल्यावरी, नकरावें तें करी. |
| The strength of wealth is better than the strength of the body. | द्रव्य बळ चांगलें, अंगबळ पांगळें. |
| The stroke of a stone is not death.- Oriental. | पथर मारे, मौत नहीं. म्ह॰ आपटल्यानें मरण, नाहीं येत जाण. |
| The study of vain things is laborious idleness. | पोकळ विषयीं व्यासंग करणे, ते तर श्रम व्यर्थ घालविणें. |
| The subject’s love is the king’s life guard. | प्रजाप्रीति राजावरी, त्याचें संरक्षण करी. |
| The submitting to one wrong brings on another.- Spanish. | खोटी गोष्ट मान्य केली, तर दुसरी अंगी लागली. |
| The sun is never the worse for shining on a dunghill. | ऊन उकरड्यावरी, सूर्यास नबाधे तरी. अ॰ सज्जन दुष्टासवें बसती, त्यांचे गुण त्यांस न लागती. |
| The sweetest wine makes the sharpest vinegar.- Italian. | शांत स्वभाविका राग, असतो केवळ मांग. |
| The table robs more than the thief. | चोरी होऊन माल जातो, त्याहून मेजवानींत खपतो. |
| The tears of a whore, and the oaths of a bully, may be put in the same bottle. | वेश्याचे मिथ्या अश्रुपात, तैशींच लंडाची शपथ. |
| The tears of the congregation are the praises of the minister.- Italian. | श्रोत्याशीं प्रेम दाटे, वक्ता स्तुति योग्य वाटे. |
| The teeth of one’s own calf are visible from a distance.- Oriental. | आपने बछड्यके दांत, कोसोसे मालूम होते है. अ॰ आपले घरचा खटला, दुरून कळतो मनाला. |
| The thief doth fear each bush an officer. | रखवाली करतो, त्यास चोर भितो. हिं॰ पत्ता खडका, और बंदा सरका. |
| The thirsty person goes to the well, not the well to him.- Oriental. | पियासा कूवे पास जाता, कूवा उसपास नही आता. अ॰ धनिकाचे घरीं, गर्जी घाली फेरी. |
| The tiger and the goat are watered at one spring.- Oriental. | शेर बकरीको एक घांटमे पानी पीलाया है. अ॰ लहान थोर एकान्याय, चालवण्यां केला उपाय. |
| The times are unfavorable to men of respectibility- Persian. | भल्याचा जमाना, विपरीत आहे जाणा. |
| The times change, and we change with them. | जसे काळ चक्र फिरतें, तसें मनुष्य वागतें. |
| The tongue and the pen are both interpreters of the mind. | जिव्हा आणि लेखणी खरी.मनाचिं विवरण कारी. |
| The tongue breaketh bone, though itself have none. | जिभेलागि हडूक नसें, पण दांत पाडीतसे. |
| The true art of making gold, is to have a good estate, and spend little of it. | थोडें खर्चून पैका सांचवणें, गृहादिक घेऊन रक्षणें. |
| The truly brave fear only what is base and wicked. | शूर हलक्या दुष्टा भिती, इतरां लागी न मानिती. |
| The truest jests sound worst in guilty ears. | खरी थट्टा करिती, अपराध्य मनी बिंबती. |
| The truth may be blamed but not shamed. | आला आरोप खऱ्यावरी, नाहीं तो भिणार तरी. |
| The truths of God are the pillars of the world. | ईश्वराचा खरेपणा, पृथ्वीचा स्तंभ जाणा. |
| The vicious obey their passions, as slaves do their masters.- Greek. | विषयीं कामाचे आधीन, जैसे दास धन्यास्वाधीन. |
| The voice of the people is the voice of God.- Latin. | पांचामुखी परमेश्वर. |
| The voice of the people is God’s kettle drum.- Oriental. | खलककी जबान, खुदाका नगारा. म॰ जगाची वाणी, ती ईश्वरध्वनी. |
| The unknown are better than ill known. | अजाणते असावे, वाईट जाणून नसावें. |
| The used key is always bright. | वापरण्याने किल्ली उजळ, उद्योगानें शरीर चंचळ. |
| The useful and the beautiful are never apart.- Latin. | उपयोगी आणि सुंदर, त्यांचे काम निरंतर. |
| The usual forms of civility oblige no man. | नित्याचा आदरमान, तो आभार न मान. |
| The usurer and spendthrift are cat and mouse. | उडाउ आणि व्याजखोर, उंदिरास जैसी मांजर. |
| The water that comes from the same spring cannot be both fresh and salt. | एका झऱ्यातून पाणी, नयेत खारें गोडवणी. |
| The water of the eaves of the roof does not mount up to the ridge-pole.- Oriental. | उलटिका पानि, बुलंदि नही ज्याता. अ॰ मूळचा असतां अकुलिन, तो न होय कदा कुलिन. |
| The way of a fool is right in his own eyes.- Scriptural. | मूर्ख आपले मनीं, निज मार्ग सत्य मानी. सं॰ अज्ञानस्य मनुष्यस्य वर्म्त तद्यृष्टितःशुभम॥ |
| The ways of love are peculiar to itself.- Oriental. | प्रीतीची रीति, तऱ्हेवार असती. हिं॰ प्रितकी रीत न्यारी है. |
| The weakest goes to the wall.- Scotch. | अशक्त जातो, कुडा पावतों. |
| The wealth of sinners goes in expiation.- Oriental. | पापीका माल, पराश्चीत जाय. |
| The wealth of a fool is to be eaten by keeping him in good humour.- Oriental. | फुहडका माल, हन्सहन्स खावें. पु॰ गाफिलका माल, आंकीलोका खुराक. |
| The wearer best knows where the shoe pinches him. | अळवाची खाज, अळवास ठाऊक. |
| The whole house is your’s, but do not touch any thing in it.- Oriental. | घरबार तुमारा, कोठीको हात नलगाव. अ॰ मानभावाचे बोलणें, हाती कांहीं नलावणें. |
| The whole ocean is made up of single drps. | पाण्याचा लहान बिंदु, त्याचा केला मोठा सिंधु. अ॰ ईश्वर करणी पाहे, आगाध आहे. |
| The whole village is burnt, and now the black clouds pour down water.- Oriental. | सारागांव जलगया, काले मेगीया पानी दीया. अ॰ अवघा नाश झाल्यावरी, मग उपाय काय करी. |
| The wicked even hate vice in others. | दुर्गुणी असतां आपण, दुज्या दुर्गुणी म्हणें जाण. पु॰ मी हसें लोकां, शेंबूड माझे नाका. |
| The wife is the key of the house. | जी असे घरकरीण, ती गृहाची किल्ली जाण. |
| The wise hand does not all the foolish tongue speaks.- Spanish. | मूर्ख जन जेवढे बोलती, तेवढे शहाणे न करती. |
| The wise make jests, and fools repeat them.- Scotch. | शहाणे चेष्टा करिती, मूर्ख त्याच उलटून बोलती. |
| The wise man is born to rule the fool. | शहाणे जन्म घेती, मूर्खा शिकविती. |
| The wise man is he who does not think that he is so.- French. | सूज्ञ ऐसें म्हणे त्याशी, सूज्ञत्वाचा गर्व नसे ज्याशी. |
| The wise man knows the fool, but the fool knows not the wise man. | ज्ञाता ओळखे मूर्खास, मूर्ख न ओळखे त्यास. |
| The wise man knows he knows nothing, the fool thinks he knows all.- Italian. | शहाण्य ज्ञान गर्व नराहे, मूर्ख म्हणे मी सर्वज्ञ आहे. |
| The wise only perfect by hearing the wisdom of others. | शहाणे दुसऱ्याचें ज्ञान, ऐकून होती परिपूर्ण. |
| The word of a king ought to be as binding as the oath of a subject.- Italian. | प्रमाणिक राजानें चालावें, तसेच प्रजेनें वर्तावें. |
| The work is dearer than the gold.- Oriental. | सोन्यापेक्षां घडावण, अधिक आहे जाण. |
| The work will be in proportion of pay.- Oriental. | जैसा दाम, वैसा काम. म्ह॰ जशी देणावळ, तशी धुणावळ. म्ह॰ जशी दक्षणा, तशी प्रदक्षणा. |
| The world grows wiser as it grows bigger. | जशी सृष्टिही वाढती, तशी मनुष्यें शहाणीं होतीं. |
| The world is a ladder for some to go up, and some down. | दुनिया हाच सर्वाचा जिना, कोणी चढती उतरती जाणा. |
| The world is a net; the more we stir in it, the more we are entangled. | जेवढा अधिक व्याप करितो, तेवढा भवजाळ्यांत पडतो. |
| The world is workshop, and none but the wise know how to use the tools.- Oriental. | दुनया हा मोठा कारखाना, शहाण्याचे हातीं घडमोड जाणा. |
| The worse luck now, the better another time. | एकदां दैव वांकडें, दुसरे वेळीं फांकडें. |
| The worth of a thing is best known by the want of it. | पदार्थाचें मोल जाणें, अगत्यचि पडल्यानें. |
| The wrath of brothers is fierce and devilish. | बंधु बंधुत होय विरूद्ध, तो दुष्ट क्रोधाचा संबंध. |
| The young man dies, and the old man thinking of wedding.- Oriental. | जवानोकों चलाचलें, बुढीयाकों बीयाहकी पडे, म॰ तरूणांचा होतो नाश, वृद्ध करी लग्नाची आस. |
| Theft and boldness together.- Oriental. | करे चोरी और सिर जोरी. |
| Theft dwells in the heart of the thief.- Oriental. | चोरके दिलमे, चोरी बसे. |
| There are a thousand miseries in one falling in love.- Oriental. | हजार आफतहै, एक दिल लगानेमें. अ॰ एक इष्काच्या अंती, अनेक विघ्ने येतीं. |
| There are more fools than wise men in the world. | शहाण्याहूनि मूर्ख कोटी, असती ह्या जगा पोटीं. |
| There are many rare abilities in the world, which fortune never brings to light. | भूवरी असतीं बहु गुणी, दैवदशा प्रकाशीं न आणी. |
| There are some teeth to eat with, some to exhibit.- Oriental. | खानेके दांत और, देखनेके और. अ॰ एक बोलावें, दुसरें करावें. |
| There is a devil in every berry of the grape.- Turkish. | गोड फळीं, लागे अळी. अ॰ लागतें लांछन, चांगल्यास जाण. |
| There is a different fame goes about of every man. | सर्व मनुष्यांची कीर्ति, एक सारखी नसती. |
| There is a remedy for every thing, could we but hit upon it. | सर्वांस उपाय आहे, जाणता शोधून पाहे. |
| There is a scarcity of friendship, but none of friends. | मैत्रीकीचा असतो तोटा, मित्र मिळती फुकटां. |
| There is a thick mist, so sing as you please.- Oriental. | अंधाधूंद, मनहरा गाय. अ॰ धाक नाहीं शीरीं, व्हावें तसें करी. |
| there is a tide in the affairs of men, which, taken at the flood, leads on to fortune. | ओहट भरती समान व्यवहार, सांभाळी द्रव्य भरती आल्यावर. |
| There can be no friendship where there is no freedom. | जेथें मोकळिक नाहीं, ती मैत्री व्यर्थ पाही. |
| There can be no peace in any state where whisperers and tale-beares are encouraged. | ज्या राष्ट्रीं चाहाड कानघुसे, तेथें प्रजेस सुख न दिसें. |
| There is frequently a worm at the foot of our flourishing condition. | भरभरीचे वेळीं, कीड असती तिचे तळीं. |
| There is moon-light for a few days, and then it is dark as before.- Oriental. | चारदिनकी च्यांदनी, फेर अंधयरा पाख. म॰ दोहों दिसाचें चांदणें, दोहो दिसाचें नांदणें. गु॰ चांद सुधी चांदणु. |
| There is more hope of a fool, than of him that is wise in his own conceit.- Latin. | मूर्ख आशा बहु धरितो, सूज्ञ ती खोटी मानतो. |
| There is more money got by ill means than by good acts. | चांगले कर्मानें थोडा पैका, वाईट मार्गे मिळे बहु देखा. |
| There is more trouble in having nothing to do, than in having much to do. | काम नसता उदास, बहु कामानें आयास. |
| There is never enough where nought leaves. | समान सिद्ध असें करावें, मेजवानी होऊन उरावें. उरावें. हिं॰ इतना पका, के बासिथका. |
| There is neither merit nor fault, in letting an ass eat your field.-Oriental. | गधेने खेत खाया, पापना पुन. म॰ निर्गुणीयां देणें, पापना पुण्य तेणें. |
| There is no art that can make a fool wise. | मूर्खाचा शहाणा करूं पाहीं, त्यास न दिसे उपाय कांहीं. |
| There is no better looking-glass than a true friend. | मित्र जो खरा, तो केवळ हिरा. |
| There is no blemish in the nature of God. | जात खुदाकी, बेअयबहै. अ॰ ईश्वर मात्र, असे पवित्र. |
| There is no concealing pregnancy from the midwife.- Oriental. | दाइके आगे पेट कीया छपाना. अ॰ जाचे हातीं काम करवीं, त्याशीं चोरून न ठेवी. |
| There is no company like the penny. | पैका आहे हातीं, तोच त्याचा साथी. |
| There is no ditch before one’s tongue.- Oriental. | जबान आगे, खंदक नही. अ॰ जिव्हे पुढे कांहीं, आटक नाहीं. |
| There is no folly equal to the folly of wickedness. | दुष्टाई सारखा मूर्खपणा, तसा दुसरा नसे जाणा. |
| There is no fool like an old fool. | म्हाताऱ्या मूर्खासारखा, दुसरा नाहीं देखा. |
| There is no general rule without an exception. | असे जी प्रशस्त रीति, तिजला सोडवण असती. |
| There is no honor where there is no shame.- Italian. | कांहीं नसें लज्जा जेथें, थोरपणा नाहीं तेथे. |
| There is no joy without alloy. | कष्टावीण सुख होत, ऐसें कोठें न दिसत. |
| There is no medicine against death.- Italian. | औषध नाहीं, मृत्यूस कांहीं. |
| There is no mischief in the world done, but a woman is one. | स्त्रीपासून अपकार, संसारीं होती फार. |
| There is no more faithful nor pleasant friend than a good book. | चांगलें पुस्तकापरीं, संग रम्य न भूवरीं. |
| There is no perfect happiness in the world but in heaven. | मृत्युलोकीं पूर्ण नाहीं, सदा सुख स्वर्गीं पाहीं. |
| There is no physic for false ideas. | वहमकी, दारू ही नही. अ॰ जें संशय घेती, त्यास उपाय नसती. |
| There is no quenching of fire with tow. | तागाचेंहो बुरकूलानें, अग्नि कसा विझवणें. |
| There is no road to wealth so certain as economy. | काटकसरेनें द्रव्य राहातें, दुसरा मार्ग नाहीं त्यातें. |
| There is no smoke without some fire. | अग्नीशिवाय धूर, नाहीं येत वर. |
| There is no trusting a man that appears with two faces. | दुतोंड्याचा विश्वास, कधीं करूंनये खास. गु॰ बे मोडानी चाकल. |
| There is no twisting a rope of sand.- Oriental. | धूलकी रसी, नही बांधी जाती. म॰ वाळू रगडितां, तेल नये हातां. |
| There is no use in speaking to a stone wall.- Persian. | मूढास उपदेश करूं पाहीं, तो त्याचे उपयोगीं नाहीं. |
| There is no worse robber than a bad book.- Italian. | वाईट पुस्तक वाचती, व्यर्थ समय घालवती. |
| There is not a thread in the house, and the blockhead wants a turban.- Oriental. | घरमे नही नागा, अलबेलामागे पागा. गु॰ घरना छोकरा घंटि चाटे, ने उपायधीयाने आटो जोईये. म॰ घरांत नाहीं कवडी, घेऊं मागें शालजोडी. |
| There is not even as much left as would feed a dog.- Oriental. | नबासी रहे न कुत्ता खावें. अ॰ खाउन नउरे कांहीं, अति गरिबी पाही. |
| There is nothing that makes a deeper impression on the mind than the misfortune of life. | संसाराचें दुःखापरी, नाहीं जाचत अंतरीं. |
| There is nothing so secret but time and truth will reveal it. | गुप्त हें कधीं गुप्त नराहे, काल परत्वें प्रगट होये. |
| There is the difference of four fingers between seeing and hearing.- Oriental. | दखनेमे और सुन्नेमे, च्यार उंगलका फरक. |
| There is thunder as well as rain.- Oriental. | मेघ गडगडे, पाऊस पडे. अ॰ जें बोलावें, तें करावें. |
| There is tongue under the tongue.- Oriental. | जबान तले, जबान है. अ॰ दोहो जीभेनें बोलतो, तो ठक असतो. |
| There is a vast difference between an old woman and a young princess!- Oriental. | कहां बुढीया, कहां राजकनीया. अ॰ मोठ्या गप्पा छाटी, गांडीस नाहीं लंगोटी. |
| There is the world and flattery.- Oriental. | दुनियाहै और खुशामदहै. अ॰ जगीं प्रिय आहे, आर्जव तो पाहे. |
| There would be no ill language, were it not ill taken. | भाषा सर्व चांगली असती, वाईट कोणा नलागती. |
| There would be no great, were there no little ones. | लहान थोर नसती, तर अवघे सम असती. |
| They are all branches of one stock whether small or great.- Oriental. | एक तवेकी रोटी, कीया छोटी कीया मोटी. अ॰ एकापासून संतति, विभागी सारखे होती. |
| They are birds of the same feather.- Oriental. | सब एकही ठेलेके बटेहै. |
| They are dying at the foot of the bur-tree, though the fruit is ripe.- Oriental. | पके बडके तले, मरनेवाले है. म॰ पिकले उंबरांखालतीं, उपवासी मरती. अ॰ आला लाभ हातीं, आळसानें घालविती. |
| They eat the food of one, and sing the praise of another.- Oriental. | खाय किसीका, और गाय कीसीका. |
| They drink the water, then enquire the caste of him who gave it.- Oriental. | पाणी पीकर, जात पुछतेहै. म्ह॰ आधी पाणी पिणे, मग जात पुसणें. |
| They have poured oil into their ears.- Oriental. | कानमे तेलडाल बैठेहै. अ॰ अर्ज कोणाचा, नाहीं आईकायाचा. |
| They have returned from the house of God.- Oriental. | खुदाके घरसें, फिर आये है. अ॰ ईश्वरा घराहून आला, म्हणति ठक जोशाला. |
| They lade a camel even while he mutters.- Oriental. | उंट बडबडा तेही, लादतेहै. अ॰ गरीब करी फिर्याद न जाणें त्याची दाद. |
| They love too much that die for love. | बहू इष्क जो करतो, तो इष्कास्तव मरतो. |
| They may know the workman by his work.- Italian. | कारीगराची माहिती, कामावरून होती. |
| They must hunger in frost, that will not work in heat. | काम उन्हाळ्यांत नकरती, पावसाळ्यांत भूके मरती. अ॰ आली संधी धरावी, कदापि न सोडावी. |
| They need much whom nothing will content. | तृप्ती नाहीं होत कदां, त्यास बहु असावे सदां. |
| They say so, is half a lie. | मोघमांत बोलती, तीच अर्धी लबाडी असती. |
| They that avoid not small faults, by little and little fall into greater. | अल्प दोष न सोडिती, क्रमे मोठेही करिती. |
| They that hide, can find. | जे लपून ठेवती, तेच शोधून काढती. |
| they whip the cat if the mistress does not spin.- Spanish. | एक अपराध करी, दुसऱ्यावरी रागें भरी. |
| They who give willingly, love to give quickly. | जे खुसीनें इछती, ते त्वरेनें देती. |
| They who slander the dead are like the envious dogs, that bark and bite at bones.- Latin. | मेल्याची निंदा करिती, कुत्र्यांपरी व्यर्थ भुंकती. |
| They who would be young when they are old, must be old when they are young | तरूण म्हातारपणाची इछा धरीती, वृत्ध तरूणपणाची उमेद करिती. |
| Things past may be repented, but not recalled.- Latin. | गत गोष्टीची याद होती, ती पुन्हा मागें येत नसती. |
| Things unreasonable are never durable. | हरण केलेला पदार्थ, जवळ नाहीं राहत. |
| Think before you speak, and consider before you promise. | मनन करून बोलावें, विचार करून कबूल करावें. |
| Think before you speak, and before whom you speak. | कोणास काय बोलावें, तें मनन करून ठेवावें. |
| Think like the wise, but talk like ordinary people. | मनन करी शहाणपणें, साधारणपणें बोलणें. |
| Think much, speak little and write less. | पकेपणीं मनन करी बहूत, बोलणें लिहिणें ठेव थोडक्यांत. |
| Think no labor slavery that brings in penny saverly. | पैका कष्टानें आणी, तें दास्यत्व न मानी. |
| Think today, and speak tomorrow. | चांगलें मनांत योजावें, मग बोलणें करावें. |
| This world is like a lottery, in which we must expect to meet with unlucky chances. | दुनया एक सोडती, लाभालाभ घडून येती. |
| This day there is no trust, come tomorrow. | देयाला नाहीं थार, आड आला शनिवार. |
| This is the ball, and this is the plain.- Persian. | हा झेंडू, हें मैदान. म्ह॰ हा सूर्य, हा जयद्रथ. |
| Those have a short lent, who owe money to be paid at Easter. | कर्ज काढूण करणें सण, होय दुःखास कारण. |
| Those who amuse themselves with imaginary prospects may expect disappointment. | आशा धरणें, शेवटीं फसणें. |
| Those who are always in trouble, blame fortune.- Oriental. | संकटीं पडती, दैवां बोल लाविती. |
| Those who creep through bushes must expect to meet with briars. | जो झाडीतून जातो, तो काट्यानें भरतो. अ॰ वाईट मार्गानें जातो, सदा संकटीं पडतो. |
| Those who close the door of science will ever be in the dark. | विद्येतें न दाखविती, अंधारांत ते पडती. |
| Those who do nothing fancy themselves capable of doing every thing. | जे कोणी नकरूं शकती, ते सर्व करूं म्हणती. |
| Those who give life are bountiful, than those who give death.- Oriental. | मारने वालेसे, जिलानेवाला बडा दाताहै. म्ह॰ मारत्यपेक्षा तारता, समर्थ आहे. |
| Those who live longest will see most. | अधीक जीवंत राहाणें, अधीक तमासे पहाणें. |
| Those who play with edge tools must expect to be cut. | शस्त्रानें जो खेळतो, तो कापून घेतो. |
| Those who plot mischief, live in fear and die miserable. | परघात करूं पाहतो, भयाभीत होऊन मरतो. |
| Those who strives to keep all, often lose all. | सर्व रक्षाया पाहातो, सर्वस्वी तो घालवितो. |
| Though all men were made of one metal, yet were they not all cast in the same mould. | एका धातूने सर्वां निर्माण केलें, पण एका साच्यांत नाहीं ओतिले. अ॰ केले सर्व प्राणी भिन्न, असतां एका धातूचे जाण. |
| Though poverty may bring sorrow, riches create inquietude. | गरीबी शरीरीं जाचती, श्रीमंती अस्वस्थ ठेवती. |
| Though the cat winks a while, yet she is not blind. | मांजर डोळे झांकती, ती आंधळी नसती. अ॰ शहाणा उगाच बसतो, आपला मतलब पाहातो. |
| Though the wolf may lose his teeth, he never loses his inclination. | दंत भग्र होती, इच्छा न जाती. पु॰ देह म्हातारा होतो, जीव तरणा असतो. |
| Though the wound be healed, yet a scar remains. | जखम होते बरी, वण राहतसे वरीं. अ॰ काम होऊन जातें, बोलणें राहातें. म्ह॰ शिमगा जाय, कबीत रहाय. |
| Though thy enemy seem a mouse, yet watch him like a lion. | शत्रु दिसतो उंदिरा सरी, तरी सावध राहे सिंहापरी. |
| Thoughts are blossoms of the mind and words the fruits of desires. | चिंतन पुष्प मनाचें, शब्द फळ इछेचें. |
| Threatened folks live long. | मरण मांगती, फार दिवस वांचती. |
| Three women and a goose makes a market.- Italian. | बायका भरल्या फार, तेथें जाणावा बाजार. |
| Till you shake the tree, the apple will not fall.- Persian. | झाड हालविल्याविण, फळें नपडतीं जाण. अ॰ श्रम केल्यावाचून, कांहीं होत नाहीं जाण. |
| Time and tide wait for no man.- Spanish. | काळ आणि ओहटभरती, दोन्ही नाहीं मनुष्या हातीं. |
| Time and words can never be recalled. | शब्द वेळ निघूनिया जाती, पुन्हा माघारी न येती. |
| Time appeases hatred and assuages grief. | कालें व्देष थंडावतो, कालें शोक शांत होतो. |
| Time impairs what is false; but strengthens what is true. | काळें खोटें नाश पावतें, काळें खरें सिद्ध होतें. |
| Time is a file that wears and makes no noise. | जातो काळ घासत, नाहीं कांहीं कळत. |
| Time is so swift of foot that none can overtake it. | काळाचीं जी गती, नाहीं धरवत हातीं. |
| Time past never returns; the world does not always bestow pleasure.- Oriental. | गया बखत फेर हाथ आता नही, सदा ऐश दवरान दिखाता नही. अ॰ गेली वेळ पुन्हा येत नाहीं, जगीं सदा सुख न पाही. |
| Time will show both friend and foe.- Oriental. | बखत पडे पर जानये, को बैरी को मित. म॰ जाणी प्रसंगावरी, कोण मित्र आणि वैरी. |
| Timely blossom, timely ripe.- Spanish. | हंगामीं झाड फुलतें, हंगामीच फळ पिकतें. |
| To a bad character, good doctrine avails nothing.- Italian. | दुर्जना चांगली नीति, नाहीं उपयोगा येती. सं॰ दुर्जनं सज्जनं कर्तुमुपायो नहि भूतले. |
| to crazy ship all winds are contrary. | तारूं मुळीं असतां जीर्ण, त्यास वारा विरूत्ध जाण. अ॰ मुळचा अशक्त, त्या कांहीं न पचत. |
| To a full belly all meat is bad.- Italian. | पोट भरलियावर, अन्न नलागें मधूर. सं॰ अनभ्यासे विषं शास्त्रमजीर्णे भोजनं विषं. |
| To a jaundiced eye every thing appears yellow.- Persian. | ज्याना कावीळ येते, त्याना पिवळें दिसतें. अ॰ दुष्ट असती, त्यांस दुष्ट दिसती. |
| To a man of business, knowledge is an ornament. | उद्योग्याशीं ज्ञान, केवळ त्याशी भूषण. |
| To apply salt to a wound. | दुःखण्यावर डाग देणें, खिन्न मना दुखविणें. |
| To ask for bread and get a stone.- Oriental. | मंगावे तहीं छीटें, लेआया इंटे. अ॰ करूंजातां एक, घडूंयेतें अनेक. |
| To attain through nature unto nature’s God.- Oriental. | सगुणाच्या आधारानें, निर्गुणास पावणें. |
| To attempt things beyond our ability is to labour invain. | आहे जें सामर्थ्य, त्याहून यत्न नको व्यर्थ. |
| To be frightend out of one’s wits. | मनांत भीति वसे, पांचावर धारण बसे. |
| To be in hand and glove. | घट्ट मैत्री ठेवणें, संगे संगे वागणें. |
| To be on the pond and to come home thirsty.- Oriental. | तलावपर जाना, और पियासे आना. म॰ तळें राखणें, प्यासें मरणें. |
| To be proud of learning is the greatest ignorance. | विद्येचा अभिमान, तें मोठें अज्ञान. |
| To be every one’s friend is to be every one’s fool.- German. | सर्वां दाखवितो मित्रत्व, त्याचे सर्व मानिती मूर्खत्व. |
| To borrow on usury brings sudden beggary. | व्याजु पैका घेणें, तर भिकारी होणें. |
| To bring a noble to nine pence, and nine pence to nothing. | रूपया मोडून पावला करणें, ईळा मोडून खिळा करणें. |
| To build a castle in the air.- Italian. | हातीं कांहीं नसणें, चटक्याचें मांडव घालणें. |
| To burn day-light. | व्यर्थ समय आपला घालीवणे, दिवसाचा जैसा दिवा जाळणे. |
| To call an ass father when it suits one’s purpose.- Oriental. | बखत पडा बांका, गधेकों कहना काका. म॰ अडला हरी, गाढवाचे पाय धरी. |
| To carry coals to Newcastle. | ज्यागावीं कोळशाची खण, तेथें कोळसे नेतां तोटा जाण. अ॰ बंगाल्यातून मीठ आणणें, पिठी साखर तेथें नेणें. |
| To carry two faces under one hood.- French. | एका म्यानेंत दोन तरवारी, चालत नाहीं निर्धारी. |
| To cry with one eye and laugh with the other. | एकवेळीं दुःख होणें, दुजे समयीं सुख जाणें. |
| To cut the branch on which one sits.- Oriental. | जीस डगाली पर बैठे, उसीको काटे. |
| To-day gold, tomorrow dust.- Danish. | आज आहे सुवर्ण कांति, उद्यां होय तिची माती. अ॰ कोण दिवस येईल कैसा, नाहीं देहाचा भरंवसा. |
| To-day me, tomorrow thee.- French. | आज मला, तर उद्यां तुला. |
| To-day is, tomorrow is not.- Oriental. | आज है, सों कल नही. |
| To dig a well after the house is on fire.- Oriental. | आग लगे पर, कुवा खोदना. गु॰ तरस लागे तेवारे, कुवो खोदावें. सं॰ संदीप्रेभवनेतुकूपखननेप्रत्युद्रमःकीदृशः॥ |
| To dig every day a new well, and drink its water.- Oriental. | हरोज नया कुवा खोदना, और नया पानि पिना. अ॰ नित्य उत्पन्न करित जावें, उदर पोषण चालवावें. |
| To dine with Duke Humphry. | जेवणास जाणें, उपवासी येणें. अ॰ आशाने जाणें, निराशेनें येणें. |
| To dive deep and bring up a potshird. | समुद्रांत बुडी मारणें, शंख हातीं लागणें. हिं॰ मोतीं कारन डुबी मारी,तो शंख लगे हात. |
| To eat bread with sugar and win the world with cunning.- Oriental. | रोटी खाना शकरसें, दुनया खेचना मकरसें. |
| To err, is human; to forgive, divine. | चूक मनुष्यांत राहे, क्षमा ईश्वरासी आहे. |
| To escape from vice is a virtue. | दुराचरणापासून मोचन, तेंच म्हणावें सदाचरण. |
| To examine a cheap sheep, by lifting up his tail.- Oriental. | ससति मेंढी, दूम उठाकर देखना. अ॰ स्वस्त माल घेणें, तर चौकसी करणें. |
| To expect and not to come; to be in bed and not to sleep; to serve and not to please; are three things enough to kill a man. | अपेक्षा जयाची हातितें नयेतें, निजावें तरीं झोंपही दूर जाते, दुजा सेवणें मान्यत्या होत नाहीं, मनुष्यासहो वाचवी तीं न पाही. |
| To find a mare’s nest. | सर्वांस माहीती, तें उजेडांत आणती. |
| To forget a wrong is the best revenge. | कोणी नुकसानी केली, विसरावी त्याच वेळीं. |
| To get milk from a flint. | दगडास पान्हा आणणें, निर्दया सदय करणें. |
| To give and keep, there is need of wit. | देणें घेणें रक्षणें, चतुराईनें करणें. |
| To give little and to promise much.- Oriental. | देना थोडा, दिलासा बहुत. म॰ भरंवसा मोठा, देण्याचा तोटा. |
| To give one a mouthful of moonshine. | खोटी आशा देणें, चेष्टेंत घालिवणें. |
| To give quickly is a great virtue.- Oriental. | तरत दान, महा पून. |
| To go is at one’s own option, but to return depends on another.- Oriental. | जाना अपने अख्यात्यारं, आना पराय बस. म॰ जाणें असें स्वाधीन, येणें पराधीन. |
| To go through fire and water to serve one. | संकटांत उडी घालणें, कोणाचें कल्याण करणें. |
| To have the law in one’s own hand | कायद्या विरूद्ध करणें, राजभय होय तेणें. |
| To have the world in a string. | कच्चे धाग्यानें, सर्वांस बांधणें. |
| To have two strings to one’s bow. | एका धनुष्यास दोन दोऱ्या, उपयोगी पडती बऱ्या. |
| To hold with the hare, and run with the hound. | ससा धरणें पोटीं, कुत्र्याचे लागणें पाठी. हिं॰ मेरि मेरे मुहपर, तेरी तेरे मुहपर. माझे मनासारखे मला, तुझे मनासारखे सांगणें तुला. |
| To humble a proud man, you must take no notice. | गर्व हरणें असे ज्याचा, समाचार न घ्यावा त्याचा. |
| To kill two birds with one stone. | एका दगडानें, दोन पक्षी मारणें. हिं॰ एक पंथ और दो काज. |
| To kill with kindness. | पथ्यांत ममता करणें, आपले हातून मारणें. |
| To kiss a sleeping child.- Oriental. | सोते लडकेका, मुह चुमना. अ॰ नमागतां देणें, तो उपकार मानणें. |
| To kiss the child for the sake of the nurse. | झूठा खाय मिठेके लालच. अ॰ लाभाचे आशेने, कष्ट सहन करणें. |
| To know and not able to perform is doubly unfortunate. | जाणतो पण सामर्थ्य नाहीं, पूर्ण अभाग्य तो पाहीं. |
| To live from hand to mouth. | चालवणें संसार, आपले हातावर. |
| To live in the river and be at enmity with the crocodile.- Oriental. | दरीयामे रहना, और मगरमछसे बैर करना. म्ह॰ जळांत राहणें, माशासीं वैर करणें. अ॰ एका ठिकाणीं राहाणें, त्यासी वैर करणें. |
| To live is a gift; to die is a debt. | जीवन हें ईश्वरी देणें, मरण हें त्याचें घेणें. |
| To make a cock and bull story. | उलट सुलट बोलणें, नाहीं तसें समजवणें. |
| To make a crow of a feather.- Oriental. | पिसाचा कावळा करणें, अल्प असतां बहु सांगणें. |
| To make a hole in the vessel out of which one has eaten.- Oriental. | जिस बरतनमे खाना, उसमे छेद करना. अ॰ अन्न ज्याचें खावें, त्याचें उणें काढावें. |
| To make a mountain of a mole-hill.- French. | होतो पर्वत राईचा, तसा राजाही रंकाचा. सं॰ रंकं करोति राजानं राजानं रंकमेवच.॥ |
| To make a portable dish out of coarse materials.- Oriental. | कोंड्याचा मांडा करणें, वाईट गोष्ट सुधारणें. |
| To make much about nothing. | डोंगर खणणें, उंदीर काढणें. |
| To marry an oilman and eat dry bread.- Oriental. | तेली खसम करना, और रूखा खाना. अ॰ थोर अश्रय करणें दरिद्रता भोगणें. |
| To mourn without measure is folly; not to mourn at all, is insensibility. | अति शोक धरीं तें मूर्खत्व, शोक नकरी तें निर्दयत्व. |
| To nourish a viper in one’s bosom. | सर्प पोटासी बाळगणें, मरणास तयार होणें. हिं॰ सांप रखे पाल, जीका होगा काल. |
| To overcome pleasure is the greatest pleasure. | मौजा आवरणें, तो संतोष मानणें. |
| To pay one in his own coin. | जो निंदा करी, पडे त्याचे पदरीं. |
| To play the dog in the manager. | तुला न मला, घाल कुत्र्याला. |
| To prescribe physic for the dead, and advice to the old is the same thing. | उपदेश म्हाताऱ्यास, जेवीं औषध मेल्यास. |
| To promise, and give nothing, is comfort for a fool. | कबूल करून नाहीं देणें, मूर्ख संतोष तो जाणें. |
| to pull down a mosque for a brick.- Oriental. | ईंटके वासते, मसजीद ढलानी. अ॰ थोडक्या कारणें, मोठा नाश करणें. |
| To pull the beard of one who carries you in his arms.- Oriental. | जिसके गोदमे बैठे, उसकी दाढी खिसोटे. अ॰ ज्याणें पालन करणें, त्यास अपाय करणें. |
| To quake at work, and sweat at meals. | कामांस कांपतो, घाम येईतों खातो, अ॰ करण्यां एकपट, खाण्यांस दुपट. |
| To quarrel with one’s bread and butter.- Oriental. | वाढलेले अन्ना, अव्हेरी जाणा. |
| To read without reflecting is like eating without digesting. | मनन न करितां वाचणें, जसें खाऊन न पचवणें. |
| To reduce a brick house to earth.- Oriental. | इंटका घर, माटी करना. अ॰ उधळे खर्चानें, दौलतीचा नाश करणें. |
| To rob Peter to pay Paul.- French. | अहमदकी पगरी, महदके सिरपर. अ॰ एकाचें घ्यावें, दुसऱ्यास द्यावें. |
| To say little, and perform much, is noble. | थोडें बोलून बहू करी, भला गृहस्थ तो तरीं. |
| To seek the evil of a benefactor.- Oriental. | खाल्ल्या घराचे वासे मोजणें, अन्नदात्याचें वाईट इछिणें. |
| To send one away with a flea in his ear.- Italian. | खातरी करणें, वाटेस लावणें. |
| To set one’s house on fire and look on at the sport.- Oriental. | घर फुंकना, तमाशा देखना. अ॰ पैसा उडवणें, मौजा मारणें. |
| To set the cart before the horse.- Italian. | वराती मागे घोडें, व्याह्या मागे पिडें. |
| To show the gallows before they show the town.- Spanish. | कृपा करणें, पण क्रूर बोलणें. |
| To sing the same song. | वारंवार तेंच गाणें, मनुष्यास उपद्रव देणें. |
| To smile in your face and cut your throat.- Oriental. | तोंडावर साखर, पोटांत कातर. सं॰ वचस्येकंमनस्येकं. |
| To starve in a cookshop. | हलवायाचे दुकानीं राहावें, उपवासीं मरावें. |
| To strain at a gnat and swallow a camel. | पहार गिळणें, सुई अडकणें. अ॰ बहुत करून हातमारणें, थोड्याकरितां फसणें. |
| To stumble at a straw, and leap over a block. | ओंडा उडूनिया जाणें, काडीस अडकणें. |
| To swallow an ox and be choked with the tail. | हाथी निकल गया, दूम अटक रही. म॰ निघून गेला हत्ती, सेपुट अडकलें अंतीं. |
| To take something is better than nothing.- Oriental. | दगडापेक्षां ईट मऊ. गु॰ पथर करतां इट कुमली. |
| To take by the hand and support through life.- Oriental. | जरी हातीं धरणें, जन्मवरी पोषणें. हिं॰ बाही पकडके निभाना. |
| To take he understands, but to give he has never learnt.- Oriental. | इल्म सिखा लेनेका, नही सिखा देनेका. म्ह॰ घेण्याची विद्या येती, देण्याची नकळती. |
| To tell our secret is folly; to divulge the secrets of others is treachery. | स्वगुप्त प्रगट करी तो मूर्खपणा, दुसऱ्याचे करी तो घातकपणा. |
| To tell the tune upon hearing a string sounded.- Oriental. | सुतानें स्वर्गास जाणें, सुमारानें समजणें. |
| To the grave with the dead, they who live to the bread. | मेल्यासंगें स्मशानीं जावें, जित्यासंगें बसून खावें. |
| To the son of a meal grinder parched grain is a profit.- Oriental. | पिसन हारीके पूतको, चबिना लाभ. म्ह॰ कोल्हा कांकडीस राजी. |
| To throw pearls before swine.- Spanish. | डुकरा चारा मोतियांचा, नाहीं कधीं उपयोगाचा. हिं॰ बंदरके हात नारियेल. |
| To throw the rope after the bucket. | हातचे घालवणें, निराश बसणें. |
| To throw the stone, and hide the hand. | दगड मारणें, हात लपवणें. |
| To twist a rope of sand.- Greek. | दोर वाळूचा बांधणें, असाध्य तें करणें. |
| To wait for a dead man’s shoes. | जब बाप मरेंगें, तब बेल बटेगें. |
| To whom you betray your secret, you give your liberty.- Italian. | छिद्र सांगे ज्यास, त्याचा होय दास. |
| To wipe a person’s nose. | तोंडावर हात फिरवणें, कसें करून ठकविणें. |
| To work for a dead horse. | मेल्या घोड्या उपाय, केल्या निर्फळ जाय. अ॰ काम करणें आशा न धरणें. |
| To work for the bishop.- Spanish. | उपाध्यास्तव करणें, आशा न धरणें. अ॰ श्रम करणें, निष्फळजाणें. |
| To work without pay is better than sitting idle.- Oriental. | फुकट काम करणें, उगेंच न बसणें. हिं॰ बैठेंसे, बिगार भली. |
| Too cheap to be good.- Persian. | स्वस्त माल मिळतो, तो दग्याचा असतो. |
| Too many cooks spoil the broth. | सात सुइणी मिळती, विणारिणीचा नाश करिती. अ॰ एका कामीं बहुजण, लागतां करिती घाण. |
| Too much familiarity breeds contempt. | जसी नात्याची जवळिक, तसी आदराची कवळिक. |
| Too much fear is an enemy to good deliberation. | फार भय अंतरीं, काहीं नसुचें तरीं. |
| Too much of one thing is good for nothing.- Latin. | अति सर्व कोणतेंही, उपयोगी पडत नाहीं. सं॰ अति सर्वत्र वर्जयेत. |
| Too much prosperity makes most men fools. | बहु धन ज्याचे हातीं, ते बहुधा मूर्ख होती. |
| Touch pot, touch penny. | लावतां तोंडीं करोटी, पैक्याची वाट लाविती. |
| Trade and commerce are universal cheating by general consent. | उदीम व्यापाराचे अंतीं, रजावंतीनें ठकले जाती. |
| Trade is the mother of money. | व्यापाऱ्याचे घरीं, लक्ष्मी वास करी. |
| Trade knows neither friends nor kindred.- Italian. | सोयरे धायरे, न मानिती व्यवहारें. |
| Train up a child in the way he should go: when he is old, he will not depart from it.- Scriptural. | मुलास शिकवीत जाणें, त्याच्या वळणा प्रमाणें, तो मोठा झालीयावरी, राहील त्याच पंथावरी. सं॰ योध्वाबालस्य गन्तव्य स्ततंत्वं परिशिक्षय तेन वृद्धोपि तस्मात स विमुखो न भविष्यति. |
| Transactions in business are the touch-stone whereby men are tried.- Oriental. | मानस कसनेको, मामीला कसोटीहै. अ॰ काम वहिवाटल्या अंतीं, मनुष्य परिक्षा होती. |
| Tread on a worm and it will turn.- Latin. | सर्प पुच्छीं पाय पडे, तो उलटून चढे. अ॰ हलक्यास देतां त्रास, तो घेईल प्राण खास. |
| Trees on the river bank perish every now and then.- Oriental. | नदी किनारे रूखडा, जबतक होय बिनास. अ॰ जोखमांत पडणें, नाश करून घेणें. |
| Trees will not grow until you scatter seed.- Persian. | बी पेरल्यावीण, झाड न होय जाण. |
| Trim your sails according to the wind. | जैसा वारा लागणें, तैसीं शिडें लावणें. |
| Troubles spring from idleness and grievous toils from needless care. | रिकामपणापासून बहु श्रम, काळजीनें त्यांचा नाहीं नेम. |
| True bravery fears no enemies and makes none. | शूरा शत्रूची नाहीं भीती, त्यास शत्रूही नहोती. |
| True friends neither flatter nor dissemble. | आर्जवून न भुलवी, तो मित्र खरा भावी. |
| True friends show themselves inadversity. | खरे मित्र विपत्तिकाळीं, दिसून येती तत्काळीं. |
| True honor can be only purchased by worthy actions. | योग्यतेचें काम करीं, प्रतिष्ठाच मिळे तरी. |
| True praise takes root and spreads. | असतां खरी स्तुति, समूळ विस्तारती. |
| True valor proctects the feeble, and humbles the proud. | सत्वधीर दुर्बळ्यां तारी, अभिमान्यां नम्र करी. |
| Trust no secrets to a friend which, if reported, would bring infamy.- Greek. | गुप्त नसागें मित्रासी, प्रगट होतां फजित होसी. |
| Trust not a horse’s heel, nor a dog’s tooth.- Latin. | घोड्याचीटांच कुत्र्याचादात, विश्वासतां डसे मारी लात. |
| Trust not a new friend nor an old enemy. | नवा मित्र जुने शत्रूसी, कदापि न विश्वासी. |
| Trust not the praise of a friend, nor the contempt of an enemy.- Italian. | विश्वासूनंये मित्र स्तुतीसी, मानूंनये शत्रूचे धिक्कारासी. |
| Truth hath always a fast bottom.- Gaelic. | सत्यमूळ घट्ट, त्यास नाहीं तूट. |
| Truth is acceptable to God.- Oriental. | साची बात, गोपाल भावे. अ॰ जें खरें असतें, तें ईश्वरा आवडतें. |
| Truth is the child of God. | ईश्वरापासून, सत्य आहे निर्माण. |
| Truth is the daughter of time.- Italian. | सत्याचें सत्य होतें, कालें प्रगटतें. |
| Truth is the great man’s glory and the poor man’s stock. | सत्य तें थोराची कीर्ति, गरीबाची धन प्राप्ति. |
| Truth is the measure of knowledge, and the business of the understanding. | सत्य ज्ञानाचें वजन, सत्य बुद्धीचें कार्य जाण. |
| Truth is truth to the end of the reckoning. | सत्याचें सत्य होतें, शेवटीं बाहेर पडतें. |
| Truth may be blamed, but shall never be shamed.- Spanish. | खऱ्यांवरी आळ येती, परी नाहींच मानिती. |
| Truth may languish, but can never perish.- Italian. | सत्य मनीं झुरतें, तरी नपावें नाशांतें. |
| Truth needs no embellishment. | सत्य उघडें असतें, असत्य लपून राहतें. |
| Truth never fears rigid examination. | नाहीं खऱ्याला भय, करतां करडा न्याय. |
| Truth refines, but does not obscure. | सत्य सुधारून राहातें, मलिन होत नसतें. |
| Truth and roses have thorns about them. | सत्यास कांटे देखे, गुलाबी फुलासारिखे. |
| Two blacks make no white.- Scotch. | दोहो काळ्यांचा एक गोरा, कैसा होईल तरी बरा. अ॰ उडदा माजी काळे गोरे, केवि निवडावे निवडणारें. |
| Two cats and a mouse never agree in one house. | एक उंदीर दोघीं मांजरी, नांदत नाहीं एका घरीं. |
| Two eyes see more than one.- French. | एका नेत्रापेक्षां दोहोनी, अधिक पाहाती जाणी. |
| Two heads are better than one.- Greek. | एकापेक्षा दोन, चांगले जाण. अ॰ एकसे दो भले. |
| Two in distress makes sorrow less. | दुजाचें दुःख पाहावें, आपलें कमी मानावें. |
| Two of a trade seldom agree.- French. | दोघांचा एक व्यापार, नाहीं चालत हो फार. |
| Two sparrows upon one ear of wheat cannot agree. | एका गव्हाच्या कणसावर, दों चिमण्यांचा नसाहे भार. |
| Two things ought to be the object of our fear, the envy of friends, and the hatred of enemies. | मित्र व्देष आणि शत्रु हेवा, उभय मिश्र भयाचा ठेवा. |
| Two words for yourself and one for another. | आपले हीत करावें, दुसऱ्याचें केलें म्हणावें. |
| Ulcers cannot be cured that are concealed. | दुखणें चोरून ठेवणें, बरें नहोय जाणें. |
| Unasked favor demands our gratitude. | न मागतां जो कृपा करितो, त्याचा मोठा उपकार होतो. |
| Unbidden guests know not where to sit down. | न बोलावितां भोजना आला, बसावें कोठें न सुचें त्याला. |
| Unbought experience is seldom worth much. | फुकट घेतां उपभोग, अगत्य पडता न उपयोग. |
| Unchaste language is the sure index of an impure heart. | करितां जाण दुर्भाषण, तें वाईट मनाचें लक्षण. |
| Unchecked desires often meet irresistible misfortune. | स्वाधीन इछेचे राहाणें, वारंवार पेचांत येणें. |
| Undaunted minds defy fortune. | जो धैर्याचा प्राणी, दैवांस तो तुछ मानी. |
| Under my cloak I’ll kill the king.- Spanish. | मनीं मांडे खाणें, मनोरथ पुरवणें. गु॰ मनमां परणीया, मनमां रांडीया. |
| Under the blanket, the black one is as good as the white. | पडद्या आड काळें गोरें, दिसतें सारखें सारें. |
| Undertake no more than you can perform. | करवेल तितुकें घेई, अधीक सोडून देई. |
| Undeserving gifts are generally repaid with ingratitude. | आपत्रीं बक्षीस करणें, अनुपकार करून घेणें. |
| Understanding is the faculty of reflection. | मनन करण्याची शक्ति, ती मनुष्याची मति. |
| Undutiful children make wretched parents. | नाहीं सेवा तत्पर जरीं, मायबापा दुःख तरीं. |
| Unemployed time is the greatest burden to an industrious man. | उद्योग्यासीं रिकामपणा, वाटतो ओझ्यापरी जाणा. |
| Unexperienced men think all things easy. | अपरीक्षिताते, सर्व सोपें वाटतें. अ॰ परीक्षा अंगीं नसते, सर्व त्यास सोपें वाटतें. |
| Unfeeling men in prosperity are sure to be unpitied in adversity. | भाग्य काळीं दया नये जयासीं, विपत्काळीं बुडूं द्यावा तयासीं. |
| Unfortunate is he who depends on the favor of another. | संसार दुसऱ्याच्या हातीं, त्याची पुरीहो कंबखती. |
| Uninvited guests sit on thorns. | येती आमंत्रावीण, त्यांस नपुसती जाण. |
| Union accomplishes marvellous deeds. | जेथें जमांत, तेथें करामत. सं॰ बहूनांचैव सत्वानां समवायो रिपुंजयेत. |
| Unkind expressions wound sensitive minds. | निर्दयत्वाचें भाषण, मना लागतसें जाण. |
| Unkindness has no remedy at law. | कोणी अवकृपा करी, त्याची दाद न लागे तरी. |
| Unlawful love generally ends in bitterness. | व्यभिचाराचा शेवट, असतो कडवट. |
| Unless the Lord assist you, all your efforts are invain. | ईश नसे ज्यास सहाय, त्याचे श्रम व्यर्थ जाय. |
| Unlettered men are not always the most ignorant nor learned men always wise. | अनक्षर शहाणे असती, कोठे साक्षर मूर्ख होती. |
| Unlucky is the house where the hen crows. | स्त्रीचे बळ असें जेथें, कल्याण नसें तेथें. |
| Unmerited honors never wear well. | अपात्रीं आदरमान, टिकतांना कठीण. |
| Unnecessary delays often ruin the best designs. | व्यर्थ खोळंबा पडतो, तो चांगले कामा नासतो. |
| Unprincipled men live knaves, and die beggars. | दुराचारी ठक संसारी वागतो, शेवटीं भिकारी होऊन मरतो. |
| Unreasonable silence is folly. | उगीच मौन धरणें, तें मौर्ख्य जाणणें. |
| Unskilful workmen quarrel with their tools. | नाचतां येईना अंगण वांकडें, रांधतां येईना ओली लाकडें. |
| Urbanity and civility are a debt we owe to all men. | सौजन्य गृहस्थपणा, ठेवणें जनीं हा धर्म जाणा. |
| Use and practice make men capable of employment. | परिपाठ आणि वहिवाट, उद्योगी लोका करी बळकट. |
| Use not today what tomorrow may want. | खर्चूंनये आहे तें आज, ज्याचे उद्यां आहे काज. |
| Use pleasures moderately, and they will last longer. | बेताने मौजा करी, त्या चालती निरंतरी. |
| Use the means and trust to God for the blessing. | वारंवार प्रयत्न करी, भार ठेवी देवावरीं. |
| Usury is the daughter of avarice. | व्याज खाण्याची रीति, ती लोभाची उत्पति. अ॰ व्याजीं लोभ धरी, त्याची गति नाहीं बरी. |
| Vacant hours move heavily and drag rust and filth along with them. | रिकामी वेळ भारी जाती, मलिनता अंगीं जडती. |
| Vain and transitory is all worldly glory. | जगांत मोठेपणा, तो क्षणभंगूर जाणा. |
| Vain-glory blossoms, but never bears. | फुशारकी फुलती, फळास नयेती. अ॰ फुशारकी करितो, शेवटीं फसला जातो. |
| Valour can do little without discretion.- Latin. | मुखत्यारी शिवाय पराक्रम, नाहीं चालत करता काम. |
| Value thy conscience more than thy gold. | द्रव्यापेक्षा मनीं, सत्य अधिक मानी. |
| Vanity and presumption ruin many promising youths. | अभिमान आणि अनुमान, तरूण पणीं नासाडीच जाण. |
| Vanity is the natural weakness of an ambitious man. | महत्वाची इच्छा आहे, तेथें गर्वांचें लांछन पाहे. |
| Vanity renders beauty contemptible. | सौदर्यांचा जो मीपणा, सदा तुच्छवत जाणा. |
| Vanity will prove vexation. | पोकळपणा, तो संताप जाणा. |
| Venture a small fish to catch a great one. | लहान मछ धरूं जाता, येतो मोठा मग धरता. अ॰ लहान कामें करिती, मोठे कामीं हिमत येती. |
| Venture not all in one bottom. | अवघे एका स्थानीं, ठेऊं नये कदा मानी. |
| Venture thy opinion, but not thyself for thy opinion. | उत्तम तें मत द्यावें, परी पुढाईत नव्हावें. |
| Venture upon nothing till you have well considered the end. | परिणाम पाहिल्याविण, उडी न घालावी जाण. |
| Vice is its own punishment, and sometimes its own cure. | दुर्गुंणास दंड होतो, कोणे वेळे सुधारतो. |
| Vice is the most dangerous, when it puts on the garb of virtue.- Latin. | दुर्गुण सद्रुण वेष धरी, घात जाणा त्याचे अंतरीं. |
| Vice produces misery. | दुराचरणापासून, दुःख होतें उत्पन्न. |
| Vice is infamous though in a prince, and virtue honorable, though in a peasant. | गरीबा सदाचरणीं भूषण, श्रीमंता दुराचरणीं अपमान. |
| Victory is the gift of God.- Oriental. | फतहा दाद, इलाही है. अ॰ जय होणें, ईश्वरी देणें. |
| Villains may prosper for a time, but their end is ignomy. | दुष्ट कांहीं दिवस नांदती, परिणामीं फजित होती. |
| Violence breeds hatred and hatred dissension. | जुलमाने अदावती, अदावतीने तंटे होती. |
| Virtue alone is happiness below. | सदाचरणाचें सुख, इहलोकीं आहे देख. |
| Virtue and fortune work wonders in the world. | सदाचरण द्रव्यभरती, पाहिले नाहीं तें करविती. |
| Virtue and happiness are mother and daughter. | श्रेय आणि सदाचरण, बापलेकाचें नातें जाण. |
| Virtue cannot be known but through adversity.- Oriental. | हिऱ्याची परीक्षा घनावीण, होत नाहीं हें जाण. अ॰ सद्रुण परिक्षा आपत्काली, करीता येती हो चांगली. |
| Virtue dwells not in the tongue, but in the heart. | अंतरीं सद्रुण असतो, बाह्यात्कारीं नसतो. |
| Virtue is the universal charm. | सद्रुणाप्रति, सर्व मानवति. सं॰ गुणःसर्वत्रपूज्यंतेनमहत्योपिसंपदः |
| Virtue is the garment of honor, but wickedness a robe of shame. | सद्रुण पोषाक मानाचा, दुष्ट गुण अपमानाचा. |
| Virtue is a jewel of great price. | सद्रुण हें रत्न, अमोलिक जाण. |
| Virtue is commended by all, but followed by few. | सद्रुणाचें वर्णन सर्व करिती, थोडे त्यापरी आचरती. |
| Virtue is of noble birth, but riches take the wall of her. | सद्रुणाचा जन्म श्रेष्ठ, द्रव्यानें मानिती कनिष्ट. |
| Virtue is the health and beauty of the soul. | सदाचरण, जिवाचें समाधान. |
| Virtue itself, without good manner, is laughed at. | सद्रुण असून रीति नाहीं, हासें होतें त्याचें पायीं. |
| Virtues all agree, but vices fight one another. | सद्रुणी सद्रुणां मिळती, दुर्गुणी दुर्गुणां भांडती. |
| Voluptuous pleasures bring tormenting pains. | भोग विलाशीं सुख, शेवटीं परम दुःख. |
| Vows made in storms are forgotten in calms. | संकटीं नवस करी, विसरी गेल्यावरी. अ॰ काम पडल्या पुसती, झाल्यावरी विसरती. |
| Wake and be merry, sleep and weep.- Oriental. | जागे सो गाजे, सोवे सो रोवे. अ॰ सावध तो पारपडे, आळस धरे तो रडे. |
| Wake not a sleeping lion. | वाघाची खोड काडूं नये, दुष्टाचे वाटे जाऊं नये. |
| Walls have ears. | कुडास कान, ठेवीं ध्यान. |
| Want is the mother of industry. | जातीची कंगाली, उद्योगाची माउली. |
| War is a contingent evil, peace is a permanent good. | लढाईचे वाईट कर्म, सल्याचा बरा धर्म. |
| War is death’s feast. | लढाईची उठावणी, मृत्यूची ती मेजवानी. |
| War with the world, and peace with England.- Spanish. | सर्व देशावर करा हल्ला, इंग्लांड देशाशी ठेवा सल्ला. अ॰ समर्थाशीं भांडणें, तर हारीस येणें. |
| Wars bring scars. | जे युद्धांत जाती, ते जखमा बाळगती. |
| Was it not for hope, the heart would break. | आशा जनीं नसती, छाति फुटूंनिया जाती. |
| Wash your face with the water of a stagnant pond.- Oriental. | गढीयाके पानीसे मुह धू आव. अ॰ खारे पाण्यानें, तोंड धुवून येणें. अ॰ कांहीं मागणें, तें अमान्य करणें. |
| Wash your hands in the running stream.- Oriental. | बहते नदीमे, हात धो लेवो. अ॰ वाहते गंगेंत हात धुणें, चालते काळीं उपकार करणें. |
| Waste not,want not. | ज्याचा खर्च नाहीं, त्याची अगत्य नाहीं. |
| We are born crying, live complaining,and die disappointed. | जन्मतांना रडणें, वाढतां चिंता वाहाणें, मरतां निराशी होणें, हीं संसारीं जाणा लक्षणें. |
| We are bound to be honest; but not to be rich.-Scotch. | प्रमाणीक होणें हा धर्म, द्रव्यवान होणें तें कर्म. |
| We are liable to many accidents that no care nor foresight can prevent. | चहूंकडून विघ्नें येतीं, हुशारीनें न दूर होती. |
| We are more mindful of injuries than benefits. | उपकारापेक्षां अपकार, ध्यानीं ठेवती फार. |
| We are never so happy or unfortunate as think ourselves. | जेवढे कोणी मनी आणतें, तेवढे भाग्याभाग्य नसतें. |
| We do not drive away even a dog that comes to our house.- Oriental. | घर आये कुत्तेकोभी नही निकालते. अ॰ कोणी आला शरण, त्यास न देति मरण. |
| We frequently lose what we have by coveting more. | अधिक लोभते धरितो, वारंवार हारीस येतो अ॰ लोभांत पडावें, तर जवळचें घालवावें. |
| We increase our wealth by lessening our desires. | इछा आवरून धरी, तर द्रव्य संग्रह करी. |
| We know not which stone the scorpion lurks under. | दगड पाहातां नदिसे, विंचु कोणत्या खालीं असे. अ॰ उद्योग उघडा करूंजाती, त्यांत लपून विघ्नें राहातीं. |
| We lesson our wants by lessening our desires. | इछा कमी ठेवती, अगत्य थोडी लागती. |
| We may give advice, but we cannot give conduct. | उपदेश येतो देतां, आचरण दुजा हातां. |
| We may receive instructions and warnings from the follies and facts of others. | लोक वेडेंपणें फसले, घ्यावे त्याचे हो दाखले. |
| We must act in one’s character.- Oriental. | वेडीचें सोंग घेणें, तर पाटांव फाडणें. अ॰ जसीं सोंगें घ्यावीं, तसी संपादणी करावी. |
| We must submit to the time.- Oriental. | समयाप्रमाणें, सर्वानीं वागणें. |
| We never know the worth of water till the wells dry. | कूपजळ सरे जेव्हां, त्याचें मोल कळे तेव्हां. म्ह॰ विहीर कोरडी पडती, पाण्याची किंमत समजती. |
| We ought not to forget that our slaves are our fellow-men.- Latin. | गुलाम जरी झाला, तरी एका खाणींतला. |
| We should be careful not to be led away by outside show. | बाहेरचें दाखवण्यानें, कधी भुलून न जाणें. |
| We should be careful not to undertake more than we are able to perform. | शक्तिप्रमाणें करावें, अधिक करीत न जावें. |
| We should be contented when we are well off. | खार्उंन घेर्उन सुखी आहे, त्यांत संतोष मानून राहे. |
| We should be kind to all persons, even to those who are unkind to us. | सर्वांशी असावें सदय, निर्दयाशीं नसावें निर्दय. |
| We should do as the world around does. | पांचाही आचरावें, तें आपण करावें. |
| We should never remember the benefit we have conferred, nor forget the favours received.- Latin. | आपल्यावरी उपकांर, झाल्या स्मर वारंवार, परावर उपकृति, न्याची असावी विस्मृति. |
| We should publish our joys, and conceal our griefs. | दुःख सांगावें मनाला, सुख सांगावें जनाला. |
| We should use a book as a bee does a flower. | पुस्तक वाचण्यां झटणें, मधुमक्षिकेप्रमाणें. |
| We talk,but God doeth what he pleases. | आपण व्हावें ऐसें म्हणतों, ईश्वर इच्छी तैसें करितो. |
| We think lawyers to be wise men, and they know us to be fools. | सनदीवकिला म्हणतो शहाणा, तो मूर्ख समजतो आपणा. |
| Weak men and cowards are commonly wily. | अधिर आणि अज्ञानी, कपटी असती जाणी. |
| Wealth and content do not always live together. | संतोष आणि द्रव्य पाही, एकत्र राहात नाहीं. |
| Wealth and state are gone, but the disposition is unaltered.- Oriental. | हाल गया अहवाल गया, दिलका खियाल नगया. अ॰ पैका गेला वेव्हार गेला, मूळस्वभाव नाहीं फिरला. |
| Wealth is best known by want. | पैका कैसा आहे, गरज लागतां पाहे. |
| Wealth is more dear to men than their blood. | मनुष्याची पैक्यावर प्रीति, काळजा पलीकडे असती. |
| Wealth is not his who gets it, but his who enjoys it. | उपभोग घेतो त्याचा माल, संपादन करी तो धनपाळ. |
| Wealth makes worship.- Portuguese. | द्रव्यज्याचे हातीं, त्याची करिती भक्ति. |
| Wealth maketh many friends; but the poor is separated from his neighbour.- Scriptural. | द्रव्यास बहु मित्र मिळती, गरीबास सोंडूनिया जाती. सं॰ धनेनप रिलभ्यंतेजनेनबहुबंधवःदूरीकृतोभवत्येवदरिद्रोनिजबंधुभिः |
| Weep before a blind man and lose both your eyes.- Oriental. | अंधेके आगे रोये, दोनो दिदे खोये अ ऐकून घेत नाहीं, त्याजवळ सांगून कांहीं. |
| Weigh right, and sell dear.- Italian. | महाग विकावें, पण अद्यल तोलावें. |
| Welcome death, quoth the rat, when the trap fell down. | उंदिर सांपळ्यांत पडे, लक्ष त्याचें मृत्यूकडें. |
| Well to judge, depends on well to hear.- Italian. | जो चांगलें ऐकून घेतो, तो न्याय चांगला करितो. |
| Were things done twice, then all were wise. | दोन वेळा काम केलें, सहज होतें चांगलें. |
| What a day may bring, a day may take away. | काले करून येतें, समय परत्वें जातें. अ॰ दिवस सारखे नसती, चढते पडते असती. |
| What a man desires, he easily believes. | जो जें इच्छितो, तो तें खरें मानितो. |
| What advantage is it to a blind man that his parents had good eyes? | आंधळे मुला उपयोगी नतरीं, आईबापा डोळे चांगले जरीं. अ॰ आईबापाची कीर्ती, मुलाचे उपयोगी न पडती. |
| What begins in play may end in a fray. | मस्करी करिती, लस्करी होती. |
| What belongs to the public belongs to no-body. | जें सर्व लोकाचें, तें नसें कोणाचें. |
| What can the virtues of our ancestors profit us, if we do not imitate them ?- Persian. | सदाचार आपले वडिलाचे, न चालवितां काय उपयोगाचे. |
| What can you expect from a pig but a grunt. | डुकराचे वाटे जाणें, डुरडुर शब्द ऐकणें. अ॰ वाईट वाखरणें, वाईटच निघणें. |
| What can your enemies do, if you can enjoy the favor of God.- Persian. | ईश्वर कृपा ज्यावरी, त्यचे शत्रु काय करी. |
| What cannot be cured must be endured.- Latin. | ज्यास उपाय नाहीं होत, तें सहन करणें प्राप्त. सं॰ गतेशोको नकर्तव्यो भविष्यं नैव चिंतयेत. |
| What connexion is there between Raja Bhoj and Gunga the oil man.- Oriental. | कहां राजा भोज, कहां गंगातेली. म्ह॰ नगाऱ्याची घाई, तेथें टिमकी तुझें काई. |
| What does a blind man know of the beauty of the tulip.- Oriental. | अंधा कीया जाने, लालकी बहार. अ॰ शहाण्याची मति, मूर्ख नजाणती. |
| What does an ass know of the flavor of ginger.- Oriental. | गत्धा किया जाने, आदेका सवाद. गु॰ खाखरनी खलेडी, दराखनो सवाद सुजाणे. म॰ गुळाची चव, काय जाणे गाढव. |
| What does not float is rotten. | पाण्यावर तरत असतें, कुजून खालीं बसतें. अ॰ प्रतिष्ठा ज्याची फार चढती, हलका असतां खाली पडती. |
| What good can it do an ass to be called a lion. ? | गाढवा सिंह म्हणणें, फायदा काय तेणें. अ॰ मूर्खांस शहाणा बोलणें, तीं आर्जवीक लक्षणें. |
| What has happened cannot be helped.- Persian. | घडून आल्यावरी, उपाय काय तरीं. |
| What I cannot do by might, I’ll do by slight.- Scotch. | नहोय बळें तरीं, हिकमतीनें करी. |
| What is bought is cheaper than a gift.- Portuguese. | देणगीहूनि तें बरवें, स्वतां विकत जें घ्यावें. |
| What is bred in the bone won’t come out of the flesh. | जित्याची खोड मेल्यां, जात नाहीं कांहीं केल्यां. हिं॰ चोर चोरीसे गया, तो हेराफेरीसें नगया. |
| What is done by night appears by day.- Italian. | अंधारांत होतें, तें उजेडास येतें. |
| What is done cannot be undone.- French. | जे झालें तें झालें, फिरत नाहीं काळें. |
| What is got in the county is lost in the hundred. | एक मार्गीं मिळवणें, दुसरे मार्गीं घालवणें. |
| What is gotten over the devil’s back is spent under his belly. | दुष्ट कर्मांनें मिळतें, तें दुष्ट मार्गीं जातें. |
| What is gotten with care, ought to be kept with wisdom. | जें काळजीने मिळविणें, तें बुद्धीनें रक्षणें. |
| What is virtue but a medicine, and vice but a wound. | दुर्गुण हा कोणी एक घाय, सद्रुण हा औषधी उपाय. |
| What is yours is mine, but mine is another affair.- Oriental. | तेरा सो मेरा सो हेंहें. अ॰ जो आहे स्वार्थी, त्याचें बोलणे अर्थीं. |
| What maintains one vice would bring up two children. | एका व्यसनास लागे, तेणें दोघांचें पोट भागे. |
| What occasion for a mirror to look at a bracelet ?- Oriental. | हाथके कंगनको, आरसी किया. म्ह॰ हातचे काकणास, आरसा कशास. |
| What one knows, it is useful sometimes to forget.- Latin. | जाणत असतां नाहीं बोले, असा समय येतो कोणे वेळें. |
| What pleases God must be, none can alter his decree. | ईश्वर इछेस जें आलें, त्याचा नेम कोणा न टळें. |
| What soberness conceals, drunkenness reveals.- Latin. | सांवधपणें जें झांकतें, मद्यपानें तें उघडें होतें. |
| What the eye sees, need not be guessed at. | डळ्यानें दिसते, तें खरें भासतें. |
| What the eyes see not, the heart rues not. | जें दृष्टि पडत नाहीं, तें मनांत येत नाहीं. |
| What the good wife spares, the cat eats. | सांचऊन ठेवणें, बोक्याची धन करणें. अ॰ राखून ठेवतो. भलता खातो. |
| What the heart thinketh, the tongue speaketh. | जें मनांत येतें, तें जिभे वाटे पडतें. |
| What the prince declares is justice, what the dice turn up is luck.- Oriental. | राजा कहेसो न्याव, पासा पडेसो डाव. |
| What your glass tells you, will not be told by counsel. | जें कळतें स्वज्ञानानें, तें न सांगवे दुसऱ्याच्याने. |
| Whatever a wife wishes should be done, whatever mother wishes should not be done.- Persian. | बाईल सांगतां करी, आई सांगतां अव्हेरी. |
| Whatever God gives, must be received with respect and thankfulness.- Oriental. | ईश्वरी देणें, वंदन करमें. हिं॰ अल्लाका दिया शीरपर. |
| Whatever is given to the poor, is laid up in heaven. | गरीबास देणें, तें कृष्णार्पण करणें. |
| When a dog is drowning, every one offers him water.- French. | कुत्रा पाण्यांत बुडतांना, पाजीत पाणी त्याला जाणा. |
| When a flatterer praises his neighbour, he has some selfish end in view. | एका पुढे दुसऱ्यातें स्तवन, करितां दिसतें स्वार्थाचें लक्षण. |
| When a man comes into trouble, money is one of his best friends. | मनुष्य संकटांत येतो, पैका त्याचे कामीं पडतो. |
| When a man is drowned, all the world is lost to him.- Oriental. | आपडुबा तो जगडुबा. म्ह॰ आपण मेला, जगबुडाला. |
| When a man is not liked, whatever he does is amiss. | जें ज्यास न आवडें, करील तें होईल वांकडें. |
| When a man repeats a promise again and again, he means to fail you. | फारफार वचन देतो, त्याचे मनीं दगा असतो. |
| When a peasant is on horse back, he knows neither God nor any one.- Spanish. | रानटी घोड्यावरी स्वांर, नोळखे मनुष्य ईश्वर. म्ह॰ ज्यानें नाहीं पाहिला आवा, त्याणें पाहिला दिवा. |
| When a proud man hears another praised, he thinks himself injured. | एकाचीहो करितां स्तुति, अभिमानी जळें चिंत्तीं. |
| When a third person interferes between two, he is like dust fallen into the eye.- Oriental. | दोमेतिसरा जैसा आंखमें कंकर. म्ह॰ दोघांत येतो, डोळ्यांतला केर होतो. सं॰ व्दाभ्यांतृतीयोनभवामिराजन. |
| When a whore grows old, she becomes procuress.- Persian. | वेश्या होतां म्हातारीं, कुंटणकीते आचरी. |
| When all is consumed, repentance comes too late. | अवघे उडविल्यावरी, पश्चाताप मग करी. |
| When all men say you are an ass, it is high time to bray.- Spanish. | सर्व लोक गाढव म्हणती, तर सावध होय चित्तीं. |
| When an ass climbs a ladder, we may find wisdom in women.- Hebren. | जेव्हां गाढव शिडी चढे, तेव्हां स्त्रियांत ज्ञान वाढें. |
| When an ass is among monkeys, they all make faces at him. | माकडांत गाढव गेला, तर वेड लावती त्याला. अ॰ शहाण्यांत वेडा गेला, वेड लाविती त्याला. |
| When bread is wanting, oaten cakes are excellent.- Spanish. | जेथें पोळीची वाण, तेथें भाकर गोड जाण. |
| When candles are out, all cats are grey. | आंधारांत मांजरीं येती, साऱ्या सारख्या दिसती. |
| When children stand quiet, they have done some harm. | मुलें उगीच उभीं पाहीं, जाणी अपकार केला कांहीं. |
| When flatterers meet, the devil goes to dinner. | आर्जवी एकत्र मिळती, मनीं संतोष पोट पावती. |
| When flower falls the fruit comes.- Oriental. | फूल झडे, तो फळ लगे. |
| When fortune comes smiling, she always designs the most mischief. | लक्ष्मी हासत येती, तिचे मागे हानि असती. |
| When fortune smiles, take the advantage. | दैव उघडल्यावरीं, सांभाळून राही घरीं. |
| When fortune turns against a person, his horse becomes an ass. | दशा फिरती, सोन्याची माती होती. |
| When friends meet, hearts warm.- Scotch. | मित्र भेटती, आनंद पावती. |
| When God pleases, it rains with every wind. | ईश्वर जेव्हां पूर्ण कृपाकरितो, सर्व वायु सवें पाउस पाडितो. |
| When gold speaks, all tongues are silent.- Italians. | द्रव्यवान बोलती, सर्व मौन धरिती. अ॰ श्रीमंता फुलवती, द्रव्या पुढें नाचती. |
| When he had filled his belly he began to vex the poor.- Oriental. | पेटमे पडा चारा, कुदनेलगा बिचारा. अ॰ दुष्टागांठी पैका झाला, उपद्रवकरी गरीबांला. |
| When honor grew mercenary, money grew honorable. | ज्याला थोर वाटे पैका, त्याचा मान होय हळका. |
| When I did well, I heard it never; when I did ill, I heard it ever. | वाईट केलें कानीं आलें, बरवें केलें लपून गेलें. |
| When I had pease, I had no teeth, and now that I have teeth, I have no pease.- Oriental. | जब चनेथे तब दांत नथे, जब दांत हुवे तब चने नही. अ॰ संपत्ति आणि संतान, एकत्र राहाणें कठिण. |
| When ill luck falls asleep, let nobody wake her. | दुर्दैव झोपी गेलें, उठऊंनये कोणे वेळे. |
| When neecessity comes in, turns modesty out. | गरज लागती, लज्जा दूर होती. |
| When one will not, two cannot quarrel.- Spanish. | एका हातानें टाळी, नवाजत कदां काळीं. |
| When passion enters at the foregate, wisdom goes out of the postern. | क्रोध येता अंतरीं, बुद्धी पडती बाहेरी. |
| When poverty comes in at the doors, love leaps out at the windows. | गरीबी प्रवेश करिती, प्रीति सोडूनिया जाती. |
| When pride and poverty meet, they will be held up to redicule. | गरीबींत मीपणा, होईल विटंबणा. |
| When riches increases, the body decreaseth. | द्रव्य वाढतें, शरीर क्षीण होतें. |
| When rogues fall out, honest men come by their own. | चोरांचा लागतो तंटा, सावकारांला मिळतो गट्टा. |
| When selfish men give advice, it is to serve their own ends. | स्वार्थी उपदेशा करितो, निज कार्यीं तत्परतो. |
| When sorrow is asleep, wake it not. | दुःखाचें पडतां विस्मरण, करूंनये आठवण. |
| When the barn is full, you may thresh before the door. | द्रव्य संग्रह आहे पुरा, तर प्रगट राहे घरा. |
| When the belly is full the music goes better. | झालीया पोटास भरती, बरवें गायन करिती. |
| When the cat is away, the mice will play.- French. | मांजर गेली अंगणा, उंदीर करती दणाणा. |
| When the cup is full, carry it even. | सत्ता द्रव्य प्राप्त आहे, तर सावधपणीं राहे. |
| When the devil could not swim, he laid the blame on the water. | येतनाहीं पोहतां, दोष ठेवी पाण्यावरतां. |
| When the door is shut the work improves. | कवाड बंद असतें, तेंव्हां काम सरळ चालतें. |
| When the fatal hour is come, a man walks to his own grave.- Persian. | ज्याचा मृत्यु ज्याठायीं, तो जाय आपले पायीं. |
| When the fit’s over, the doctor comes.- Oriental. | भोग फिटे, वैद्य भेटे. |
| When the flatterer pipes, the devil dauces. | आर्जवी फुलवितो, तेणें यजमान नांचतो. |
| When the four eyes encounter the heart is delighted.- Oriental. | आंखे होतें च्यार, दिलमें आया पियार. अ॰ दोघे मित्र भेटती, प्रीतीनें गौरवती. |
| When the lion is asleep, nothing falls into his mouth. | निजल्या सिंहाचे तोंडीं, श्वापदें न॰ घालितीं उडी. सं नहिसुप्रस्यसिंहस्यप्रविशंतिमुखेमृगाः |
| When the fox preaches, beware of your geese. | कोल्हा पांडित्य सागूंलागला, तर जपा आपुले हंसाला. अ॰ कपटी बोलून फसवी, त्यासमयीं हुशारी ठेवी. |
| When the frog and mouse would take up the quarrel, the kite decided it. | लागतां उंदिराबेडकाचा तंटा, घार पाहून मारी झपाटा. म्ह॰ दोघांचा तंटा तिसऱ्याचा लाभ. |
| When the heart is of full lust, the mouyh is full of lies.- Scotch. | मन झालें कामातुर, तोंडीं लबाडीचा पूर. सं॰ कामातुराणांनभयंनलज्जा. |
| When the horse is stolen, the stable-door is shut. | घोडा चोरानें नेला, मग तबेला बंद केला. म्ह॰ बैल गेला, झापा केला. |
| When the house is on fire, whatever can be saved is so much gain.- Oriental. | आग लगंते झोंपडी, जो निकले सो लाभ. म्ह॰ जळत्याघरचा पोळता वासा. |
| When the house is burnt down, you bring water. | घर जळल्यावरीं, पाण्याचा शोध करी. गु॰ आग लागे तारे कुवो खोदावे. |
| When the king is blind the state is thrown into confusion.- Oriental. | अंधा राजा, चोपट नगरी. अ॰ मूर्ख राजा नगरीं, तेथें अंधाधुंदी भारी. |
| When the master is at hand the work will be well done.- Oriental. | उसताद बैठे पास, काम आवे रास. म॰ धनी असतां पासी, काम होय त्वरेसी. |
| When the mind assents, the head nods. | मन भाय, मुंडी हलाय. |
| When the mind is weary, the body should be active. | मन कंटाळे कामानें, देह ठेवी चंचळपणें. |
| When the reservoir is full, then the pipe plays.- Oriental. | हौद भरे, तो फवारा छुटे. अ॰ होय द्रव्यप्राप्ती, मग चाळे अठवती. |
| When the sun shines, nobody mnds him; but when he is eclipsed, all consider him. | सूर्यास एरवीं नपुसती, ग्रहण लागल्या पाहाती. अ॰ एरवीं मनुष्या नविचारती, लांछन लागल्या पाहती. |
| When the wind’s in the south, it’s in the rain’s mouth. | दक्षिण वायु सुटे, पाऊस घेऊन उठे. |
| When the wine is in, the wit is out. | दारू चढती, अक्कल जाती. |
| When there is happiness at home, there is pleasure abroad.- Oriental. | घर सूख, तो बाहर चैन. अ॰ घरांत सुक असतें, बाहेर चैन पडतें. |
| When thy neighbour’s house is on fire, beware of thine own.- Scotch. | शेजाऱ्याचे घर जळें, राखी आपलें घर भलें. |
| When two friends have a common purse, one sings and the other weeps. | दोघे करीत असतां धंदा सारखा, एक कमावी दुसरा मारी हाका. |
| When we do ill, the devil tempteth us; when we do nothing, we tempt him. | दुष्ट वासना मनीं संचरती, पापकर्मे बळें करविती. |
| When we have gold, we are in fear; when we have none, we are in danger.- Italian. | धन असल्या बहु भय, नसल्यानें तापत्रय. |
| When war begins, hell opens.- Italian. | समरंगणीं युद्ध चालतें, मृत्यूचें व्दार उघडतें. |
| When wine enters, wisdom goes abroad. | मद्य प्राशन करी, बुद्धि जाय बाहेरी. |
| When wine sinks, words swim. | दारू पोटीं जिरती, शब्द ओठीं तरती. |
| When you are at Rome, do as Rome does. | ज्या गावीं जावें, तैसें व्हावें. हिं॰ जैसा देश, वैसा भेश. गु॰ जेहेवो देस, तेहवो वेस. |
| When you have any business with a man, give him title enough. | ज्याशीं काम पडलें, त्यास गौरवी चांगलें. |
| When you meet with a fool, pretend business to get rid of him. | पडतां मूर्खाशी गाठ, निमित्त सांगून सोडी पाठ. |
| When you obey your superior, you instruct your inferior. | आपण यजमानाशीं वागावें, तसें शेवकाशीं शिकवावें. |
| When a chest lies open, a reputed honest man may sin. | धनपेटीं उघडी टाकिती, सज्जनाची ही दृष्टि फिरती. |
| Where avarice rules, humanity is absent. | जेथें लोभाची जात असे, तेथें भूतदया नसे. |
| Where bees are, there is honey. | मधुमक्षिका जेथें, मधु असतें तेथें. अ॰ उद्योग्याचे घरीं, लक्ष्मी पाणी भरी. |
| Where children are dutiful, old age will be respected. | मुलगे सेवाधर्मानें चालती, म्हातारपणीं सन्मान राखती. |
| Where content is, there is a feast. | जेथें संतोष आहे, तेथें समाधान पाहे. |
| Where drums speak out, laws hold their tongues.- Scotch. | जेथें लढाई चालती, तेथें कायदे बंद असती. |
| Where drink enters, wisdom departs. | मद्यप्रवेश अंतरीं, बुद्धि जाती बाहेरी. |
| Where God is, there is every thing.- Oriental. | जिधर रब, उधर सब. पु॰ जिधर मौला, उधर शाहा दौला. म॰ जेथें ईश्वर पाहे, तेथें सर्व आहे. |
| Where hatred bears Government, honor has no certainty. | जेथें व्देषभआव नांदतो, तेथें थोरपणा नसतो. |
| Where he goes hungry he remains thirsty.- Oriental. | जहां जाय भूका, तहां पडे सुखा. अ॰ जेथें जाय दुःखी, तेथें नहोय सुखी. |
| Where honor ceases, knowledge decreases. | थोरपणा जातो, समज कमी होतो. |
| Where much smoke is, there must be some fire. | जेथें अग्नीचा वास, तेथें धुराचा प्रकाश. |
| Where necessity pinches, boldness is prudence. | जेथें अडचण पडती, तेथें चतुरायी धैर्य देती. |
| where no fault is, there needs no pardon. | अपराध नसतां कांहीं, क्षमेचे कारण नाहीं. |
| Where no hope exists, there can be no endeavours. | जेथें आशा नसती, तेथें यत्न व्यर्थ जाती. |
| Where no wood is, there the fire goeth out: so where there is no talebearer, the strife ceaseth.- Scriptural. | काष्ट नसें जेथें, अग्नी नसे तेथें, चहाड जेथें नसे, तंटा नवसे. सं॰ यथाग्निरिंधनाभावात निर्व्वाणत्वं प्रगच्छति, तथैव सूचकाभावात विरोघो नैव तिष्टति. |
| Where nothing is, nothing can be had. | जेथें नाहीं कांहीं, तेथें मिळत नाहीं. |
| Where one hundred must be expended, if you expend one hundred and twenty five, it is no matter.- Oriental. | जहांसौ, वहां सव्वासो. म्ह॰ जेथें ऐशीं, तेथें पंच्यायशीं. |
| Where our treasure is, there will our heart be also. | जेथें आपलें धन, तेथें आपलें मन. |
| Where passion is high, there reason is low. | जेथें क्रोधाची चढतीं, तेथें बुद्धीची पडती. |
| Where reason rules, appetite obeys. | जेथें बुद्धीचें बळ आहे, तेथें इच्छा नमून राहे. |
| Where the carcase is, the ravens will gather. | जेथें मुडदे, तेथें गिधाडें. |
| Where the dam leaps over, the kid follows. | आई निघूनिया जाते, करडूं मागें लागतें. अ॰ पत्रावळी मागे, द्रोण लागे. |
| Where the foundation is narrow, the superstructure cannot be high. | जेथें पाया नाहीं खोल, तेथें उंच बाधणी फोल. |
| Where the heart is past hope, the face is past shame. | निराशा झाली, त्याची शरम गेली. |
| Where the hedge is lowest, men commonly leap over. | जेथें कुपणें नीच असती, त्यावरून उडूनिया जाती. अ॰ गरीब पहाती, त्यांस सर्व दाबती. |
| Where the king is, there is the court. | जेथें राजकारभार, तेथें असतें दरबार. |
| Where the rich are honored, good men are little regarded. | जेथें धनिकाचा सत्कार, तेथें सुजना थोडा आदर. |
| Where the will is ready, the feet are light. | जेथें स्वेच्छेनें हो स्वारी, तेथें पाउल हलक्यापरी. |
| Where there are many laws, there are many enormities. | जेथें कायदे अनिवार, तेथें दोष होती फार. |
| Where there is much love, there is much mistake. | जेथें अतिप्रीति चालती, तेथें बहु चूक असती. |
| Where there’s will, there’s a way. | एक दर बंदा, हजार दर खुले. |
| Where two fools meet, the bargain goes off. | दोघे मूर्ख एका जागी होती, सवदा हातांतून घालविती. |
| Where villany goes before, vengeance follows after. | जेथें दुर्गुण वसतो, तेथें सूडही असतो. |
| Where wealth, there friends. | जेथें लक्ष्मीचा वास, तेथें मित्राचा प्रवेश. |
| While the grass grows, the cow starves.- Italian. | तृण वाढे तोंवरी, गाय उपवासी घरीं. अ॰ परस्वाधीन जिणें, उपवाशी मरणें. |
| While there is life, there is hope.- Italian. | जब लग सास, तबलग आस. |
| While you sojourn in this transitory world, do some good.- Oriental. | चलाचलीके राहमें, कुच भलाभली करलो. |
| Whilst there is boiled rice, there will be dogs in plenty.- Oriental. | भात होगातो, कव्वे आ रहेगें. म्ह॰ कण्या टाकती, तेथें चिमण्या येती. |
| Whip my back, but fill my belly.- Oriental. | पाठीवर व्हावे तर मार, मारूनको पोटावर. |
| Who dainties love, shall beggars prove. | आदाया पेक्षां खर्च मोठा, त्याला होय सदा तोटा. |
| Who depends upon another man’s table, often dines late.- Italian. | दुसऱ्याचे पंगतीस भोजन, तो जेवी उशीरानें जाण. |
| Who draws his sword against his prince, must throw away the scabbard. | राजावरी शस्त्र धरी, तो स्थिर नसे अंतरीं. |
| Who draws others into ill courses, is the devil’s factor. | दुष्ट मार्गा जो दावितो, खरा दुष्टतो असतो. |
| Who feels love in his breast, feels a spur in his limbs.- Italian. | ज्याचे मनीं वसे दया, अनुभव असे तया. |
| Who follow not virtue in youth, cannot fly sin in old age.- Italian. | बाळपणी दुराचरण, वृत्धपणीं तोचि गुण. |
| Who goes to bed supperless, all night tumbles and tosses.- Italian. | उपवाशी झोंपें जाती, सारी रात्र तळमळती. |
| Who has land, has war. | ज्याचे जवळ गांव, त्याची लढाईनी हांव. |
| Who has not a good tongue, ought to have good hands.- Italian. | बोल चांगला नसे ज्याचा, हात सुटा असावा त्याचा. |
| Who has nothing in this world is nothing.- Italian. | ज्याजवळ नाहीं अर्थ, तो तर जगांत व्यर्थ. |
| Who has one foot in a brothel, has the other in a Hospital. | एक पाय वेश्याघरीं, दुसरा वैद्याचे व्दारीं. अ॰ वेश्या घरीं जाती, दुखण्यांत पडती. |
| Who has not understanding, let him have legs. | ज्यास बुद्धि नसती, त्यास असावी शक्ति. अ॰ बुद्धि न धरी, तो मजूरी करी. |
| Who hath a fair wife, needs more than two eyes. | सुंदर स्त्रीप्रति, असावी जपती. |
| Who hath bitter in his mouth, spits not all sweet. | ज्याचें तोंड कडु असें, त्याचा शब्द गोड नसें. |
| Who hunts two hares, leaves one, and loses the other.- Italian. | दोहो सस्याचे लागतां पाठीं, एकही नये हातां शेवटीं. अ॰ दोहो कडून घेउं जाती, मिळते तेंही घालविती. |
| Who is bad to his own, is bad to himself.- Italian. | जो बंधुवर्गांत वाईट, तो स्वतां नसतो नीट. |
| Who is not used to lie, thinks every one speaks the truth. | जो भाषण न करी असत्य, तो सर्वांचें समजतो सत्य. |
| Who is wicked in the country will be wicked in the town. | जो गांवढ्यांत दुष्ट, तो शहरांत नाहीं सुष्ट. अ॰ जो एकास दुष्ट तो सर्वांस नष्ट. |
| Who knows not how to dissemble, knows not how to reign. | गुप्त ठेवण्याची नसे युक्ति, राज्य चालविण्याची भ्रांति. |
| Who knows nothing, doubts nothing.- French. | जो जाणत नाहीं कांहीं, तो संशय घेत नाहीं. |
| Who looks not before, finds himself behind. | ज्याची दृष्टी नाहीं पुढें, त्याला अडचण पडे. |
| Who pardons the bad, injuries the good.- Italian. | दुर्जना केली क्षमा जरी, सज्जनाचा नाश करी. |
| Who serves at court, dies on straw.- Italian. | राजसेवा जो करे, नकळे कैसा तो मरे. |
| Who shall hang the bell about the cat’s neck ?- Italian. | उंदीर बांधतां मांजरागळीं घांट, उंदरा होय प्राण संकट. अ॰ असाध्या साधूं पाहाती, ते प्राणास मुकती. |
| Who shall teach young fish to swim ?- Oriental. | मछिके बच्चोकों तिरना, कौन सिखलावे. अ॰ गुणीयापासून गुणी, उत्पन्न होतो जाणी. |
| Who so deaf as they that will not hear ?- French. | नघे ऐकून कोणाचे, फार बहिरे कान त्याचे. |
| Who spends more than he should, hath not to spend when he would. | अधिक जो खर्च करितो, हातीं पैका समयीं नसतो. |
| Who spits against heaven, it falls in his face.- Spanish. | आकाशावर पाहून थुंकतो, आपल्या तोंडीं थुंकी घेतो. अ॰ पर निंदा करी, पाप घेई आपले शिरीं. |
| Who sups well, sleeps well.- Italian. | जो चांगलें करी भोजन, त्यास निद्रा लागे सुखेंकरून. |
| Who swims in sin, shall sink in sorrow. | जो पापांत तरतो, तो दुःखामाजीं बुडतो. |
| Who teaches often, learns himself.- Italian. | जो शिकवितो, तो स्वतां शिकतो. |
| Who thinks every day to die, can never perish. | मरण मागतो नित्य, त्यास मरण नाहीं येत. |
| Who thinks often of death, does things worthy of life.- Italian. | स्मरण मृत्यूचें ठेवितो, चांगला संसार करितो. |
| Who thinks to deceive God, has already deceived himself.- Italian. | ईश्वरास ठकऊं पाहातो, आपल्या आपण फसला जातो. |
| Who will not give alms into a golden cup ?- Oriental. | सोनेके कटोरीमे, कवन भिक नदेगा. अ॰ द्रव्यवान कर्ज मागती, त्यांस सर्व नेऊनियां देती. |
| Who will not keep a penny shall never have many. | पैसा पैसा संग्रह न करी, संचय कैसा होय तरीं. |
| Who wishes to burn the house of his neighbour, ought to think of his own.- Italian. | शेजारी आग लाविशी जरी, आपल्या घराचा विचार करी. |
| Whoever annoys the poor lowers himself.- Persian. | गरीबा उपद्रव देती, ते खालीं पडती. |
| Whoever associates with the wicked will never prosper.- Persian. | धरितो दुष्टाची सोबत, त्याचें कल्याण नाहीं होत. |
| Whoever holds the cudgel, his will be the buffalo.- Oriental. | जिसकी लाठी, उसकी भेस. म्ह॰ जिसकी तेग, उसकी देग. म्ह॰ मारील त्याची तरवार, करील त्याचा व्यापार. |
| Whoever is the fox’s servant, must bear up his tail.- Gaelic. | कोल्ह्याचा चाकर व्हावें, शेपूट बाळगावें. अ॰ ज्याचे चाकर व्हावें, त्यासारखें चालावें. |
| Whoever pats scorpion with the hands of compassion receives punishment.- Persian. | हात फिरवी विंचवावरी, त्याला तो डंश करी. अ॰ दुष्टा उपकार करी, तो त्यास अपकारी. |
| Whoever the Raja takes by the hand, becomes a Rance.- Oriental. | राजा छोयी, और रानी हूयी. गु॰ राजाने गमी ते रानी, छाणां विनती आणि. अ॰ ज्यावर कृपा झाली, त्याची थोरी वाढली. |
| Whoredom and grace never dwelt in one place.- Scotch. | व्यभिचार आणि सद्रुण, एकाठायीं नाहीं जाण. |
| Whoring and bawdry do often end in beggary. | शिंदळकी कुंठणकी, यांची शेवटीं हलाकी. |
| Why makes pain of a pleasure.- Oriental. | ज्या सोन्यानें कान तुटावे, तें सोनें कां घालावें. गु॰ हेवु सुनू सु पेहेरीये जे कांन टुटे. |
| Wide will wear, but narrow will tear. | तंग फाटे वापरतां, ढिल टिके घालतां. |
| Wicked men cannot be friends, either among themselves or with the good.- Greek. | दुष्टाला सज्जन मित्र न मिळती, दुष्ट ही त्यास न होती. |
| Wife and children are bills of charges. | बायको लेंकरे परिवार, करिती खर्चाचा विस्तार. |
| Will, without reason, is blind; and against reason, is mad. | इच्छा बुद्धिविना आंधळी, नाहीं चालत चांगली. |
| Wilful faults have no excuse, and deserve no pardon. | जाणून अपराध जरी, त्यास क्षमा न करी. |
| Wilful waste makes woeful want. | मनस्वी खर्च करणें, अडचणींत पडणें. |
| Wind puffs up empty bladders; opinion, fools.- Greek. | मूर्खा उपदेश करितां फुगे, जसा फुगा वाऱ्यानें फुगे. |
| Wine and wenches empty men’s purses. | मद्यपी व्यभिचारी, सर्व पुंजी खाली करी. |
| Wine has drowned more men than the sea.- Latin. | दारूनें बहु बुडले, समुद्रानें थोडे ग्रासिले. अ॰ मद्य प्राशनाचे पायीं, बहुताचा नाश होयी. |
| Wine in the bottle doth not quench thirst.- Italian. | पाणी असतां तांब्यांत, स्मरून तृषा न हरत. |
| Wine is a turn-coast; first a friend, then an enemy. | मद्य मित्र मिळवितें, मग शत्रु करितें. |
| Wine wears no breaches.- French. | करी जो मद्यपान, त्यास देहाचें नसें भान. |
| Winter finds out what summer lays up. | उन्हाळा आछादन करी, पावसाळ प्रगट करी. अ॰ कृपण धन रक्षण करी, उदार त्याचें रूप करी. |
| Wisdom adorns riches, and shadows poverty.- Greek. | बुद्धि द्रव्यरूपा आणिती, तीच गरिबी आछादती. |
| Wisdom and honesty flourish by their own strength. | बुद्धि आणि सचोटी, स्व बळानें वाढतीं. |
| Wisdom and virtue make the poor rich, and the rich honorable. | बुद्धि आणि सदिरुण, गरीबा करी सधन, सधन संभावित. त्या योगानें घडत. |
| Wisdom and virtue ennobles us, vice and folly debar us. | बुद्धि सद्रुण कार्य करिती, दुर्गुण अज्ञान आड येती. |
| Wishdom goes not always by years. | ज्ञानाची गती, नाहीं वयांवरती. |
| Wisdom is more valuable than riches. | द्रव्यापेक्षां अमोलिक, बुद्धि आहे हो अधिक. |
| Wisdom provides things necessary, not superfluous.- Greek. | ज्ञानी लागेल तितुकें लावी, अधिक व्यर्थ न घालवी. |
| Wisdom stands between two mirrors, folly is in a dark room. | ज्ञान राहातें उजेडांत, अज्ञान पडतें अंधारांत. |
| Wisdom without justice is but craftiness. | नीति विना बुद्धि कपटी, आपुला नाश करी शेवटीं. |
| Wise and good is better than rich and great. | सज्जन आणि शहाणा, द्रव्यवान थोरपरी जाणा. |
| Wise and good men invented the laws, but fools and the wicked put upon them. | सुज्ञाहीं कायदे केले, दुष्टासाठीं नेमले. |
| Wise men care not for what they cannot have. | ज्ञाता पर्वा नकरी, प्राप्त न झालें तरीं. |
| Wise men have their mouth in their heart, fools their hearts in their mouth. | ज्ञानियाचें मन खोल, मूर्ख याचें उथळ. |
| Wise men learn by other men’s harm, fools by their own. | घेती दोषांचा अनुभव, हेंचि मूर्खाचें वैभव, दोष दुसऱ्याचे देखून, सूज्ञ घेती सुधारून. |
| Wise men make proverbs and fools repent them. | ज्ञाते म्हणी प्रगट करिती, मूर्ख पश्चात्ताप पावती. |
| Wit catches of wit as fire of fire. | चातुर्यानें चातुर्य उमटें, जसा अग्नीनें अग्नि पेटे. |
| Wit is folly, unless a wise man hath the keeping of it. | अक्कल ठेवा चांगली, नाहीं तर होईल बावली. |
| Wit may get wealth, but wealth cannot purchase wit. | शहाणपणानें धन मिळतें, धनें शहाणपण न येतें. |
| Wit once bought is worth twice taught. | पैका देतां अक्कल येती, दोन वेळा शिक्षा होती. |
| Wit without doctrine is as a tree without fruit. | बुद्धि शिक्षेवीण, वृक्ष जैसा फळहीन. |
| With the humble, there is perpetual peace. | स्वभावी नम्र प्राणी, तो सदा समाधानी. |
| With provision in store, we have friends by the score.- Oriental. | जो जवळ ओयरा, तों जग सोयरा. गु॰ काका मामा केहेवाना, ने गांठे होय तो खावाना. |
| Withhold not thine hand from showing mercy to the poor.- Hebren. | अनाथावरी कृपा, करावी हा मार्ग सोपा. |
| Without a friend, the world is wilderness. | मित्र नाहीं ज्यासीं, तोचि वनवासी. |
| Without danger, danger cannot be surmounted.- Latin. | संकटांत पडल्याविण, संकट न होय निवारण. |
| Without discretion, learning is pedantry, and virtue looks like weakness. | समजुतीवीण विद्या व्यर्थ, दिसतो सद्रुण अशक्त. |
| Without dying heaven is not to be attained.- Oriental. | आपण मेल्या रहित, स्वर्ग नाहीं दिसत. गु॰ आप मुवा वना कांई सरग जवाये अ॰ स्वतां गेल्याविना, काम होत नाहीं जाणा. |
| Without sympathy there is no pleasure in society. | परस्परें दुःख जाणल्याविण, नाहीं सुख स्नेहांत जाण. |
| Wolves may lose their teeth, but not their nature. | पडतां लांडग्याचे दांत, स्वभाव नाहीं जात. अ॰ म्हातारा जरी झाला, स्वभाव सुटेना त्याचे बाला. |
| Women and dogs set men together by the ears. | स्त्रिया आणि कुत्रे, कज्जा लाविती परस्परें. |
| Women and wine, game and deceit, make the wealth small, and the wants great. | द्यूत मद्य प्रतारणा युवती, संपत्ति घालवून विपत्ति आणिती. |
| Women and wine intoxicate the young and old.- Italian. | तरूण वृत्धाला मस्ती, स्त्रिया मद्य आणिती. |
| Women and linen look best by candle light. | कापड आणि स्त्रिया, रात्रौ दिसती चांगल्या. |
| Women are sooner angry than men, the sick than the healthy; and old men than the young men. | स्त्रिया रोगी वृद्ध, होती लौकर क्रुद्ध. |
| Women in mischief are wiser than men. | जाणहो स्त्री चरित्र, पुरूषांच्यापेक्षा विचित्र. सं॰ स्त्रियश्वरित्रं पुरूषस्य भाग्यं, देवो नजानाति कुतो मनुष्यः॥ |
| Women laugh when they can, and weep when they will.- French. | हास्य विनोद रूदन, स्त्रीयांचे स्वाधीन. |
| Women, wine and horses, are dangerous ware. | बायका मद्य घोडे, जोखमाविना थोडें. |
| Wonder lasts but nine nights in a town.- Scotch. | नवे नवे नव दिवस, नाहीं चालत बहुवस. गु॰ नवो निशालयो नव दहाडा. |
| Words are but sands, t’ is money buys lands.- Italian. | बोल वाळूपरी, पैका काम करी. |
| Words are but wind, but seeing is believing.- Scotch. | वायूपरी बोल ऐकणें, पहाणें तें मानणें. |
| Words may pass, but blows fall heavy. | शब्द निघून जाती, मनीं घाय राहाती. |
| Words shew the wit of a man, but actions his meaning. | शब्दानें शहाणपण, कार्यानें अभिप्राय जाण. |
| Works, and not words, are the proofs of love.- Spanish. | प्रीतिचें लक्षण, कामावरून जाण. |
| Worldly anxiety is the poison of human life. | संसाराची काळजी, विषतुल्य समजी. |
| Worldly joy ends in sorrow; godly sorrow ends in joy. | प्रपंची सुखें दुःखें येतीं, परमार्थी दुःखें सुखें होतीं. |
| Worship the deity before all.- Oriental. | प्रातःकाळीं पहिल्याने, ईश्वर प्रार्थना करणें. गु॰ पेहली पुजा देवनि करवी. |
| Worth, without wealth, is a good servant out of place. | योग्यता द्रव्याविण, सेवकापरी जाण. |
| Worth has been underrated ever since wealth was overvalued. | द्रव्य अधिक मानती, ते गुण कमी जाणती. |
| Would you know the value of money, go and borrow some.- Spanish. | किंमत पैक्याची जाणणें,तर कर्ज मागून पाहणें. |
| Wrangler never wants words. | भांडखोरा जवळ, शब्दाचा सुकाळ. |
| Write injuries in dust, but kindnesses in marble. | अपकार विसरावे, उपकार स्मरावे. |
| Write with the learned, but speak with the vulgar. | पत्रीं व्यवहार विव्दानाशीं, भाषण ठेवा सामान्याशीं. |
| Years know more than books. | वय परत्वें समजतें, तें सर्व ग्रंथीं नसतें. |
| Yesterday cannot be recalled. | गेला दिवस कांहीं, पुन्हा येत नाहीं. |
| Yielding tempers pacify resentment. | स्वाधीन स्वभावी, क्रोध शांत ठेवी. |
| You are a good hand to help a lame dog over a stile. | आंधळ्या पांगळ्याला, साध्य हो चांगला. |
| You are always best when asleep. | वाईट बरा कांहीं, झोपेंत कळत नाहीं. |
| You are as busy as a hen with one chicken. | थोडें काम करितो, डौल मोठा दाखवितो. |
| You come a day after the fair. | बाजार उठोनिया गेला, मग खरेदीस आला. |
| You cannot catch old birds with chaff. | पक्षी म्हातारे कोंड्यानें, नाहीं धरवत जाणें. |
| You cannot have more of the cat than the skin. | माकड मारला, पाला हगला. हिं॰ बगला मारे, पंख हाथ. |
| You cannot have blood out of a stone. | दगडापासून रघत, कधी नाहीं हो निघत. अ॰ कूळ झालें अति नादार, त्यापासून काय मिळणार. |
| You cannot erase what fate has written.- Persian. | लिहिलें जें भाळीं, तें नचुकें कदां काळीं. सं॰ नैवान्यथाभवतिय ल्लिखितंविधात्रा. |
| You cannot judge of a man till you know his whole story. | अवघी गोष्ट ऐकल्यावरी, मनुष्याची परिक्षा करी. |
| You cannot kill a dog with a bone. | कुत्र्यास ठार मारणें, नाहीं होत छडीनें. अ॰ अल्प प्रयत्नानें, थोर कार्य नहोणें. |
| You can’t judge of the horse by the harness. | घोड्याची परीक्षा कांहीं, जिनावरून होत नाहीं. |
| You cry out before you are hurt. | लागलें नाहीं तरी, बोंब उगीच मारी. |
| You dig your grave with your teeth. | आपले हातानें, आपला नाश करणें. |
| You gazed at the moon and fell in the gutter. | जो वर पाहून चालतो, तो तर खाड्यांत पडतो. |
| You had rather go to mill than to mass. | प्रथम पोटोबा, मग विठोबा. |
| You have always a ready mouth for a ripe cherry. | उत्तम फळ पाहातां, मन धांवें तत्वतां. |
| You have fouled yourself, and now you would have me clean you. | आपुले हातीं जो माखतो, दुसऱ्यास पुसाया सांगतो. |
| You have good manners, but never carry them about you. | मनुष्य रीतीतें जाणती, परी नाहीं आचरती. |
| You have thrown dust in his eyes.- Oriental. | आंखोमे खाक डाल आये. म्ह॰ डोळ्यांत काजळ घालणें, नकळतां ठकविणें. |
| You know not where a blessing may light. | कोठे होईल ईश्वर कृपा, ते सांगवत नाहीं बापा. |
| You know the whole pot by examining one grain of rice which were boiling in it.- Oriental. | सारी हंडीमे एकही चावल टटोलति है. म्ह॰ एक शीत चांचपणें, सर्वांची परीक्षा करणें. |
| You look at what I drink, and not at my thirst.- Spanish. | पाणी पितानां पाहाती, तान लागली तें नजाणती अ॰ कर्ज काढतां लोक हांसती, त्याची गरज न जाणती. |
| You may be a wise man, though you cannot make a watch. | शहाणा असला जरी, न केलें काम कैसें करी. |
| You may break a colt, but not an old horse. | तरणा घोडा गाडीस शिकतो, म्हाताऱ्यास आयास पडतो. |
| You may give him good advice, but who can give wit to take it. | उपदेश बरवे करिती, बुद्धि घेण्याची दुज्या हातीं. |
| You may knew a foolish woman by her finery.- Italian. | छानदारी बाहेर दाखवी, अंतरीं ती मूर्ख म्हणावी. |
| You may know by a penny how a shilling spends. | पैसा पैसा खर्चून पाहणें, रूपयाचा अनुभव घेणें. |
| You may know by the handful the whole sack. | थैल्यातून मुठभर दाणा, घेतां अवघ्याची परीक्षा जाणा. |
| You may outrun all, but fortune will outrun you.- Oriental. | सर्वां पुढें धावती, दैवा पुढें नजाती. |
| You measure every man’s honesty by your own. | आपण भला असतो, दुसऱ्यास भला मानतो. |
| You must cut your coat according to your cloth. | कापडाचे लांबीप्रमाणें, अंगरख्याचा बेत ठेवणें. |
| You must look at the horse and not at the mare.- Spanish. | घोड्यास पाहाणें, त्याचे आईवर न जाणें. अ॰ पराक्रमातें पाहावें, कुळावर न जावें. |
| You must not expect sweet from a dunghill, nor honor from a clown. | नाहीं उकरड्यापासून मिष्टान्न, तैसा गव्हांरापासून सन्मान. |
| You must stand on your own foot.- Persian. | योग्यतेप्रमाणें, सर्वांही राहणें. |
| You need not get a golden pen to write upon dirt. | सोनियाच्या लेखणीनें, धुळीवरी न लिहिणें. अ॰ थोर हस्ते काम घेणें, तेथें हलकी योजना न करणें. |
| You plead after sentence is given. | झाल्यावर न्याय, मग वाद सांगणें तें काय. |
| You saw out your tree before you cut it down. | झाड थोडें वेरवी, मग तें कापवी. अ॰ शत्रु पेचांत धरी, मग हल्ला करी. |
| You shew bread in one hand, a stone in the other. | एका हातीं भाकर धरी, दगड दुसऱ्या करीं. अ॰ आशा देणें, निराशा करणें. |
| You sift night and day, and get nothing but bran. | रात्रं दिवस कांडा, हातीं आला कोंडा. |
| You take more care of your shoe than your foot. | पायांपेक्षा अधिक करी, जोड्याची खबरदारी. अ॰ आपले जीवाहूनी, वस्तु अधिक मानी. |
| You two are finger and thumb. | संगे संगे वागणें, अंगुष्ट बोटाप्रमाणें. |
| You were born when wit was scant. | तुम्ही जन्मां येतां, ज्ञान दुष्काळ होता. अ॰ स्वभाविक मूर्खपणा, तो कदापि जाईना. |
| You will find it out when you want to fry the eggs.- Spanish. | किंमत वस्तु गेल्यावरी, अगत्य पडल्या जाणें तरी. |
| You will get nothing of a miser but skin. | कृपण दे चमडीला, परी न दे दमडीला. |
| You will never be mad, you are of so many minds. | बहु मत्त घेतो, तो वेडा नसतो. |
| Young cocks love no coops. | असतां तरूण कोंबडे, नावडें कोंडवाडे. अ॰ तरूणास बंदी, नावडे कधीं. |
| Young men lament your mis-spent time. | ज्वानीचा समय आहे तों वरी, उधळेपणाचा पश्चाताप करी. |
| Young men think old men fools, and old men know young men to be so. | वृद्ध आणि तरूण मिळती, मनीं परस्परें मूर्ख म्हणती. |
| Your father’s honor is to you but a sacond hand honor. | वडिलाचा थोरपणा, तो निरूपयोगी जाणा. |
| Your head will never fill your pocket. | विचार करूं बसती, पोटाची नहोय भरती. |
| Your main fault is that you are good for nothing. | उपयोगी पडत नाहीं, तो दोष त्याचे अंगीं पाहीं. |
| Your own coin is base, what fault is in the assayer.- Oriental. | आपना दाम खोटा, परखने हारेको कीया बट्टा. म्ह॰ आपला दाम कुडा, कां करा वाण्याशी झगडा. |
| You may believe every good report of a grateful man. | उपकारी याने सांगावे, तें सत्य मानीत जावें. |
| Your teeth are longer than your beard. | असतां वय लहान, बोल मोठे जाण. |
| Your tongue runs before your wit.- Latin. | ज्याची जिव्हां फार चालती, त्याची अक्कल थोडी असती. |
| Your wits are gone a wool-gathering. | जो घाबरूं लागला, तो रान भरित झाला. |
| Youth and white paper take any impression. | पांढरा कागद तरूण वय, डाग लागती निश्चय. |
| Youth is madness.- Oriental. | जुवानी, दिवानी. |
| Youth is the season for improvement. | ज्वानीचा समय, तो गुण वृद्ध प्राय. |
| Zeal mixed with love is harmless as dove. | प्रीति अंगीं कळवळ, निष्कपट जाणी केवळ. |
| Zeal without knowledge is fire without light. | अग्नि ज्वाळेवाचून, तैसी उत्कंठा ज्ञाना विण. |
| Zeal without knowledge is the sister of folly. | उत्कंठा ज्ञानाविण, तें अज्ञान जाण. |
| Zealously endeavour to maintain good principles. | यत्नें आस्था धरून, रीति घेई प्रपादून. |
| Zealously strive with emulation to write. | ईर्षा मनीं धरणें, मग हात वळिवणें. |
%d bloggers like this: